Neidio i'r cynnwys

Papurau newydd Cymraeg

Oddi ar Wicipedia
(Ailgyfeiriad o Papur newydd Cymraeg)

Cafwyd cylchgronau Cymraeg mor gynnar â chanol y 18g ond bu rhaid aros tan y 19g i weld y papurau newydd Cymraeg go iawn cyntaf.

Y bedwaredd ganrif ar bymtheg

[golygu | golygu cod]

Roedd gan Thomas Gee ran allweddol yn natblygiad y wasg Gymraeg yn y 19g. Ei gyfraniad unigol pwysicaf efallai oedd cyhoeddi Baner Cymru yn 1857 (Baner ac Amserau Cymru ar ôl hynny, newyddiadur mwyaf dylanwadol ei ddydd.

Yr ugeinfed ganrif

[golygu | golygu cod]

Torrai sawl llenor Cymraeg ei yrfa ym myd newyddiaduraeth Cymru, gan gynnwys T. Gwynn Jones, Dic Tryfan ac E. Morgan Humphreys ill dau ar staff Y Genedl yng Nghaernarfon, a Saunders Lewis.

Y sefyllfa heddiw

[golygu | golygu cod]

Y Byd oedd i fod y papur newydd dyddiol Cymraeg cyntaf, ond fe fethodd i gael digon o arian i gyhoeddi. Caiff Y Cymro ei gyhoeddi'n wythnosol. Mae papurau bro – papurau cymunedol a gaiff eu hysgrifennu gan wirfoddolwyr – wedi dod yn brif nodwedd diwylliant newyddiaduro Cymru yn ystod y tri degawd diwethaf.

Ar-lein ceir gwefan Golwg360 sy'n cynnwys adrannau newyddion o Gymru, gwledydd Prydain a'r byd yn ogystal â newyddion chwaraeon a.y.b.

Llyfryddiaeth

[golygu | golygu cod]
  • E. Morgan Humphreys, Y Wasg Gymraeg (Gwasg y Brython, Lerpwl, 1944). Arolwg byr ond defnyddiol, Cyfres Pobun.
  • T.M. Jones, Llenyddiaeth Fy Ngwlad: Hanes y Newyddiadur a'r Cylchgrawn Cymreig yng Nghymru, America ac Awstralia (Treffynnon, 1893). Er ei bod wedi dyddio erys y gyfrol yn ffynhonnell werthfawr ar hanes cynnar y wasg Gymreig yn ddwy iaith.
  • Huw Walters, Llyfryddiaeth Cylchgronau Cymreig 1735-1850/Bibliography of Welsh Periodicals 1735-1850 (Llyfrgell Genedlaethol Cymru, 1984)
  • Huw Walters, Llyfryddiaeth Cylchgronau Cymreig 1851-1900/Bibliography of Welsh Periodicals 1851-1900 (Llyfrgell Genedlaethol Cymru, 2004)
  • Cyhoeddi papurau newydd yng Nghymru o wefan Newsplan Cymru (adalwyd 3 Hydref, 2007)

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Dolen allanol

[golygu | golygu cod]