R. Silyn Roberts

Bardd, sosialydd a diwygiwr cymdeithasol o Gymru oedd Robert "Silyn" Roberts (28 Mawrth 1871 – 15 Awst 1930), a aned ger Llanllyfni yn yr hen Sir Gaernarfon..

Cefndir

Ar ôl cyfnod o weithio fel chwarelwr aeth Silyn i astudio am ei radd yng Coleg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor ac yna i astudio ar gyfer y weinidogaeth yng Ngholeg Diwinyddol Y Bala.

Pan oedd e'n byw yn Llundain yn y 1900au daeth Silyn yn gyfaill i Lenin.^[1]

Treuliodd y cyfnod 1905 - 1912 yn weinidog yn Nhan-y-grisiau, ger Blaenau Ffestiniog.

Credai'n gryf mewn sosialaeth a chefnogai'r Blaid Lafur Annibynnol. Sefydlodd gangen Gogledd Cymru o Gymdeithas Addysg y Gweithwyr yn 1925.

Bu'n weithgar hefyd gyda Cylch Dewi - cymdeithas yn ymgyrchu dros defnydd o'r Gymraeg ym myd addysg a chymdeithas a'r radio.

Gyda'i gyfaill W.J. Gruffydd, cymerodd ran flaenllaw yn y farddoniaeth delynegol newydd ar ddechrau'r 20g. Uchafbwynt eu cydweithrediad oedd cyhoeddi'r gyfrol Telynegion ar y cyd yn 1900. Enillodd Silyn y Goron yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bangor 1902 gyda phryddest ar y testun Trystan ac Esyllt.

Fel yn achos W.J. Gruffydd, nodweddir barddoniaeth Silyn gan ei delfrydiaeth a'i rhamantiaeth delynegol.

Mae gan Wicidestun destun sy'n berthnasol i'r erthygl hon:

R Silyn Roberts

(gyda W.J. Gruffydd), Telynegion (1900)
Trystan ac Esyllt a Chaniadau Eraill (1904)
Gwyntoedd Croesion (1924). Cyfieithiad.
Bugail Geifr Lorraine (1925). Cyfieithiad o'r nofel Ffrangeg gan Émile Souvestre.^[3]
Cofarwydd (1930). Detholiad o'i gerddi a gyhoeddwyd wedi ei farwolaeth.
Llio Plas y Nos (1945). Nofel a gyhoeddwyd wedi ei farwolaeth.^[4]

Ceir bywgraffiad iddo gan David Thomas (1956).

↑ Silyn (Robert Silyn Roberts) 1871-1930 gan David Thomas, Gwasg y Brython, 1956.
↑ https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/48308395
↑ Roberts, R Silyn (1925). Bugail Geifr Lorraine . Wrecsam: Hughes a'i Fab.
↑ Roberts, Robert Silyn (1945). Llio Plas y Nos . Dinbych: Thomas Gee.