Uwch Gynghrair Norwy
 | |
| Gwlad |  Norwy |
|---|---|
| Cydffederasiwn | UEFA |
| Sefydlwyd | 1937 2017–present (fel Eliteserien) 1990–2016 (fel Tippeligaen) 1963–1989 (fel 1. divisjon) 1948–1962 (fel Hovedserien) 1937–1948 (fel Norgesserien) |
| Nifer o dimau | 16 |
| Lefel ar byramid | 1 |
| Disgyn i | 1. divisjon |
| Cwpanau | Cwpan Norwy Mesterfinalen |
| Cwpanau rhyngwladol | Cynghrair y Pencampwyr UEFA Cynghrair Europa UEFA |
| Pencampwyr Presennol | Rosenborg (26ain teitl) (2018) |
| Mwyaf o bencampwriaethau | Rosenborg (26 teitl) |
| Prif sgoriwr | Sigurd Rushfeldt (172 gôl) |
| Partner teledu | Discovery Networks Norway |
| Gwefan | Eliteserien NFF Norsk Toppfotball |
 2019 Eliteserien | |
Yr Eliteserien yw'r enw gyfredol ar Uwch Gynghrair pêl-droed Norwy. Yn wahanol i'r rhan fwyaf o brif adrannau Ewrop, oherwydd gaeafau garw y wlad, mae tymor chwarae yr Eliteserien yn rhedeg o fis Mawrth hyd mis Tachwedd o fewn yr un flwyddyn galendr.
Enw[golygu | golygu cod]
Yn rheolau Cymdeithas Bêl-droed Norwy, cyfeirir at y gynghrair fel "0 divisjon", gan fod y Gymdeithas yn pennu ei enw noddwr yn flynyddol.[1] Yr enw swyddogol cyfredol yw "Eliteserien". Rhwng 1990-2016 [2] enw'r gynghrair oedd y Tippeligaen (Cynghrair betio) ar ôl y noddwr ar y pryd, y cwmni betio "Norsk Tipping". Rhwng 1963 a 1990, yr adran uchaf oedd 1. Divisjon. Defnyddiwyd y dynodiad hwn yn ddiweddarach ar gyfer yr ail ddosbarth uchaf, ond rhwng 2005 a 2013 galwyd Adeccoligaen ac o 2015 gelwir cynghrair OBOS (y ddau enw hefyd ar ôl noddwr). Rhwng 1948 a 1962 galwyd y gynghrair ynHovedserien, a chyn Norgesserien ("Cynghrair Norwy").
Hanes[golygu | golygu cod]
Cyn 1937, nid oedd cystadleuaeth gynghrair genedlaethol yn Norwy; dim ond cynghreiriau rhanbarthol a Chwpan Norwy. Gan ddechrau ym 1937-38, cafodd y gwahanol gynghreiriau rhanbarthol yn Ne Norwy eu halinio yn wyth rhanbarth, gyda chwarae pencampwriaeth rhwng yr enillwyr i goroni pencampwr cenedlaethol. Enw’r gystadleuaeth hon oedd Norgesserien (Saesneg: The League of Norway). Yn y blynyddoedd cynnar, rhannwyd y timau hedfan uchaf yn un ar ddeg grŵp o wyth rhanbarth. Penderfynwyd ar bencampwr y gynghrair naill ai mewn twrnamaint taro allan neu rownd derfynol rhwng enillwyr y grwpiau hyn.
Rheolau[golygu | golygu cod]
Mae prif gynghrair Norwy yn cynnwys 16 tîm (er 2009). Rhwng mis Mawrth a mis Tachwedd bob blwyddyn, mae pencampwr Norwy yn benderfynol mewn 30 gêm (un cartref ac un i ffwrdd).
Mae'r ddau glwb ar waelod y tabl yn cael eu hisraddio i'r Adeccoligaen. Mae'r trydydd i'r olaf yn gwadu gemau relegation yn erbyn enillydd twrnamaint cymwys yr Adeccoligaen.[3]
Yn nhymor 2009 a 2010, penderfynwyd ar y drydedd a ailraddiwyd neu a hyrwyddwyd mewn rownd derfynol gyda rownd gynderfynol a rowndiau terfynol: Mae trydydd clwb olaf yr Eliteserien yn chwarae gartref yn erbyn tîm pumed safle'r Divisjon 1af mewn gêm semifinal gyntaf i aros yn yr Eliteserien. Ar yr un pryd, pennwch y trydydd safle (tîm cartref) a'r pedwerydd safle o'r Divisjon 1af cyfranogwr arall ar gyfer yr ail rownd (dim ond un gêm sydd). Yn yr ail rownd (rownd derfynol), mae'r ddau enillydd yn chwarae ei gilydd yn gyfnewid. Mae'r enillydd yn cymryd rhan yn y Gyfres Elitaidd yn y tymor nesaf. Yn nhymor 2011, diddymwyd y twrnamaint rhagbrofol.
Pencampwyr[golygu | golygu cod]
Mae'r rhestr ganlynol yn cynnwys y clybiau sydd wedi ennill pencampwriaeth y gynghrair yn y brif gynghrair ers 1938. Fodd bynnag, clybiau o ogledd Norwy, er enghraifft, enillydd y cwpan dwy-amser Tromsø IL, dim ond o 1972 yn y ddrama gynghrair uchaf.
| Clwb | Pencampwyr | Blwyddyn |
|---|---|---|
| Rosenborg Trondheim | 26 | 1967, 1969, 1971, 1985, 1988, 1990, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2009, 2010, 2015, 2016, 2017, 2018 |
| Fredrikstad FK | 9 | 1938, 1939, 1949, 1951, 1952, 1954, 1957, 1960, 1961 |
| Viking F.K., Stavanger | 8 | 1958, 1972, 1973, 1974, 1975, 1979, 1982, 1991 |
| Molde FK | 5 | 2011, 2012, 2014, 2019, 2022 |
| Lillestrøm SK | 5 | 1959, 1976, 1977, 1986, 1989 |
| Vålerenga Oslo | 5 | 1965, 1981, 1983, 1984, 2005 |
| Larvik Turn | 3 | 1953, 1955, 1956 |
| Brann Bergen | 3 | 1962, 1963, 2007 |
| Lyn Oslo | 2 | 1964, 1968 |
| Start Kristiansand | 2 | 1978, 1980 |
| Strømsgodset IF | 2 | 1970, 2013 |
| Fram Larvik | 1 | 1950 |
| SK Freidig | 1 | 1948 |
| Moss FK | 1 | 1987 |
| Skeid Fotball | 1 | 1966 |
| Stabæk Fotball | 1 | 2008 |
Clybiau Tymor 2017[golygu | golygu cod]
Prif Bencampwyr[golygu | golygu cod]
- nes 1993 Fredrikstad FK
- 1994 Fredrikstad FK a Rosenborg Trondheim (9 teitl yr un)
- ers 1994 Rosenborg Trondheim
Dolenni[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Regelwerk des NFF §5.5 (Norwyeg)
- ↑ Christer Madsen: Tippeligaen endrer navn til Eliteserien i 2017 Abgerufen am 2017-30-01 (Norwy).
- ↑ Regelwerk des NFF §5.4 (Norwyeg)
| |||||
