Andrew Jackson
| Andrew Jackson | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 15 Mawrth 1767  Waxhaws |
| Bu farw | 8 Mehefin 1845 The Hermitage |
| Dinasyddiaeth | Unol Daleithiau America |
| Galwedigaeth | barnwr, cyfreithiwr, gwleidydd, caethfeistr, swyddog milwrol, gwladweinydd |
| Swydd | Arlywydd yr Unol Daleithiau, Cynrychiolydd yr Unol Daleithiau, grand master, Seneddwr yr Unol Daleithiau, Seneddwr yr Unol Daleithiau, Seneddwr yr Unol Daleithiau, President-elect of the United States |
| Plaid Wleidyddol | plaid Ddemocrataidd |
| Tad | Andrew Jackson |
| Mam | Elizabeth Hutchinson |
| Priod | Rachel Jackson, Rachel Jackson |
| Plant | Daniel Smith Donelson, Andrew Jackson Donelson, Lyncoya Jackson |
| Gwobr/au | Medal Aur y Gyngres |
| Llofnod | |
 | |
Andrew Jackson (15 Mawrth 1767 - 8 Mehefin 1845) oedd seithfed arlywydd yr Unol Daleithiau (1829 - 1837). Cafodd ei eni yn nhref Waxhaw, De Carolina.
Ym 1796 cafodd ei ethol yn Aelod o Gynhadledd yr Unol Daleithiau ac ym 1798 cafodd ei wneud yn farnwr. Ond gwnaeth ei enw fel milwr yn y 1810au yn ymladd lluoedd Prydain Fawr a brodorion Americanaidd y De. Cafodd ei lysenwi'n "Gyllell Finiog" gan y brodorion am iddo a'i filwyr ladd rhai miloedd o frodorion o lwythau'r Cherokees, y Chickasaws, y Chocktaws, y Creeks ac yn arbennig y Seminoles; i'r Americanwyr gwyn ei lysenw oedd "Hen Hicori".
O 1821 hyd 1823 roedd yn llywodraethwr Fflorida ac ym 1823 cafodd ei ethol i Senedd yr Unol Daleithiau. Cafodd ei ethol yn arlywydd yn 1828, y Democrat cyntaf i ddal y swydd honno. Rhoddodd heibio'r arlywyddiaeth ym 1837.
Jackson oedd un o'r cyntaf i dderbyn a hyrwyddo'r cysyniad o Dynged Amlwg, sef bod yr Unol Daleithiau ifanc yn wedi ei dynghedu i ymestyn ei ffiniau a rheoli'r rhan fwyaf o Ogledd America.
Bu farw ym 1845 yn 78 oed yn Nashville, Tennessee.
Llinach Geltaidd[golygu | golygu cod y dudalen]
O Iwerddon y daeth ei rieni, ddwy flynedd cyn ei eni. Ganwyd ei dad yn Carrickfergus, Swydd Antrim sydd yng Ngogledd Iwerddon heddiw cyn priodi a sefydlu gerllaw ym mhentref Boneybefore. Mae'r tŷ hwn wedi'i droi'n amgueddfa fel coffâd am Andrew Jackson.
