Rhiwbeina

Rhiwbeina
Math	maestref, cymuned
Daearyddiaeth
Sir	Dinas a Sir Caerdydd
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.5211°N 3.214°W
Cod SYG	W04000858
Cod post	CF14
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Maestref a chymuned yng Nghaerdydd yw Rhiwbeina ( ynganiad ) (Saesneg: Rhiwbina). Mae'n ardal ffynianus yng ngogledd y ddinas a bu'n bentref ar wahân ar un adeg.

Tua diwedd yr 11g, lladdwyd Iestyn ap Gwrgant, tywysog olaf Teyrnas Morgannwg, mewn brwydr yn erbyn y Normaniaid yn yr ardal. Cofir am y frwydr yn yr enw Rhyd Waedlyd, ar ffrwd fechan yn Rhiwbeina.

Y Gymraeg[golygu | golygu cod]

Yng nghyfrifiad 2011 nodwyd bod 1,433 (12.9%) o'r boblogaeth dros dair blwydd oed yn medru'r Gymraeg. Y ffigwr cyfatebol yng nghyfrifiad 2001 oedd 1,409 (12.8%).^[1]

Cynhelir gwasanaethu Cymraeg yng nghapel Methodistaidd Bethel. Bu capel Beulah (yr Eglwys Ddiwygiedig Unedig) yn gapel Cymraeg yn perthyn i'r Annibynwyr, ond wedi cyfnod o weithredu'n ddwyieithog, troes i'r Saesneg yn 1898.^[2]

Bu Rhiwbeina yn gartref i nifer o unoligion amlwg yn y diwylliant Cymraeg, gan gynnwys W. J. Gruffydd, R. T. Jenkins, Iorwerth C. Peate, Kate Roberts, a Rachel Thomas.

Cyfrifiad 2011[golygu | golygu cod]

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^[3]^[4]^[5]^[6]

Cyfrifiad 2011

Poblogaeth cymuned Rhiwbeina (pob oed) (11,369)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Rhiwbeina) (1,433)			12.9%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Rhiwbeina) (8863)			78%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Rhiwbeina) (2,154)			42.6%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

↑ Comisiynydd y Gymraeg: Cyfrifiad 2011: canlyniadau yn ôl Cymuned Archifwyd 2015-01-06 yn y Peiriant Wayback.; gwelwyd 24 Ionawr 2015.
↑ Beulah United Reformed Church History, gwelwyd 1 Chwefror 2015.
↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013^{[dolen marw]}

[1] Comisiynydd y Gymraeg: Cyfrifiad 2011: canlyniadau yn ôl Cymuned Archifwyd 2015-01-06 yn y Peiriant Wayback.; gwelwyd 24 Ionawr 2015.

[2] Beulah United Reformed Church History, gwelwyd 1 Chwefror 2015.

[3] "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.

[4] Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013

[5] Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.

[6] Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013^{[dolen marw]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]