Neidio i'r cynnwys

Uwch Gynghrair Andorra

Oddi ar Wicipedia
Uwch Gynghrair Andorra
GwladAndorra
CydffederasiwnUEFA
Sefydlwyd1995
Nifer o dimau10
Lefel ar byramid1
Disgyn iSegona Divisió
CwpanauCopa Constitució
Supercopa Andorrana
Cwpanau rhyngwladolUEFA Champions League
UEFA Europa Conference League
Pencampwyr PresennolUE Santa Coloma (1st title)
(2023–24)
Mwyaf o bencampwriaethauFC Santa Coloma (13 titles)
Gwefanfaf.ad
2023–24

Uwch Gynghrair Andorra (Catalaneg: Primera Divisió d'Andorra; Cymraeg: 'Adran Gyntaf Andorra'), a elwir yn Lliga Multisegur Assegurances am resymau nawdd,[1] yw categori dynion gorau system cynghrair Andorra a phrif gystadleuaeth lefel clwb y wlad. Fe'i trefnir gan Ffederasiwn Pêl-droed Andorra (FAF) a dechreuodd gael ei chwarae yn nhymor 1995-96. Mae'r bencampwriaeth wedi dilyn twrnamaint gron a system esgyn a disgyn rhwng adrannau ers 1999.

Nid yw FC Andorra, un o brif glybiau’r wlad sydd wedi’i leoli yn y brifddinas, Andorra la Vella, erioed wedi chwarae yn y gynghrair hon. Maent yn chwarae yn system cynghrair Sbaen, ac wedi'u cofrestru gyda Ffederasiwn Frenhinol Pêl-droed Sbaen.

Hanes[golygu | golygu cod]

Mae gwreiddiau cynghrair Andorra yn dyddio'n ôl i sefydlu Ffederasiwn Pêl-droed Andorra (FAF) ym 1994. Roedd gan y wlad glwb pêl-droed yn system cynghrair Sbaen ers 1942, sef, Fútbol Club Andorra. Yn 1970, bu i nifer o bobl a chlybiau lleol greu cynghrair amatur heb sêl ystyriaeth swyddogol.[2] Erbyn yr 1990au daeth newid ar fyd gan bod creu'r gynghrair genedlaethol yn amod angenrheidiol i Andorra gael ei dderbyn yn aelod gweithgar o UEFA, a ddaeth yn swyddogol ym 1996.[3] Daeth amod debyg ar i Gymru gael tîm genedlaethol ar i Gymdeithas Bêl-droed Cymru sefydlu Cynghrair Genedlaethol Cymru tua'r un adeg.[4]

Cynhyrchodd tymor cyntaf 1995-96 Futbol Club Encamp fel y pencampwr cyntaf. Enillydd y tymor nesaf, Club Esportiu Principat, oedd y tîm Andorra cyntaf i gystadlu mewn cystadleuaeth Ewropeaidd.[5] Gan ddechrau ym 1999, sefydlwyd system o esgyn a disgyn a twrnamaint gron gyda chreu'r Ail Adran, a ostyngodd nifer y clybiau yn yr elît i'r wyth presennol.[6]

System cynghrair[golygu | golygu cod]

Mae’r wyth clwb sy’n chwarae yn y gynghrair yn chwarae ei gilydd deirgwaith yn yr un lleoliad. Ar ôl y 21 rownd gyntaf, mae'r gynghrair yn rhannu yn hanner, yn bedwar uchaf a'r pedwar isaf. Yna maen nhw'n chwarae'r tri thîm arall yn eu hadran ddwywaith yn fwy i roi cyfanswm o 27 gêm. Mae safle olaf y rownd diraddio yn cael ei ddiswyddo i'r Segona Divisió, yr ail gynghrair bêl-droed uchaf yn Andorra, tra bod y dosbarth olaf ond un yn chwarae ail gêm ail-raddiad dwy goes yn erbyn Segona Divisió. Mae nifer y timau o Primera Divisió wedi newid trwy gydol hanes y gynghrair:

  • 1995-96: 10 clwb
  • 1996-97: 12 clwb
  • 1997-98: 11 clwb
  • 1998-99: 12 clwb
  • 1999-00: 7 clwb
  • 2000-02: 8 clwb
  • 2002-03: 9 clwb
  • 2003-23: 8 clwb
  • 2023 -presennol: 10 clwb

Cymhwyster ar gyfer cystadlaethau Ewropeaidd[golygu | golygu cod]

Mae enillydd y gynghrair yn ennill lle yn rownd gymwysterau Cynghrair y Pencampwyr UEFA, tra bod enillwyr y gynghrair ac enillydd Copa Constitució yn ennill lle yn Cynghrair Europa UEFA rownd cymwysterau.

Enillwyr fesul Clwb[golygu | golygu cod]

Clwb Nifer Blynyddoedd
FC Santa Coloma 13 1995, 2001, 2003, 2004, 2008, 2010, 2011, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019
Inter Club d'Escaldes 3 2020, 2021, 2022
CE Principat 3 1996, 1997, 1998
FC Encamp 2 1996, 2002
FC Lusitanos 2 2012, 2013
FC Rànger's 2 2006, 2007
UE Sant Julià 2 2005, 2009
Constel·lació Esportiva 1 2000
Atlètic Club d'Escaldes 1 2023

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. "La Primera Divisió passa a dir-se Lliga Multisegur Assegurances". elperiodic.ad.
  2. "MACE1.JPG (image)". bp3.blogger.com.
  3. "Andorra se codea con la élite". El País. 5 Hydref 1996. Cyrchwyd 24 Medi 2012.
  4. "The League of Wales". The Red Wales, sianel Youtube Cymdeithas Bêl-droed Cymru. 2024. Cyrchwyd 23 Mai 2024.
  5. "'HAIR WE GO, HAIR WE GO..' United will face barber-ians; CE PRINCIPAT v DUNDEE UTD. – Free Online Library". thefreelibrary.com.
  6. "Andorra - List of Champions". www.rsssf.com. Cyrchwyd 2020-11-12.
Eginyn erthygl sydd uchod am Andorra. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
Eginyn erthygl sydd uchod am bêl-droed. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.