Friedrich Schelling

Friedrich Schelling
Daguerroteip o Friedrich Schelling (1848).
Ganwyd	Friedrich Wilhelm Joseph Schelling  27 Ionawr 1775  Leonberg
Bu farw	20 Awst 1854  Bad Ragaz
Dinasyddiaeth	yr Almaen
Alma mater	Prifysgol Tübingen Prifysgol Leipzig Tübinger Stift
Galwedigaeth	athronydd, academydd, ysgrifennwr
Swydd	athro cadeiriol
Cyflogwr	Prifysgol Erlangen-Nuremberg Prifysgol München Prifysgol Würzburg Prifysgol Friedrich Schiller Jena Prifysgol Humboldt Berlin
Adnabyddus am	The Ages of the World
Prif ddylanwad	Platon, Giordano Bruno, Jakob Böhme, Baruch Spinoza, Gottfried Wilhelm von Leibniz, Immanuel Kant, Jean-Baptiste Robinet, Friedrich Heinrich Jacobi, Johann Gottfried von Herder, Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Hölderlin, Johann Gottlieb Fichte
Mudiad	German idealism
Priod	Pauline Gotter, Caroline Schelling
Plant	Clara Schelling, Hermann Schelling, Julie von Eichhorn
Gwobr/au	Urdd Teilyngdod am Wyddoniaeth a Chelf, Urdd Maximilian Bafaria am Wyddoniaeth a Chelf
Llofnod

Athronydd Almaenig oedd Friedrich Wilhelm Joseph Schelling (27 Ionawr 1775 – 20 Awst 1854), yn ddiweddarach von Schelling. Mae llyfrau hanes cyffredinol athroniaeth yn gosod Schelling hanner ffordd yn natblygiad delfrydiaeth Almaenig, gan ei osod rhwng Johann Gottlieb Fichte, ei fentor cyn 1800, a Friedrich Hegel, ei gyfaill a arferai rannu ystafell gydag ef yn y brifysgol. Yn ei athroniaeth, a elwir Naturphilosophie, mae'n llunio natur fel un organeb ac fel ffurf weladwy ar yr ysbryd, ac yn yr un modd, trinnir ysbryd fel natur anweladwy.

Ganed ef yn Leonberg, Dugiaeth Württemberg, a oedd yn rhan o'r Ymerodraeth Lân Rufeinig, ac astudiodd ym Mhrifysgol Tübingen. Yn ôl cyngor Goethe, penodwyd Schelling yn athro athroniaeth ym Mhrifysgol Jena ym 1798, ac yno bu'n cysylltu â ffigurau amlyca'r mudiad Rhamantaidd Almaenig, yn eu plith Novalis, Ludwig Tieck, a'r brodyr Schlegel. Ar y cychwyn, disgybl o ddelfrydiaeth Fichte ydoedd, cyn iddo ddatblygu ei syniadau yn annibynnol. Ymhlith ei weithiau cynnar mae Ideen zu einer Philosophie der Natur (1797), System des transcendentalen Idealismus (1800), a Philosophische Untersuchungen (1809). Aeth ei waith yn fwyfwy at gyfeiriadau cyfriniaeth a lled-grefydd, gan golli rhywfaint o eglurder ei ysgrifennu, a dioddefai ei enw o ganlyniad i ddifrïaeth oddi wrth ei hen gyfaill Hegel.

Mae dehongli athroniaeth Schelling yn medru bod yn anodd yn aml am fod natur yr athroniaeth yn newid yn gyson. Caiff ei bortreadu gan rai ysgolheigion fel meddyliwr protean a oedd, er yn wych, yn dueddol o neidio o'r naill bwnc i'r llall, am nad oedd ganddo'r pŵer syntheisio i gyrraedd system athronyddol cyflawn. Mae eraill yn herio'r syniad fod meddyliau Schelling yn cael eu nodweddu gan seibiau dwys gan ddadlau fod ei athroniaeth bob amser yn ffocysu ar themâu cyffredin, yn enwedig rhyddid dynol, yr hyn sy'n bendant neu'n absoliwt, a'r berthynas rhwng natur ac ysbryd neu anian.

Cynhwysir syniadau Schelling ynghylch perthynas y meddwl â natur gan Samuel Taylor Coleridge, heb gydnabyddiaeth, yn ei Biographia Literaria (1817).