Samson (sant)

Oddi ar Wicipedia
(Ailgyfeiriad o Samson o Ddol)
Samson
Sant Samson. Llun o Lydaw.
Ganwydc. 490 Edit this on Wikidata
Sir Forgannwg Edit this on Wikidata
Bu farw28 Gorffennaf 565 Edit this on Wikidata
Dol Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethoffeiriad Edit this on Wikidata
Swyddesgob Edit this on Wikidata
Dydd gŵyl18 Gorffennaf Edit this on Wikidata

Sant o Gymru a ymsefydlodd yn Llydaw oedd Samson (c. 485 — c. 565), Llydaweg:Samzun. Mae'n un o Saith Sant-sefydlydd Llydaw.

Hanes a thraddodiadau[golygu | golygu cod]

Ceir buchedd Ladin gynnar i Samson, y Vita Sancti Samsonis, a ysgrifennwyd rywbryd rhwng 610 ac 820. Dywedir ei fod yn fab i Amwn o Ddyfed ac Anna o Went. Cafodd ei addysgu gan sant Illtud yn Llanilltud Fawr, a daeth sant Dyfrig yno i'w ordeinio yn ddiacon ac yn ddiweddarch yn offeiriad. Treuliodd amser ar Ynys Bŷr ym mynachlog Pŷr ei hun, a daeth yn abad yno wedi marwolaeth Pŷr.

Teithiodd i Iwerddon, lle mae eglwysi wedi eu cysegru iddo yn Balgriffin ger Dulyn ac yn Ballysamson. Dychwelodd i Ddyfed i fyw fel meudwy am gyfnod, a chysegrodd Dyfrig ef yn esgob ar Ddydd Gŵyl Cadair Pedr. Gellir rhoi dyddiad pendant i'r digwyddiad yma o'r manylion yn ei fuchedd, sef 22 Chwefror 521. Treuliodd rai blynyddoedd yng Nghernyw; yn wir, mae yno ynys, sy'n rhan o Ynysoedd Syllan (Scilly Isles) wedi ei alw ar ei ôl. Wedi cyfnod yma, hwyliodd i Lydaw, lle sefydlodd fynachlog yn Dol. Dywedir i sant Teilo ymweld ag ef yma yn 547, wedi iddo ffoi o Gymru rhag y Fad Felen.

Dywedir iddo fedru rhyddhau Iudual, tywysog gogledd Llydaw, oedd yn cael ei ddal yn garcharot ym Mharis gan Childebert, brenin y Ffranciaid, ac ymwelodd a'r ddinas eto yn 556, pan oedd yn bresennol mewn senedd esgobol. Arwyddodd ddogfen yma fel Samson peccator episcopus.

Ei wylmabsant yw 28 Gorffennaf.

Llefydd sy'n gysylltiedig â Samson[golygu | golygu cod]

Rhestr Wicidata:

# Eglwys neu Gymuned Delwedd Cyfesurynnau Lleoliad Wicidata
1 Abbey Church of St Mary, St Sansom and St Branwalader
50°49′12″N 2°17′16″W / 50.8199°N 2.28767°W / 50.8199; -2.28767 Milton Abbas Q17531549
2 Church of St Sampson
50°31′46″N 4°21′30″W / 50.5295°N 4.35821°W / 50.5295; -4.35821 Henle Soth Q17529112
3 Eglwys Gadeiriol Dol
48°33′03″N 1°45′21″W / 48.550833333333°N 1.7558333333333°W / 48.550833333333; -1.7558333333333 Dol Q1425162
4 Eglwys Sant Samson, Golant
50°21′59″N 4°38′39″W / 50.3664°N 4.64417°W / 50.3664; -4.64417 St Sampson Q7595432
5 Sant-Samzun
48°29′29″N 2°01′51″W / 48.491388888889°N 2.0308333333333°W / 48.491388888889; -2.0308333333333 Canton Dinan-Kornôg
Aodoù-an-Arvor
Cymuned Dinan
Dinan Rhyng-gymunedol
arrondissement of Dinan
Q1012412
6 St Sampson's Church
51°38′26″N 1°51′29″W / 51.6406°N 1.85796°W / 51.6406; -1.85796 Cricklade Q17529272
7 St. Sampson Church
Saint Sampson Q30014589
8 Ynys Samson
49°55′59″N 6°21′09″W / 49.933072°N 6.352633°W / 49.933072; -6.352633 Tresco Q2007541
9 chapelle Saint-Samson 48°09′37″N 2°59′40″W / 48.160233°N 2.994337°W / 48.160233; -2.994337 Neulliac Q60387346
Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]