Nicholas Edwards, Barwn Crughywel

Oddi ar Wicipedia
Nicholas Edwards, Barwn Crughywel
Ganwyd25 Chwefror 1934 Edit this on Wikidata
Llundain Edit this on Wikidata
Bu farw17 Mawrth 2018 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Alma mater
Galwedigaethgwleidydd Edit this on Wikidata
SwyddYsgrifennydd Gwladol Cymru, aelod o Gyfrin Gyngor y Deyrnas Unedig, Aelod o 49fed Llywodraeth y DU, Aelod o 48fed Llywodraeth y DU, Aelod o 47fed Llywodraeth y DU, Aelod o 46ed Llywodraeth y DU, Aelod o 45ed Llywodraeth y DU, aelod o Dŷ'r Arglwyddi, Ysgrifennydd Gwladol Cysgodol Cymru Edit this on Wikidata
Plaid Wleidyddoly Blaid Geidwadol Edit this on Wikidata
TadRalph Edwards Edit this on Wikidata
MamGrace Marjorie Brooke Edit this on Wikidata
PriodAnkaret Healing Edit this on Wikidata
PlantRupert Edwards, Sophie Elizabeth Ankaret Edwards, Olivia Caroline Edwards Edit this on Wikidata

Roedd Roger Nicholas Edwards, Barwn Crucywel (25 Chwefror 193417 Mawrth 2018) yn wleidydd Ceidwadol ac yn gyn-Ysgrifennydd Gwladol Cymru.[1]

Bywyd personol[golygu | golygu cod]

Ganwyd Edwards yn Llundain ym 1934, yn fab i Cecil Ralph Edwards, CBE, FSA, a Marjorie Ingham Brooke, ei wraig.

Priododd Ankaret Healing ym 1963 a cawsant un mab a dwy ferch.

Cafodd ei addysgu yng Ngholeg San Steffan a Choleg y Drindod, Caergrawnt lle graddiodd BA ym 1957 a MA ym 1968.[2]

Gyrfa[golygu | golygu cod]

Cyflawnodd ei wasanaeth cenedlaethol fel ail is-gapten ym Mataliwn Cyntaf y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig 1952 – 1954.

Cyn dod yn Aelod Seneddol bu Edwards yn gweithio'n bennaf ym myd tansgrifeniad yswiriant. Roedd yn aelod o Lloyds, 1965–2002, yn gyfarwyddwr Cwmni Yswiriant Brandt’s 1957–76; A L Sturge Ltd, 1970–76; Brandt’s Ltd, 1974–76; Globtik Tankers Ltd, 1976–79 a P A International & Sturge Underwriting Agency Ltd, 1977–79.

Bu'n gyfarwyddwr cwmni teledu HTV o 1987 i 2002 gan wasanaethu fel cadeirydd y cwmni o 1997 i 2002. Bu'n gyfarwyddwr Associated British Ports Holdings 1988–99 ac yn is-gadeirydd Cwmni Mwyngloddio Môn 1988–2000.[2]

Gyrfa wleidyddol[golygu | golygu cod]

Yn etholiad cyffredinol 1970 cafodd ei ethol i Dŷ'r Cyffredin fel aelod seneddol Ceidwadol Sir Benfro; bu'n cynrychioli'r etholaeth yn ddi-dor hyd ei ymddeoliad yn etholiad cyffredinol 1987. Rhwng 1975 a 1979 roedd yn Llefarydd yr Wrthblaid dros Faterion Cymreig (Ysgrifennydd Gwladol cysgodol Cymru). Pan ddaeth Margaret Thatcher yn Brif Weinidog ym 1979, penodwyd Edwards yn Ysgrifennydd Gwladol Cymru; yr unig Ysgrifennydd Gwladol Cymru i gynrychioli etholaeth Gymreig yn Llywodraethau Ceidwadol 1979-1997.[3]

Edwards oedd Ysgrifennydd Cymru pan benderfynodd Llywodraeth Thatcher gefnu ar eu haddewid i ddefnyddio'r 4ydd sianel deledu yng Nghymru ar gyfer gwasanaeth Cymraeg, gan ysgogi gwrthdystiadau led-led Cymru a bygythiad Gwynfor Evans i ymprydio hyd angau.[4]

Wedi ymddeol o Dŷ'r Cyffredin cafodd ei ddyrchafu i Dŷ'r Arglwyddi fel Barwn Crucywel o Bont Esgob yn y Mynydd Du a Sir Powys.

Tŷ Crucywel (Tŷ Hywel bellach)

Bu Edwards yn gwasanaethu ar nifer o gwangos gan gynnwys cadeirio'r Awdurdod Afonydd Cenedlaethol a Chorfforaeth Datblygu Bae Caerdydd, enwyd un o brif adeiladau'r Bae yn "Dŷ Crucywel" sef man cyfarfod gwreiddiol Cynulliad Cenedlaethol Cymru cyn codi'r Senedd yn 2006.

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. [1]
  2. 2.0 2.1 CRICKHOWELL, Who's Who 2014, A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc, 2014; online edn, Oxford University Press, 2014 ; online edn, Nov 2014 [2] adalwyd 13 Ebrill 2015
  3. Lord Crickhowell Papers [3] Archifwyd 2016-03-05 yn y Peiriant Wayback. adalwyd 13 Ebrill 2015
  4. Gwynfor Evans www.independent.co.uk; Archifwyd 2012-10-23 yn y Peiriant Wayback. adalwyd 13 Ebrill 2015
Senedd y Deyrnas Unedig
Rhagflaenydd:
Desmond Donnelly
Aelod Seneddol Sir Benfro
19701987
Olynydd:
Nicholas Bennett
Swyddi gwleidyddol
Rhagflaenydd:
John Morris
Ysgrifennydd Gwladol Cymru
(5 Mai 1979 - 13 Mehefin 1987)
Olynydd:
Peter Walker