Y Blaid Lafur (DU): Gwahaniaeth rhwng fersiynau
→Perfformiad mewn etholiadau: cyfieithu'r diagram |
|||
Llinell 52: | Llinell 52: | ||
==Perfformiad mewn etholiadau== |
==Perfformiad mewn etholiadau== |
||
[[File:Popular vote cy 2.svg|thumb|chwith| |
[[File:Popular vote cy 2.svg|thumb|chwith|900px|Siart yn dangos canrannau'r bleidlais boblogaidd i bleidiau gwledydd Prydain a Gogledd Iwerddon, 1832–2005.]] |
||
{{clirio}} |
{{clirio}} |
||
{| class="sortable wikitable" |
{| class="sortable wikitable" |
Fersiwn yn ôl 06:42, 13 Medi 2015
Y Blaid Lafur | |
---|---|
Arweinydd | Jeremy Corbyn AS |
Dirprwy Arweinydd | Tom Watson AS |
Sefydlwyd | 27 Chwefror 1900[1][2] |
Pencadlys | One Brewer's Green, Llundain |
Asgell myfyrwyr | Myfyrwyr Llafur |
Asgell yr ifanc | Llafur ifanc |
Aelodaeth (2015) | 292,505 |
Rhestr o idiolegau | Sosialaeth Democrataidd Democratiaeth cymdeithasol |
Sbectrwm gwleidyddol | Chwith-canol |
Partner rhyngwladol | Cynghrair er Cynnydd (Progressive Alliance) |
Cysylltiadau Ewropeaidd | Plaid y Sosialwyr Ewropeaidd |
Grŵp yn Senedd Ewrop | Progressive Alliance of Socialists and Democrats |
Lliw | Red |
Tŷ'r Cyffredin | 232 / 650 |
Tŷ'r Arglwyddi | 211 / 776 |
Senedd Ewrop | 20 / 73 |
Senedd yr Alban | 38 / 129 |
Cynulliad Cenedlaethol Cymru | 30 / 60 |
Senedd Llundain | 12 / 25 |
Llywodraeth leol | 6,885 / 20,565 |
Gwefan | |
www.labour.org.uk |
Plaid wleidyddol Brydeinig, ganol-chwith yw'r Blaid Lafur a sefydlwyd ar 27 Chwefror 1900. Gellir ei hystyried yn brif gynrychiolydd y canol-chwith gwleidyddol ym Mhrydain ers y 1920au, pan esblygodd o'r undebau llafur a phleidiau sosialaidd y 19eg ganrif. Symudodd tua'r canol o dan bolisi "Y Drydedd Ffordd" dan arweinyddiaeth Tony Blair ac o ganlyniad cyfeirir ati yn y 2000au fel "Llafur Newydd". Mae'r Blaid Lafur yng Nghymru (gweler isod) yn rhan o Blaid Lafur y DU; yr un sefyllfa a'r Alban. Yn 2015 roedd gan y blaid oddeutu 292,000 o aelodau.[3][4]
Hanes
Fe'i sefydlwyd yn 1900, gan oddiweddu'r Blaid Ryddfrydol yr ddechrau'r 1920au a ffurfiodd lywodraeth (leiafrifol) dan arweinyddiaeth Ramsay MacDonald yn 1924 ac eto yn 1929–31. Ffurfiodd rhan o glymblaid yng nghyfnod yr Ail Ryfel Byd rhwng 1940 a 1945 ac ar ddiwedd y Rhyfel, ffurfiodd Lywodraeth leiafrifol eto - y tro hwn o dan arweinyddiaeth Clement Attlee - a daliodd ei gafael fel y prif blaid rhwng 1964 a 1970 gyda Harold Wilson wrth y llyw, ac yna'i olynnydd James Callaghan.
Y Blaid Lafur yng Nghymru
Carwyn Jones, Prif Weinidog Cymru, yw arweinydd presennol y Blaid Lafur Gymreig (Llafur Cymru). Gellid dweud fod cangen Gymreig y blaid yn fwy i'r chwith o'r canol na'r blaid yn ganolog.
Mae gan y blaid 30 (allan o 60) Aelod Cynulliad yng Nghynulliad Cenedlaethol Cymru ers etholiad Mai 2011, pan ddewisodd y blaid i lywodraethu'n annibynol yn hytrach na ffurfio clymblaid eto.[5]
Perfformiad mewn etholiadau
Etholiad | Nifer y pleidleisiau i Lafur | Canran y pleidlais | Seddi | Enillydd |
1900 | 62,698 | 1.8% | 2 / 670 |
Ceidwadwyr |
1906 | 321,663 | 5.7% | 29 / 670 |
Rhyddfrydwyr |
1910 (Ion.) | 505,657 | 7.6% | 40 / 670 |
Senedd grog (llyw. leiafrifol Ryddfrydol) |
1910 (Rhag.) | 371,802 | 7.1% | 42 / 670 |
Senedd grog (llyw. leiafrifol Ryddfrydol) |
1918† | 2,245,777 | 21.5% | 57 / 707 |
Clymblaid |
1922 | 4,076,665 | 29.7% | 142 / 615 |
Ceidwadwyr |
1923 | 4,267,831 | 30.7% | 191 / 625 |
Senedd grog (Llyw. leiafrifol Ryddfrydol) |
1924 | 5,281,626 | 33.3% | 151 / 615 |
Ceidwadwyr |
1929‡ | 8,048,968 | 37.1% | 287 / 615 |
Senedd grog (Llyw. leiafrifol Ryddfrydol) |
1931 | 6,339,306 | 30.8% | 52 / 615 |
Llywodraeth Cenedlaethol |
1935 | 7,984,988 | 38.0% | 154 / 615 |
Llywodraeth Cenedlaethol |
1945 | 11,967,746 | 49.7% | 393 / 640 |
Llafur |
1950 | 13,266,176 | 46.1% | 315 / 625 |
Llafur |
1951 | 13,948,883 | 48.8% | 295 / 625 |
Ceidwadwyr |
1955 | 12,405,254 | 46.4% | 277 / 630 |
Ceidwadwyr |
1959 | 12,216,172 | 43.8% | 258 / 630 |
Ceidwadwyr |
1964 | 12,205,808 | 44.1% | 317 / 630 |
Llafur |
1966 | 13,096,629 | 48.0% | 364 / 630 |
Llafur |
1970 | 12,208,758 | 43.1% | 288 / 630 |
Ceidwadwyr |
1974 (Chwefr.) | 11,645,616 | 37.2% | 301 / 635 |
Senedd grog (Llyw. leiafrifol Ryddfrydol) |
1974 (Hyd.) | 11,457,079 | 39.2% | 319 / 635 |
Llafur |
1979 | 11,532,218 | 36.9% | 269 / 635 |
Ceidwadwyr |
1983 | 8,456,934 | 27.6% | 209 / 650 |
Ceidwadwyr |
1987 | 10,029,807 | 30.8% | 229 / 650 |
Ceidwadwyr |
1992 | 11,560,484 | 34.4% | 271 / 651 |
Ceidwadwyr |
1997 | 13,518,167 | 43.2% | 419 / 659 |
Llafur |
2001 | 10,724,953 | 40.7% | 413 / 659 |
Llafur |
2005 | 9,562,122 | 35.3% | 356 / 646 |
Llafur |
2010 | 8,601,441 | 29.1% | 258 / 650 |
Senedd grog (Clymblaid Ceid./Rhyddfr.) |
†Yr etholiad cyntaf o dan Ddeddf y Bobl 1918 pan roddwyd yr hawl i'r rhan fwyaf o ddynion dros 20 oed a merched dros 30 oed i bleidleisio.
‡Yr etholiad cyntaf i ferched dros 21 gael pleidlais.
Cyfeiriadau
- ↑ Brivati, Brian; Heffernan, Richard (2000). The Labour Party: A Centenary History. Basingstoke [u.a.]: Macmillan [u.a.] ISBN 9780312234584.
On 27 February 1900, the Labour Representation Committee was formed to campaign for the election of working class representatives to parliament.
- ↑ Thorpe, Andrew (2008). A History of the British Labour Party (arg. 3rd). Macmillan. t. 8. ISBN 9781137114853. Cyrchwyd 2 Mehefin 2015.
- ↑ Oliver Wright (10 September 2015). "Labour leadership contest: After 88 days of campaigning, how did Labour's candidates do?". The Independent. Cyrchwyd 11 September 2015.
the electorate is divided into three groups: 292,000 members, 148,000 union “affiliates” and 112,000 registered supporters who each paid £3 to take part
- ↑ Dan Bloom (25 August 2015). "All four Labour leadership candidates rule out legal fight - despite voter count plummeting by 60,000". Daily Mirror. Cyrchwyd 11 September 2015.
total of those who can vote now stands at 550,816 ... The total still eligible to vote are now 292,505 full paid-up members, 147,134 supporters affiliated through the unions and 110,827 who've paid a £3 fee.
- ↑ Gwefan y Cynulliad
Dolenni allanol
- (Saesneg) Gwefan Llafur Cymru
- (Saesneg) Gwefan Plaid Lafur y DU