Cymuned Ymreolaethol Gwlad y Basg

Oddi ar Wicipedia
Cymuned Ymreolaethol Gwlad y Basg
Euskal Herria
Euskal Autonomi Erkidegoa
MathGwlad
PrifddinasVitoria-Gasteiz Edit this on Wikidata
Poblogaeth2,213,993 Edit this on Wikidata
AnthemEusko Abendaren Ereserkia, Gernikako Arbola Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethIñigo Urkullu Renteria Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00, UTC+2 Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Sbaeneg, Basgeg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolDe Gwlad y Basg Edit this on Wikidata
SirSbaen Edit this on Wikidata
GwladSbaen Edit this on Wikidata
Arwynebedd7,234 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr876 metr Edit this on Wikidata
GerllawMôr Cantabria Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaNafarroa Garaia, La Rioja, Cantabria, Castilla y León, Nouvelle-Aquitaine Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau43°N 2.75°W Edit this on Wikidata
ES-PV Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
Lehendakari Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethIñigo Urkullu Renteria Edit this on Wikidata
Map
Mynegai Datblygiad Dynol0.924 Edit this on Wikidata

Cymuned Ymreolaethol Gwlad y Basg (Basgeg: Euskal Autonomi Erkidegoa, Sbaeneg: Comunidad Autónoma del País Vasco) yw'r gymuned ymreolaethol sy'n cynnwys tair talaith fwyaf gorllewinol y rhan o Wlad y Basg sydd o fewn ffiniau Sbaen. Cyfeirir ati hefyd fel Euskadi mewn Basgeg, term a ddefnyddid yn wreiddiol am y cyfan o Wlad y Basg, ond a ddefnyddir fel rheol bellach fel enw am Gymuned Ymreolaethol Gwlad y Basg. Mae'n gyfrifol am Etxepare Euskal Institutua (Sefydliad Etxepare Gwlad y Basg) corff er hyrwyddo diwylliant Basgeg yn fyd-eang.

Mae'r diriogaeth yn fynyddig, gyda mynyddoedd y Pyreneau a mynyddoedd Cantabria. Mae llawer o ddiwydiant yno, ac mae'n un o'r rhannau cyfoethocaf o Sbaen. Rhennir yr Euskal Autonomi Erkidegoa yn dair talaith:

Ceir mudiad ymreolaethol cryf yma.

Prif ddinasoedd[golygu | golygu cod]

  1. Bilbo (354,145)
  2. Vitoria-Gasteiz (226,490)
  3. Donostia (Sbaeneg: San Sebastian) (183,308)
  4. Barakaldo (95,675)
  5. Getxo (83,000)
  6. Irun (59,557)
  7. Portugalete (51,066)
  8. Santurce (47,320)
  9. Basauri (45,045)
  10. Errenteria (38,397)

Gwleidyddiaeth[golygu | golygu cod]

Sefydlwyd y Gymuned fel endid wleidyddol yn dilyn refferendwm dros Statud Ymreolaeth Gwlad y Basg 1979 lle pleidleiswyd yn drwm dros greu Senedd Euskadi. Y bwriad wreiddiol oedd cynnwys Nafarroa yn rhan o'r senedd, ond bu rhwyg a sefydlwyd senedd gyda grymoedd tebyg ar gyfer talaith Nafarroa. Ers ei sefydlu mae Plaid Genedlaethol Gwlad y Basg - EAJ-PNV - wedi bod yn brif blaid yn y senedd yn ddi-dor.