Llandarcy: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
B →‎Hanes: manion lawer...
Llinell 3: Llinell 3:


== Hanes ==
== Hanes ==
Dewiswyd Llandarcy fel safle'r burfa olew oherwydd ei agosatrwydd â [[Porthladd Abertawe|Phorthladd Abertawe]], i le cafodd [[olew crai]] ei gludo dros y môr o'r [[Dwyrain Canol]]. Cafodd y safle ei ddifrodi gan fomio [[Luftwaffe]] ym [[1940]].<ref>{{dyf gwe| url=http://www.cluin.org/wales/download/chapple_uk_refinerylandfill.pdf| teitl=Assessment and Restoration of the BP Llandarcy Refinery Landfill| dyddiad=25 Mai 2004}}</ref> Ar ei bwynt uchaf, roedd y burfa'n gyflogwr o bwys yn ne-orllewin Cymru, gyda dros 2600 o weithwyr.<ref>{{dyf gwe| url=http://www.api.org/ehs/partnerships/community/landrestoration.cfm| teitl=Land Restoration / Llandarcy, Wales}}</ref> Ond, roedd hefyd yn gyfrifol am lygredd diwydiannol yng [[Cors Crymlyn|Nghors Crymlyn]] gerllaw, ardal a ddynodwyd fel [[Lleoliad Diddorbed Wyddonol Arbennig]].<ref>{{dyf gwe| url=http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/bp_caspian/bp_caspian_en/STAGING/local_assets/downloads_pdfs/xyz/BTC_English_General_OSRP_Content_Appendix_F.pdf| teitl=BTC General Oil Spill Response Plan: Appendix F, Potential Impacts of Oil Spillage to an Onshore Environment}}</ref> Cafodd graddfa'r gweithgareddau ar y safleu eu lleihau'n raddol dros y blynyddoedd, a caewyd y safle ym [[1998]].<ref>{{dyf gwe| url=http://www.bp.com/sectiongenericarticle.do?categoryId=9027310&contentId=7049832| teitl=Progressive: The helios awards| cyhoeddwr=BP}}</ref>
Dewiswyd Llandarcy fel safle'r burfa olew oherwydd ei agosatrwydd i [[Abertawe|Borthladd Abertawe]], i le cafodd [[olew crai]] ei gludo dros y môr o'r [[Dwyrain Canol]]. Cafodd y safle ei ddifrodi gan fomiau'r [[Luftwaffe]] ym [[1940]].<ref>{{dyf gwe| url=http://www.cluin.org/wales/download/chapple_uk_refinerylandfill.pdf| teitl=Assessment and Restoration of the BP Llandarcy Refinery Landfill| dyddiad=25 Mai 2004}}</ref> Ar ei bwynt uchaf, roedd y burfa'n gyflogwr o bwys yn ne-orllewin Cymru, gyda dros 2600 o weithwyr.<ref>{{dyf gwe| url=http://www.api.org/ehs/partnerships/community/landrestoration.cfm| teitl=Land Restoration / Llandarcy, Wales}}</ref> Ond, roedd hefyd yn gyfrifol am lygredd diwydiannol yng [[Cors Crymlyn|Nghors Crymlyn]] gerllaw, ardal a ddynodwyd fel [[Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig]].<ref>{{dyf gwe| url=http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/bp_caspian/bp_caspian_en/STAGING/local_assets/downloads_pdfs/xyz/BTC_English_General_OSRP_Content_Appendix_F.pdf| teitl=BTC General Oil Spill Response Plan: Appendix F, Potential Impacts of Oil Spillage to an Onshore Environment}}</ref> Cafodd graddfa'r gweithgareddau ar y safleu eu lleihau'n raddol dros y blynyddoedd, a caewyd y safle ym [[1998]].<ref>{{dyf gwe| url=http://www.bp.com/sectiongenericarticle.do?categoryId=9027310&contentId=7049832| teitl=Progressive: The helios awards| cyhoeddwr=BP}}</ref>


Enwyd y pentref ar ôl [[William Knox D'Arcy]] (cyfarwyddwr a sefydlodd y cwmni olew [[Anglo-Iranian Oil Company|Anglo-Persian]], rhagflaenydd BP), ac adeiladwyd tua 250 o dai allan o gerrig ynghyd a chanolfan gymunedol a siop leol.
Enwyd y pentref ar ôl William Knox D'Arcy (cyfarwyddwr a sefydlodd y cwmni olew [[Anglo-Iranian Oil Company|Anglo-Persian]], rhagflaenydd BP), ac adeiladwyd tua 250 o dai allan o gerrig ynghyd a chanolfan gymunedol a siop leol.


Roedd y pentref yn leoliad llofruddiaeth y merched ysgol Pauline Floyd, Geraldine Hughes a Sandra Newton ym [[1973]]. Arhosodd eu llofruddiwr yn anwybyddus am 29 mlynedd, tan 2002, pan gymerwyd tystiolaeth [[DNA]] gan [[Heddlu De Cymru]] o fedd Joe Kappen, a weithiodd fel dyn drws, gyrrwr loriau a bysiau. Bu farw Kappen o [[cancr|gancr]] yr [[ysgyfaint]] ar [[17 Mehefin]] [[1990]], yn 49 oedd, ac aeth a'i gyfrinach gydag ef i'w fedd.<ref>{{dyf gwe| url=http://www.guardian.co.uk/lifeandstyle/2003/jan/18/weekend.kevintoolis| teitl=The hunt for the Saturday Night Strangler| cyhoeddwr=The Guardian| dyddiad=18 Ionawr 2003}}</ref>
Roedd y pentref yn leoliad llofruddiaeth y merched ysgol Pauline Floyd, Geraldine Hughes a Sandra Newton ym 1973. Arhosodd eu llofruddiwr yn anwybyddus am 29 mlynedd, tan 2002, pan gymerwyd tystiolaeth [[DNA]] gan [[Heddlu De Cymru]] o fedd Joe Kappen, a weithiodd fel dyn drws, gyrrwr loriau a bysiau. Bu farw Kappen o gancr yr ysgyfaint ar 17 Mehefin 1990, yn 49 oedd, ac aeth a'i gyfrinach gydag ef i'w fedd.<ref>{{dyf gwe| url=http://www.guardian.co.uk/lifeandstyle/2003/jan/18/weekend.kevintoolis| teitl=The hunt for the Saturday Night Strangler| cyhoeddwr=The Guardian| dyddiad=18 Ionawr 2003}}</ref>


== Chwaraeon a hamdden ==
== Chwaraeon a hamdden ==

Fersiwn yn ôl 17:26, 14 Mai 2010

Llandarcy

Pentref ger Castell-nedd ym mwrdeistref sirol Castell-nedd Port Talbot yw Llandarcy, a chyn-safle purfa olew cyntaf y Deyrnas Unedig. Safai'r pentref ger cyffordd 43 yr M4. Cyllunwyd yn wreiddiol fel tref newydd i gartrefu gweithwyr y purfa a adeiladwyd gan gwmni BP rhwng 1918 ac 1922.[1]

Hanes

Dewiswyd Llandarcy fel safle'r burfa olew oherwydd ei agosatrwydd i Borthladd Abertawe, i le cafodd olew crai ei gludo dros y môr o'r Dwyrain Canol. Cafodd y safle ei ddifrodi gan fomiau'r Luftwaffe ym 1940.[2] Ar ei bwynt uchaf, roedd y burfa'n gyflogwr o bwys yn ne-orllewin Cymru, gyda dros 2600 o weithwyr.[3] Ond, roedd hefyd yn gyfrifol am lygredd diwydiannol yng Nghors Crymlyn gerllaw, ardal a ddynodwyd fel Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig.[4] Cafodd graddfa'r gweithgareddau ar y safleu eu lleihau'n raddol dros y blynyddoedd, a caewyd y safle ym 1998.[5]

Enwyd y pentref ar ôl William Knox D'Arcy (cyfarwyddwr a sefydlodd y cwmni olew Anglo-Persian, rhagflaenydd BP), ac adeiladwyd tua 250 o dai allan o gerrig ynghyd a chanolfan gymunedol a siop leol.

Roedd y pentref yn leoliad llofruddiaeth y merched ysgol Pauline Floyd, Geraldine Hughes a Sandra Newton ym 1973. Arhosodd eu llofruddiwr yn anwybyddus am 29 mlynedd, tan 2002, pan gymerwyd tystiolaeth DNA gan Heddlu De Cymru o fedd Joe Kappen, a weithiodd fel dyn drws, gyrrwr loriau a bysiau. Bu farw Kappen o gancr yr ysgyfaint ar 17 Mehefin 1990, yn 49 oedd, ac aeth a'i gyfrinach gydag ef i'w fedd.[6]

Chwaraeon a hamdden

Rhedodd gwmni BP hefyd glwb chwaraeon a hamdden. Yn dilyn cau'r burfa, prynwyd y ganolfan gan gwmni Llandarcy Park Ltd, a ail-ddatblygodd y safle gyda chlwb heini a iechyd newydd, gwesty a bwyty.[7] Mae Llandarcy yn gartref i'r Glamorgan Health & Racquets Club, sydd â ystod o gyfleusterau chwaraeon allanol a dan do,[8] ac Academi Chwaraeon Llandarcy, sydd â un o'r unig ddau faes ymarfer gwair dan do yng Nghymru.[9]

Ail-ddatblygiad

Defnyddwyd y tir a oedd heb ei ddefnyddio wedi lleihau'r burfa, ar gyfer nifer o whanol bethau. Adeiladwyd swyddfeydd newydd ardalol ar gyfer Asiantaeth yr Amgylchedd Cymru a datblygwyd y tir ger yr hen fynedfa i'r burfa ger yr M4 yn barc busnes.[10] Mae gweddill y tir diwydiannol lle lleolwyd y burfa hefyd yn cael ei ail-ddatblygu'n bentref newydd, sef Coed Darcy. Mae gan Ymddiriodolaeth y Tywysog ddiddordeb yn y cynllun, sy'n ceisio ei ddatblygu fel "Pentref Trefol", yn yr un modd a datblygwyd pentref Poundbury yn Dorset.[11]

Cyfeiriadau

  1. ↑  Investor Site Visit: Brownfield renewal in the South West and Wales region. St. Modwen Properties PLC (1 Hydref 2007).
  2. ↑  Assessment and Restoration of the BP Llandarcy Refinery Landfill (25 Mai 2004).
  3. ↑  Land Restoration / Llandarcy, Wales.
  4. ↑  BTC General Oil Spill Response Plan: Appendix F, Potential Impacts of Oil Spillage to an Onshore Environment.
  5. ↑  Progressive: The helios awards. BP.
  6. ↑  The hunt for the Saturday Night Strangler. The Guardian (18 Ionawr 2003).
  7. ↑  Press Release: Llandarcy Park Ltd. Neath Port Talbot County Borough Council (19 Chwefror 2001).
  8. ↑  The Glamorgan Health & Racquets Club.
  9. ↑  Llandarcy Academy of Sport.
  10. ↑  Development of Sites and Premises. Neath Port Talbot County Borough Council.
  11. ↑ (Saesneg) Llandarcy Urban Village Project. The Civic Trust for Wales. Adalwyd ar 2007-12-23.

Dolenni allanol

gw • sg • go
Trefi a phentrefi Castell-nedd Port Talbot

Trefi
Aberafan  · Castell-nedd  · Glyn-nedd  · Llansawel  · Pontardawe  · Port Talbot
Pentrefi
Aberdulais  · Abergwynfi  · Alltwen  · Baglan  · Banwen  · Bedd y Cawr  · Blaendulais  · Blaen-gwrach  · Blaengwynfi  · Bryn  · Cil-ffriw  · Cilmaengwyn  · Cilybebyll  · Y Clun  · Y Creunant  · Cwmafan  · Cymer  · Cwm-gors  · Cwmllynfell  · Dyffryn Cellwen  · Efail-fach  · Glyncorrwg  · Godre'r-graig  · Gwauncaegurwen  · Llandarcy  · Llangatwg  · Llan-giwg  · Margam  · Melin-cwrt  · Morfa Glas  · Onllwyn  · Pentreclwydau  · Pontrhydyfen  · Pwll-y-glaw  · Resolfen  · Rheola  · Rhos  · Rhyd-y-fro  · Sgiwen  · Tai-bach  · Ton-mawr  · Tonna  · Trebannws  · Ynysmeudwy  · Ystalyfera

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Llandarcy&oldid=784351"