Neidio i'r cynnwys

Uwch Gynghrair Malta

Oddi ar Wicipedia
Uwch Gynghrair Malta
Gwlad Malta (14 clwb)
CydffederasiwnUEFA
Sefydlwyd1909; 115 blynedd yn ôl (1909)
Nifer o dimau12
Lefel ar byramid1
Disgyn iAdran 1af Malta (Maltese First Division)
CwpanauCwpan Malta
Super Cup Malta
Cwpanau rhyngwladolCynghrair y Pencampwyr UEFA
Cynghrair Europa UEFA
UEFA Europa Conference League
Pencampwyr Presennol2022-23: Ħamrun Spartans (10)
(2019–20)
Mwyaf o bencampwriaethauSliema Wanderers a Floriana (26ain teitl yr un)
Partner teleduTVM2 & Melita Sports 1 (gemau byw)
GwefanMFA.com.mt
2023–24

Uwch Gynghrair Malta, a elwir yn swyddogol wrth yr enw Saesneg, Maltese Premier League, neu BOV Premiere League am resymau nawdd (BOV yw acronym y noddwr Bank of Valletta), yw adran uchaf cynghrair pêl-droed Malta, ac mae'n cynnwys pedwar tîm ar ddeg. Fe'i gelwir ar lafar yn yr iaith Malteg yn Il-Kampjonat, Il-Lig neu Il-Premjer. Cyn 1980 galwyd yr adran gyntaf yn Adran Gyntaf, heddiw hi yw enw'r ail adran.

Wedi chwarae ers 1909, ei dimau mwyaf llwyddiannus yw Sliema Wanderers a Floriana, sydd gyda'i gilydd wedi ennill mwy na hanner cant o deitlau.

Gweinyddir y Gynghrair gan Gymdeithas Bêl-droed Malta. Ar Awst 2018, roedd y Gynghrair wedi ei tablu yn safle 45 allan o 55 o gynghreiriau UEFA.[1] Ni all timau Malteg gael mwy na thri chwaraewr nad ydyn nhw'n ddinasyddion aelod-wladwriaeth o'r Undeb Ewropeaidd.

Sefydlu

[golygu | golygu cod]

Cyrhaeddodd y bêl-droed Malta yng nghanol 19g diolch i'r Saeson, gan fod Malta yn wladfa i'r Ymerodraeth Brydeinig. Yn y 19g, roedd y gemau i gyd yn gyfeillgar, gyda chaeau wedi'u trefnu ar y pryd, ac nid oedd gan chwaraewyr yr esgidiau cywir hyd yn oed. Cyflwynwyd y chwiban ym 1884.

Chwaraewyd y bencampwriaeth Faltaidd gyntaf ym 1909-1910. Ymladdodd 5 tîm drosto a gorchfygwyd ef gan Floriana ar draul Sliema Wanderers. Y flwyddyn ganlynol ni chwaraewyd y twrnamaint. Chwaraewyd yr ail argraffiad felly yn nhymor 1911-1912. Unwaith eto, trechodd tîm Floriana, a fydd yn ailadrodd ei hun y flwyddyn ganlynol, gan adael yr ail safle yn y ddwy flynedd i'r Spartans Ħamrun.

Ar ôl cyfres o bencampwriaethau yn agos at ac yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf heb lywodraethwyr go iawn (teitl a enillodd Valletta United cyn dechrau'r gwrthdaro, tymor wedi hynny nad oedd dadl yn ei gylch ar gyfer y rhyfel, yna honiadau San Siôr, Hamrun Spartans a KOMR), yn nhymor 1919-1920 daw'r teitl cyntaf i Sliema Wanderers. Ynghyd â Floriana bydd yn ffurfio deuawd bron yn ddiguro a fydd yn dominyddu'r twrnamaint tan 1940 (11 cais am Sliema, 9 am Floriana).

Ar ddiwedd y Rhyfel, daw gwrthwynebydd newydd i'r amlwg, Valletta, sy'n llwyddo i dorri ar draws goruchafiaeth y ddau "fawr" hanesyddol, gan ennill 3 theitl mewn 4 blynedd. O 1949 degawd newydd o fuddugoliaethau i'r ddeuawd Sliema-Floriana (6 theitl, 4 ohonynt yn olynol, i Floriana, 3 i Wanderers).

Wedi'r Ail Ryfel Byd

[golygu | golygu cod]

Ar ddechrau’r 1960au gwelir cynnig realiti newydd, o ddinas Paola, yr Hiberniaid, sy’n llwyddo i goncro 3 theitl yn y degawd hwnnw. Yn 1961-62 llwyddodd y Floriana i ennill y teitl trwy ennill yr holl gemau, camp sy'n dal heb ei chyfateb gan neb.[2] y gwyrdd-wyrdd hefyd oedd y clwb cyntaf i gyrraedd y nod o 20 pencampwriaeth a enillwyd ym 1967-68. Yna bydd Sliema Wanderers (1971-72) yn cyrraedd nod yr ail seren ac yn ddiweddarach gan Valletta (2010-11).

Rhwng 1978 a 1988, am un tymor ar ddeg, ni chyfoethogodd Sliema Wanderers a Floriana eu harddangosfa gyda theitlau cenedlaethol, a aeth i Valletta (3 gwaith), Hiberniaid (3 gwaith), Ħamrun Spartans (3 gwaith), Rabat Ajax (2 waith) .

Yn nhymor 1992-93 gwelwyd y cadarnhad olaf, y pumed ar hugain, o Floriana, a fydd yn 2005-06 yn cael ei oddiweddyd gan y Sliema Wanderers wrth gyfrif y teitlau a enillwyd. Gyda dyfodiad y mileniwm newydd, enillodd Birkirkara deitlau (y cyntaf ym 1999-2000) a llwyddiant rhyfeddol Marsaxlokk yn 2006-07.

Yr Ugeinfed Ganrif

[golygu | golygu cod]

Yn 2010au gwelwyd goruchafiaeth glir Valletta, enillydd 6 theitl allan o'r 10 a gipiwyd yn y degawd. Yn nhymor 2019-20, darfu arno ac yna daeth i ben yn gynnar oherwydd y pandemig COVID-19 ym Malta [3][4] gwelwyd priodoli'r teitl i Floriana, arweinwyr y twrnamaint ar adeg ei atal.[5]

Strwythur

[golygu | golygu cod]

Gan ddechrau o dymor 2016-17, mae'r bencampwriaeth Malteg wedi'i had-drefnu i un cymal (roedd dwy cyn hynny), sy'n cynnwys cyfanswm o 33 gêm ar gyfer pob tîm (yn ôl fformiwla taith gron).[6].

Fodd bynnag, dim ond un tymor y parodd y fformiwla hon: o 2017-18, mewn gwirionedd, hefyd diolch i ehangu'r timau a gymerodd ran yn y gyfres gyntaf o 12 i 14, symleiddiwyd fformiwla'r twrnamaint, gan ddarparu dim ond un rownd gyntaf ac un dychweliad ar gyfer cyfanswm o 26 gêm ar gyfer pob tîm yn gyffredinol.[7] Mae'r fformat hwn yn dal mewn grym.

Mae'r ddau dîm a gafodd eu rhestru ddiwethaf ac olaf ond un ar ddiwedd yr ail rownd yn cael eu hisraddio i First Division, ail gyfres pencampwriaeth Malteg; Mae yna hefyd ail gyfle i hyrwyddo-relegation, lle mae'r 12fed safle yn yr Uwch Gynghrair yn herio'r trydydd safle yn yr Adran Gyntaf am le yn yr Uwch Gynghrair y flwyddyn ganlynol.

Cystadlu yn Ewrop

[golygu | golygu cod]

Mae pencampwyr Malta yn cael eu derbyn i ail rownd ragbrofol Cynghrair y Pencampwyr UEFA, tra bod yr ail a'r trydydd a ddosberthir yn fynediad neilltuedig i rownd ragbrofol gyntaf Cynghrair Europa UEFA. Bydd tîm buddugol Cwpan Malta hefyd yn cael ei dderbyn i rownd ragbrofol gyntaf Cynghrair Europa UEFA (oni bai eu bod wedi cyrraedd cymhwyster trwy un o'r swyddi cynghrair uchod; ac os felly priodolir eu lle i'r pedwerydd dosbarth).

Pencampwyr y Lîg

[golygu | golygu cod]
Rheng Clwb Teitl Ddiwethaf
1. FC Floriana 26 2020
Sliema Wanderers 2005
2. Valletta F.C. 25 2019
4. Hibernians Paola 12 2017
5. Ħamrun Spartans 10 2024
6. FC Birkirkara 4 2013
7. Rabat Ajax 2 1986
8. FC St. George’s 1 1917
King’s Own Malta Regiment 1 1919
FC Marsaxlokk 1 2007

Dolenni

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. "UEFA Country Ranking 2019". kassiesa.home.xs4all.nl. 26 July 2018. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-05-10. Cyrchwyd 2020-08-25.
  2. "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-02-17. Cyrchwyd 2020-08-25.
  3. https://www.mfa.com.mt/en/news/news/4388/malta-fa-executive-committee--statement.htm
  4. https://timesofmalta.com/articles/view/mfa-end-2019-20-premier-league-and-fa-trophy.792965
  5. https://timesofmalta.com/articles/view/floriana-declared-champions-after-mfa-council-vote.794390
  6. http://www.maltafootball.com/2016/07/05/new-league-format-approved-14-teams-in-premier-league-but-euro-play-offs-proposal-is-turned-down/
  7. https://timesofmalta.com/articles/view/bov-premier-league-to-increase-to-14-teams.617891
Eginyn erthygl sydd uchod am bêl-droed. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
Eginyn erthygl sydd uchod am Falta. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato