Ferdinand III, Ymerawdwr Glân Rhufeinig

Ferdinand III, Ymerawdwr Glân Rhufeinig
Ferdinand III, Ymerawdwr Glân Rhufeinig
Ganwyd	13 Gorffennaf 1608 ; Graz
Bu farw	2 Ebrill 1657 ; Fienna
Galwedigaeth	cyfansoddwr
Swydd	Ymerawdwr Glân Rhufeinig, brenin Hwngari
Mudiad	cerddoriaeth faróc
Priod	Maria Anna o Sbaen, Maria Leopoldine of Austria, Eleonora Gonzaga
Plant	Leopold I, Philip August von Habsburg, Maximilian Thomas Erzherzog von Österreich, Marie von Habsburg, Theresia Maria Josefa von Habsburg, Ferdinand Josef Alois Erzherzog von Österreich
Llinach	Habsburg
Gwobr/au	Marchog Urdd y Cnu Aur, Urdd y Cnu Aur
llofnod

Uchelwr o Dŷ Hapsbwrg oedd Ferdinand III (13 Gorffennaf 1608 – 2 Ebrill 1657) a fu'n Ymerawdwr Glân Rhufeinig o 1637 i 1657, yn Archddug Awstria o 1637 i 1657, yn Frenin Bohemia o 1627 i 1657, ac yn Frenin Hwngari o 1625 i 1657.

Ganed Ferdinand yn Graz, Dugiaeth Styria, un o daleithiau'r Ymerodraeth Lân Rufeinig, yn fab hynaf i Ferdinand, Archddug Awstria, a'i wraig Maria Anna, Tywysoges Bafaria. Ym 1619 coronwyd Ferdinand yr hynaf yn Ferdinand II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig. Bachgen galluog a llawn egni oedd Ferdinand, a dechreuodd fynychu cynghorau'r gweinidogion ac ymwneud â materion gwladol ym 1626 pan oedd yn ei arddegau. Fe'i coronwyd yn Frenin Hwngari ym 1625 ac yn Frenin Bohemia ym 1627.^[1]

Yn ôl gorchymyn y Pencadfridog Albrecht von Wallenstein, ni chafodd Ferdinand y cyfle i reoli byddinoedd yr ymerodraeth yn ystod y Rhyfel Deng Mlynedd ar Hugain (1618–48). Cynllwyniodd Ferdinand i ddiswyddo Wallenstein ym 1630, a dan ei gyfarwyddyd llwyddodd lluoedd y Hapsbwrgiaid ym 1634 i gipio Regensburg ac i drechu'r Swediaid ym Mrwydr Cyntaf Nördlingen. Arweiniodd Ferdinand y garfan heddwch yn y llys Hapsbwrgaidd wrth drafod Heddwch Prâg (1635).^[1]

Etholwyd Ferdinand yn Frenin y Rhufeiniaid ym 1636, ac yn sgil marwolaeth ei dad ym 1637 fe etifeddodd orsedd yr Ymerodraeth Lân Rufeinig. Cytunodd i Heddwch Westfalen ym 1648 gan ddod â therfyn i'r Rhyfel Deng Mlynedd ar Hugain. Bu farw Ferdinand yn Fienna yn 48 oed, a fe'i olynwyd yn Ymerawdwr Glân Rhufeinig gan ei ail fab Leopold I.^[1]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 (Saesneg) Ferdinand III (Holy Roman emperor). Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 15 Ebrill 2020.

[EB-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 (Saesneg) Ferdinand III (Holy Roman emperor). Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 15 Ebrill 2020.

[1]

v t e Ymerodron Glân Rhufeinig
Yr Ymerodraeth Garolingaidd (800–888) a Dwyrain Ffrancia (843–962)	Siarl I (800–814) Louis I (814–840) Lothair I (860–855) Louis II (855–875) Siarl II (875–877) Siarl III (881–887) Guido (891–894) Lambert (894–898) Arnulf (896–899) Louis III (901–905) Berengar (915–924)
Yr Ymerodraeth Lân Rufeinig (962–1806)	Otto I (962–973) Otto II (973–983) Otto III (996–1002) Harri II (1014–24) Conrad II (1027–39) Harri III (1046–56) Harri IV (1084–1105) Harri V (1111–25) Lothair III (1133–37) Ffredrig I (1155–90) Harri VI (1191–97) Otto IV (1209–15) Ffredrig II (1220–50) Harri VII (1312–13) Louis IV (1328–47) Siarl IV (1355–78) Sigismund (1410–37) Ffredrig III (1452–93) Maximilian I (1508–19) Siarl V (1530–56) Ferdinand I (1556–64) Maximilian II (1564–76) Rudolf II (1576–1612) Matthias (1612–19) Ferdinand II (1619–37) Ferdinand III (1637–57) Leopold I (1658–1705) Joseff I (1705–11) Siarl VI (1711–40) Siarl VII (1742–45) Ffransis I (1745–65) Joseff II (1765–90) Leopold II (1790–92) Ffransis II (1792–1806)
Categori