Nodyn:Pigion/Wythnos 25

Pigion Dywedir y byddai'r Gwylliaid yn llechu ger Bwlch Oerddrws i ymosod ar deithwyr a'u hysbeilio. Roedd Gwylliaid Cochion Mawddwy yn griw o herwyr yn ardal Mawddwy yn ystod y 16g a ddaeth yn enwog mewn llên gwerin. Ystyrid ardal Mawddwy yn diriogaeth lle roedd llawer o herwyr a Chymry gwrth-Seisnig yn y cyfnod yma, gan ei bod yn ardal ar y ffin, rhwng y Mers a Meirionnydd. Yr unig wybodaeth hanesyddol sicr am y Gwylliaid yw eu bod wedi llofruddio Siryf Meirionnydd, y Barwn Lewys ab Owain, neu Lewis Owen, o Gwrt Plas-yn-dre, Dolgellau ar 12 Hydref 1555. Ymosodwyd ar y Barwn gan griw o’r Gwylliad yn Nugoed Mawddwy, ger Dinas Mawddwy. Crogwyd amryw o’r gwylliaid am y llofruddiaeth, ac mae marwnadau i Lewys ab Owen gan nifer o feirdd, yn cynnwys Gruffudd Hiraethog. Yn yr achos llys a ddilynodd y llofruddiaeth dywedwyd mai John Goch, neu John Goch ap Gruffudd ap Huw, oedd y gŵr a darawodd yr ergyd farwol. mwy...  Mwy o bigion · Newidiadau diweddar

Erthyglau dewis Erthyglau newydd: Caer bentir Cystadleuaeth Cân Eurovision 1969 Sidan (band) Ymdeithgan yr Urdd Jiwtiaid KulturNav Richie Thomas Jac a Wil Irene González Hernández Welsh Teldisc Alan Bates (is-bostfeistr) Perlau Tâf Bataliwn Amddiffynwyr yr Iaith Recordiau Cambrian Hogiau'r Deulyn Girolamo Savonarola Y Cwiltiaid Paraselsiaeth Bois y Blacbord Trwyth Aled a Reg Siambr Gladdu Trellyffaint Woyzeck (drama) Marwolaethau diweddar: Wyn Lodwick C. J. Sansom George Baker Leighton James Materion cyfoes – Rhestr dyddiau'r flwyddyn – 2 Mai