Ynys Echni
 | |
| Math |
ynys  |
|---|---|
|
| |
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Gwlad |
.svg){kind=small} Cymru |
| Arwynebedd |
0.35 km² |
| Uwch y môr |
32 metr |
| Gerllaw |
Môr Hafren |
| Cyfesurynnau |
51.3769°N 3.1221°W |
| Hyd |
0.63 cilometr |
Ynys ym Môr Hafren yw Ynys Echni (Saesneg Flat Holm). Fe'i lleolir tua thair milltir a hanner o Larnog, Bro Morgannwg. Mae Steep Holm (Ynys Ronech) yn agos iddi. Mae Ynys Echni yn cael ei gweinyddu fel rhan o Gymru, a hi felly ydyw'r lle mwyaf deheuol yn y wlad, gan fod Ynys Ronech yn rhan o Loegr.
Cadwraeth[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae'r ynys yn hafan i fywyd gwyllt a blodau gwyllt prin, gan gynnwys gwylanod cefnddu lleiaf, gwylanod y penwaig, cwningod, hwyaid yr eithin a nadredd defaid. Mae tywarch arforol yr ynys yn cynnal glaswellt arforol byr sy'n cynnwys planhigion prin megis cennin gwyllt a phys y ceirw.
Mae Ynys Echni wedi'i ddynodi'n Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig yng Nghymru (SoDdGA neu SSSI) ers 01 Ionawr 1972 fel ymgais gadwraethol i amddiffyn a gwarchod y safle.[1] Mae ei arwynebedd yn 34.91 hectar. Cyfoeth Naturiol Cymru yw'r corff sy'n gyfrifol am y safle.
Dynodwyd y safle’n un o statws arbennig ar sail daeareg yn ogystal â bod ynddo fywyd gwyllt o bwys ac o dan fygythiad. Er enghraifft efallai i’r statws gael ei ddynodi oherwydd fod ynddo strata’n cynnwys ffosiliau hynod o greaduriaid asgwrn cefn neu ffosiliau o bryfaid neu blanhigion yn ogystal â’r stratigraffeg ei hun (h.y. haenau o greigiau o bwys cenedlaethol).
Hanes yr ynys[golygu | golygu cod y dudalen]
Sefydlwyd clas (math o fynachlog gynnar) ar Ynys Echni rywbryd yn Oes y Seintiau.
Adeiladwyd goleudy ar yr ynys yn y 18g, ac roedd dynion goleudy yn byw yno tan 1988, pryd cafodd y goleudy ei awtomeiddio. Daeth ffermio i ben hefyd ym 1942. Defnyddiwyd yr ynys fel safle milwrol yn ystod y 19g ac unwaith eto yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Heddiw does neb yn byw ar yr ynys yn barhaol, ac mae hi bellach yn Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig ac yn warchodfa natur o dan reolaeth Cyngor Dinas Caerdydd.
Derbyniwyd y neges radio gyntaf ar Ynys Echni. Fe'i gyrrwyd o Larnog ar 13 Mai 1897 gan Guglielmo Marconi gyda chymorth George Kemp, peiriannydd Swyddfa'r Post o Gaerdydd. Cynnwys y neges, a ddanfonwyd mewn Côd Morse, oedd Are you ready?
Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ Gwefan Cyngor Cefn Gwlad Cymru (bellach 'Cyfoeth Naturiol Cymru'); adalwyd 25 Rhagfyr 2013
Cysylltiadau allanol[golygu | golygu cod y dudalen]
- Project Ynys Echni, Cyngor Dinas Caerdydd (Cymraeg)
- Adroddiad y BBC am Ynys Echni (Saesneg yn unig)
- Cymdeithas Ynys Echni (Saesneg yn unig)
