Neidio i'r cynnwys

Grenada

Oddi ar Wicipedia
Grenada
Grenada
Gwenad (Creol)
ArwyddairWastad yn Ymwybodol, Dyheuwn, Adeiladwn a Symudwn Ymlaen fel Un Bobl Edit this on Wikidata
Mathteyrnas y Gymanwlad, ynys-genedl, gwladwriaeth sofran, gwlad, gwladwriaeth archipelagig Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlGranada Edit this on Wikidata
PrifddinasSt. George's Edit this on Wikidata
Poblogaeth114,299 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd7 February 1974 (Annibyniaeth oddi wrth Lloegr (y DU))
AnthemHenffych Grenada Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethKeith Mitchell Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC−04:00, America/Grenada Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Saesneg, Creol Saesneg Grenada Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolAntilles Leiaf, Windward Islands, ystyrir gan yr UE fel gwlad sy'n hafan i bobl sy'n osgoi trethi, Y Caribî Edit this on Wikidata
GwladGrenada Edit this on Wikidata
Arwynebedd348.5 km² Edit this on Wikidata
GerllawMôr y Caribî Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaFeneswela Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau12.11667°N 61.66667°W Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaetholSenedd Granada Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y wladwriaeth
teyrn Grenada Edit this on Wikidata
Pennaeth y wladwriaethCharles III Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
Prif Weinidog Grenada Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethKeith Mitchell Edit this on Wikidata
Map
Delwedd:LocationGrenada.svg
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)$1,123 million, $1,256 million Edit this on Wikidata
ArianDoler Dwyrain y Caribî Edit this on Wikidata
Cyfartaledd plant2.149 Edit this on Wikidata
Mynegai Datblygiad Dynol0.795 Edit this on Wikidata

Gwlad ac ynys yn ne-ddwyrain y Môr Caribî yw Grenada (Ffrangeg: La Grenade), sy'n cynnwys y brif ynys Grenada o chwe ynys lai. Mae'r wlad yn cynnwys ynysoedd mwyaf deheuol y Grenadines megis Carriacou, Petit Martinique ac Ynys Ronde. St. George's yw prifddinas y wlad. Fe'i lleolir yn yr Antilles Lleiaf rhwng Saint Vincent a'r Grenadines i'r gogledd a Trinidad a Tobago i'r de yn neddwyrain Môr y Caribî.

Torrodd yn rhydd oddi wrth y Deyrnas Unedig ar 7 Chwefror 1974.

Mae'r ynys yn enwog am ei sbeisiau, yn enwedig nytmeg (cneuen yr India).

St. George's, prifddinas Grenada.

Ffurfiwyd Grenada o losgfynydd tanddwr dwy filiwn o flynyddoedd yn ôl.

Cyn dyfod Ewropeaid, gwladychwyd yr ynys gan y Caribs, wedi iddynt ymlid yr Arawaks oddi yno. Cafodd Christopher Columbus gip o'r ynys ar ei ffordd i'r Byd Newydd yn 1498.

Cyrhaeddodd 203 o Ffrancwyr o'r Martinique yn 1649, dan arweiniad Jacques du Parquet gan aros yma. Bu brwydro yn erbyn y brodorion hyd at 1654, pan oresgynwyd yr ynys yn gyfangwbwl gan y Ffrancwyr. Tiriogaeth Ffrengig ydoedd, felly rhwng (1649–1763).

Rhwng 1763–1974 disodlwyd y Ffrancwyr gan Saeson, a rhoddwyd stamp ar hynny yng Nghytundeb Paris yn 1763. Ailfeddianwyd yr ynys gan y Ffrancwyr yn ystod Rhyfel Annibyniaeth America, gyda'r Ffrancwr Comte d'Estaing yn llwyddo ar y tir a'r 'Frwydr y Llynges Dros Grenada' yng Ngorffennaf 1779. Fodd bynnag, dychwelwyd yr ynys i Brydain yng Nghytundeb Versailles, 1783.

Crefydd

[golygu | golygu cod]

Mae 44.6% o'r boblogaeth yn Babyddion a 43.5% yn Brotestaniaid.

Er mai'r Saesneg yw iaith swyddogol y wlad ceir dwy iaith o'r teulu Creol: y Creol Grenadaidd Saesneg a'r Creol Grenadaidd Ffrengig.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
Eginyn erthygl sydd uchod am Grenada. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.