Catalwnia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B Gwybodlen newydd o ca |
BDim crynodeb golygu |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
: ''Mae'r erthygl yma yn trafod y gymuned ymreolaethol bresennol. Am y dywysogaeth hanesyddol, gweler [[Tywysogaeth Catalwnia]].'' |
: ''Mae'r erthygl yma yn trafod y gymuned ymreolaethol bresennol. Am y dywysogaeth hanesyddol, gweler [[Tywysogaeth Catalwnia]].'' |
||
{{Infobox settlement |
{{Infobox settlement |
||
| name = Catalonia <br/>Catalunya [[Catalaneg]] <br/> ''Catalonha'' [[Ocsitaneg]] |
| name = Catalonia <br/>Catalunya [[Catalaneg]] <br/> ''Catalonha'' [[Ocsitaneg]] |
||
| native_name = |
| native_name = |
||
| official_name = |
| official_name = |
||
| settlement_type = |
| settlement_type = Cymuned ymreolaethol |
||
| image_flag = Flag of Catalonia.svg |
| image_flag = Flag of Catalonia.svg |
||
| flag_size = 125px |
| flag_size = 125px |
||
Llinell 23: | Llinell 21: | ||
| coordinates_type = region:ES-CT_type:adm1st |
| coordinates_type = region:ES-CT_type:adm1st |
||
| coordinates_display = inline,title |
| coordinates_display = inline,title |
||
| subdivision_type = [Gwlad sofran]] |
| subdivision_type = [[Gwlad sofran]] |
||
| subdivision_name = [[Sbaenn]] |
| subdivision_name = [[Sbaenn]] |
||
| established_title = [[Hanes Catalwnia]] |
| established_title = [[Hanes Catalwnia]] |
||
Llinell 56: | Llinell 54: | ||
| population_blank1 = Ail (16% of Spain) |
| population_blank1 = Ail (16% of Spain) |
||
| population_density_km2 = auto |
| population_density_km2 = auto |
||
| population_demonym = |
|||
| population_demonym = [[Catalaniaid|Catalan]]<br/>{{lang|ca|''català, -ana''}} ([[Catalaneg|ca]])<br/>{{lang|es|''catalán, -ana''}} ([[Sbaeneg|es]])<br/>{{lang|oc|''catalan, -a''}} ([[Ocsitaneg|oc]]) |
|||
| population_footnotes = |
| population_footnotes = |
||
| demographics_type1 = [[GDP]] (nominal) |
| demographics_type1 = [[GDP]] (nominal) |
Fersiwn yn ôl 19:15, 22 Chwefror 2016
- Mae'r erthygl yma yn trafod y gymuned ymreolaethol bresennol. Am y dywysogaeth hanesyddol, gweler Tywysogaeth Catalwnia.
Catalonia Catalunya Catalaneg Catalonha Ocsitaneg | |||
---|---|---|---|
Cymuned ymreolaethol | |||
| |||
Anthem: Els Segadors "Y Cynaeafwyr" | |||
Leoliad Catalwnia o fewn Penrhyn Iberia | |||
Gwlad sofran | Sbaenn | ||
Hanes Catalwnia | 988 (de facto) 1137 (Undeb gydag Aragon) 1716 (Decrets de Nova Planta) | ||
Ystatud Ymreolaethol | 9 Medi 1932 18 Medi 1979 9 Awst 2006 (cyfredol) | ||
Prifddinas | Barcelona 41°23′N 2°11′E / 41.383°N 2.183°E | ||
Taleithiau | Barcelona, Girona, Lleida, Tarragona | ||
Llywodraeth | |||
• Math | Llywodraeth ddatganoledig o fewn brenhiniaeth gyfansoddiadol | ||
• Corff | Generalitat de Catalunya | ||
• Arlywyddion | Carles Puigdemont i Casamajó (JxSí) | ||
• Deddfwrfa | Llywodraeth | ||
Arwynebedd[1] | |||
• Cyfanswm | 32,108 km2 (12,397 mi sg) | ||
Poblogaeth (2012) | |||
• Cyfanswm | 7,565,603 | ||
• Dwysedd | 240/km2 (610/mi sg) | ||
• Safle | Ail (16% of Spain) | ||
GDP (nominal) | |||
• Cyfanswm | $255.204 biliwn (2012) | ||
• Y pen | $33,580 (2012)[2] | ||
Parth amser | CET (UTC+1) | ||
• Summer (DST) | CEST (UTC+2) | ||
Côd | +34 93 (Barcelona) +34 97- (gweddill Catalwnia) | ||
ISO 3166 | ES-CT | ||
Ieithoedd swyddogol | Catalaneg, Sbaeneg, Ocsitaneg (Araneg) | ||
Internet TLD | .cat | ||
Nawddsant | Sant Siôr, Morwyn Montserrat | ||
Llywodraeth Catalonia | 135 dirprwy | ||
Cynghrair Dirprwyon Sbaen | 47 dirprwy (o 350) | ||
Senedd Sbaen | 16 seneddwr (o 264) | ||
Website | Generalitat of Catalonia |
Mae Cymuned Ymreolaethol Catalwnia (Catalaneg: Catalunya, Araneg: Catalonha Sbaeneg: Cataluña) yn un o gymunedau ymreolaethol Sbaen, ond hefyd yn cael ei chyfrif fel gwlad ar wahân gan ei thrigolion. Mae Catalwnia yng ngogledd-ddwyrain Iberia, yn ffinio â Ffrainc ac Andorra i'r gogledd, â Môr y Canoldir yn y dwyrain, â chymuned ymreolaethol Aragón yn y gorllewin. Mae Ynysoedd Medas hefyd yn rhan o Gatalwnia.
Yn Nhachwedd 2014 cynhaliodd Llywodraeth Catalwnia Refferendwm Catalwnia 2014, yn groes i orchymyn gan Lywodraeth Sbaen; pleidleisiodd dros 80% o blaid bod yn Wladwriaeth annibynol, gyda dros dwy filiwn o bobl wedi bwrw'u pleidlais. Ar 27 Medi 2015, cynhaliwyd Etholiad Cyffredinol Catalwnia, 2015, ble gwelwyd y pleidiau a oedd o blaid annibyniaeth yn uno gyda'i gilydd;
Cynhelir diwrnod cenedlaethol Catalwnia'n flynyddol ar 11 Medi.
Rhennir Catalwnia yn bedair talaith:
Enwyd y taleithiau hyn ar ôl y dinasoedd: Barcelona, Girona, Lleida a Tarragona.
Hanes
Yn 1164, casglodd Alfonso II, brenin Aragón deyrnas Aragón, Tywysogaeth Catalwnia, Terynas Mallorca, Teyrnas Valencia, Teyrnas Sicilia, Corsica a thiriogaethau eraill dan un goron. Yn 1289 yn y Corts de Monçó enwyd y tiriogaethau fel Corona d'Aragó i de Catalunya, a dalfyrrwyd yn ddiweddarach i Corona d'Aragó, Coron Aragón.
Annibyniaeth
Yn Nhachwedd 2014 cynhaliwyd Refferendwm Catalwnia 2014, a phleidleisiodd dros 80% o blaid bod yn Wladwriaeth annibynol, gyda dros dwy filiwn o bobl wedi bwrw'u pleidlais. Ar 15 Ionawr cyhoeddodd Llywydd y wlad, Artur Mas, ei fod yn galw etholiad ar 27 Medi 2015.[3] Canlyniad y bleidlais oedd i dros 68 o'r seddi allan o gyfanswm o 135 gael eu llenwi gan gynrychiolwyr a oedd o blaid annibyniaeth.[4]
Ieithoedd
Ceir tair iaith swyddogol yng Nghatalwnia: Catalaneg, Sbaeneg ac Araneg, a siaredir yn Val d'Aran yn y gogledd-orllewin. Mae canran uchel ym medru Catalaneg:
Catalaneg | ||
---|---|---|
Yn medru | Nifer | Canran |
Deall | 5.872.202 | 94,5% |
Siarad | 4.630.640 | 74,5% |
Darllen | 4.621.404 | 74,4% |
Ysgrifennu | 3.093.223 | 49,8% |
Cyfanswm | 6.215.281 | 100% |
Chwaraeon
Er bod gan y wlad ei thîm pêl-droed cenedlaethol, nid oes gan Catalwnia statws fel gwlad bêl-droed gydnabyddiaedig yng ngolwg UEFA na FIFA. Serch hynny ceir ymgyrch i ennill statws swyddogol i'r tîm, a thrwy hynny i'r wlad.
Gweler hefyd
- Esquerra Republicana de Catalunya: y blaid weriniaethol
- Cenedlaetholdeb Catalanaidd
- Països Catalans: y tiriogaethau lle siaredir y Gatalaneg gryfaf
Cyfeiriadau
- ↑ "Indicadors geogràfics. Superfície, densitat i entitats de població: Catalunya". Sefydliad Ystadegaeth Catalwnia. Cyrchwyd 2015-11-23.
- ↑ National Statistics Office (Spain's GDP and GRP), National Statistics Office. GDP Figures of Spanish autonomous communities and provinces 2008–2012.
- ↑ "Mas announces an agreement with ERC and will call a snap election for 27 September 2015 " (yn Spanish). El País. 2015-01-14. Italic or bold markup not allowed in:
|publisher=
(help)CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ www.theguardian.com adalwyd 2015
Andalucía ·
Aragón ·
Asturias ·
Cantabria ·
Castilla-La Mancha ·
Castilla y León ·
Catalwnia ·
Extremadura ·
Galisia ·
Gwlad y Basg ·
Madrid ·
Murcia ·
Navarra ·
La Rioja ·
Valenciana ·
Ynysoedd Balearig ·
Yr Ynysoedd Dedwydd ·
Dinasoedd ymreolaethol
Ceuta ·
Melilla