Casllwchwr
 | |
| Math | tref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Llwchwr |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 51.6626°N 4.0646°W |
| Cod OS | SS573980 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Rebecca Evans (Llafur) |
| AS/au | Tonia Antoniazzi (Llafur) |
 | |
Mae Casllwchwr (neu Llwchwr;[1] Saesneg: Loughor) yn dref ar aber yr Afon Llwchwr, yn sir Abertawe. Mae ganddi boblogaeth o 9,080 (2001). Ers 1969 bu yma orsaf bad achub annibynol, gyda chwch blaenllaw iawn (o ran technoleg) sef Ribcraft 5.85 m. Mae yma ddwy ysgol gynradd: Ysgol Gynradd Tre Uchaf ac Ysgol Gynradd Trellwchwr. Mae yma hefyd adran o Brifysgol Abertawe.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Rebecca Evans (Llafur) a'r Aelod Seneddol yw Tonia Antoniazzi (Llafur).[2][3]
Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]
Roedd caer Rufeinig yma o'r enw Leucarium. Ar ôl i'r Rhufeiniaid ymadael daeth Casllwchwr yn rhan o deyrnas Gŵyr. Mae'n bosibl mai Casllwchwr oedd canolfan wleidyddol a gweinyddol hen gantref Eginog yn yr Oesoedd Canol Cynnar. Adeiladwyd castell Normanaidd ar safle'r hen gaer Rufeinig yn 1099 a chipiwyd hi gan y Cymry yn 1115, 1136 ac yn 1213.[1]
Ymwelodd Gerallt Gymro â Chasllwchwr yn ystod ei daith trwy Gymru yn 1188.
Ar un adeg roedd porthladd yma ond yn yr 20g y prif ddiwydiant oedd tun a dur.
Rhywle rhwng Casllwchwr ac Abertawe yn Ionawr 1136, ymladdwyd brwydr enfawr gyda thros 500 o'r Normaniaid yn cael eu lladd; tua'r un adeg ymosododd Gwenllian ar Gastell Cydweli yn aflwyddiannus.
Cyfrifiad 2011[golygu | golygu cod y dudalen]
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[4][5][6][7]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ 1.0 1.1 Gwyddoniadur Cymru; Gwasg Prifysgol Cymru; cyhoeddwyd 2007; tudalen 573
- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen marw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen marw]
Abertawe · Burry Green · Cadle · Casllwchwr · Crofty · Clydach · Dyfnant · Fforest-fach · Garnswllt · Y Gellifedw · Y Glais · Gorseinon · Llandeilo Ferwallt · Llanddewi · Llangyfelach · Llangynydd · Llanilltud Gŵyr · Llanmorlais · Llanrhidian · Llan-y-tair-mair · Y Mwmbwls · Nicholaston · Oxwich · Pen-clawdd · Pengelli · Pennard · Pentre Poeth · Pontarddulais · Pont-lliw · Port Einon · Reynoldston · Rhosili · Sgeti · Treforys · Tre-gŵyr · Y Crwys · Ynysdawe · Ynysforgan · Ystumllwynarth