Neidio i'r cynnwys

Diwrnod Owain Glyn Dŵr

Oddi ar Wicipedia
Diwrnod Owain Glyn Dŵr
Llun enwog A.C.Michael yn dangos Owain Glyndŵr yn arwain ei fyddin i'r gad
Enghraifft o'r canlynolGŵyl
GwladCymru
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Dydd gŵyl answyddogol a ddethlir yng Nghymru ar 16 Medi i goffáu Owain Glyn Dŵr yw Dydd Owain Glyn Dŵr[1] (neu Diwrnod Owain Glyndŵr).

Fe ddethlir ar 16 Medi am fod Owain Glyn Dŵr wedi cael ei gyhoeddi yn Dywysog Cymru ar 16 Medi 1400 yn ystod ei wrthryfel mawr i ryddhau Cymru o ofal rheolaeth y Saeson.

Gwneud yn Wŷl y Banc

[golygu | golygu cod]

Yn 2021, galwodd Nia Jones o Bwyllgor Gŵyl Dathlu Diwrnod Owain Glyndŵr Corwen, i wneud Dydd Glyndŵr yn Ŵyl y Banc. Bu Dafydd Wigley hefyd yn cefnogi'r galw gan ddweud, "dylai unrhyw wyliau cenedlaethol newydd gynnwys 16 Medi fel Diwrnod Owain Glyndŵr.”[2]

Dathliadau

[golygu | golygu cod]

2000au

[golygu | golygu cod]

Yn 2006, hedfannwyd baner Glyn Dŵr ar furiau Castell Caerdydd ar 16 Medi mewn ymateb i nifer o geisiadau gan y cyhoedd.[3] Bu Sain Ffagan (Amgueddfa Werin Cymru) yn cynnal nifer o ddigwyddiadau dros y penwythnos er cof am Glyndŵr.[4]

Yn 2008, gydag Alun Ffred Jones AC (Plaid Cymru) yn Weinidog Treftadaeth yn Llywodraeth Cymru, cyhoeddodd Cadw eu bod am chwifio baner Owain Glyn Dŵr ar gestyll Caernarfon, Caerffili, Conwy a Harlech. Ymosodwyd ar y tri chastell cyntaf, a godwyd gan y Saeson, gan luoedd y Tywysog a bu Castell Harlech yn ei feddiant ac yn gadarnle pwysig yn y gwrthryfel. Mae'r faner yn cael ei hedfan yn Amgueddfa Werin Sain Ffagan, Amgueddfa Lechi Cymru yn Llanberis a'r Pwll Mawr ym Mlaenafon hefyd. Yn nhref Dinbych penderfynodd y Cyngor hedfan Baner Glyn Dŵr ar adeiladau'r cyngor (ymosodiad Glyn Dŵr ar Ddinbych, tref garsiwn Seisnig ar y pryd, oedd un o ddigwyddiadau cyntaf y gwrthryfel). Ym Machynlleth, lle cynhelid Senedd Glyn Dŵr yn ystod y gwrthryfel, trefnwyd dathlu am dri ddiwrnod gyda sesiynau barddoni dan arweiniad Twm Morys a Meirion MacIntyre a gweithgareddau eraill.[5]

2010au

[golygu | golygu cod]
Dathliadau Owain Glyn Dwr yng Nghorwen (Medi 16, 2013)

Yn 2012, fe wnaeth cwmni IAITH Cyf. O Gastellnewydd Emlyn gynnig i’w gweithwyr beidio â dathlu Jiwbili Brenhines Lloegr gyda diwrnod o wyliau ac yn lle i gael y cyfle i ddathlu Diwrnod Owan Glyndŵr.[6]

2020au

[golygu | golygu cod]

Yn 2019, cynaliwyd Gŵyl y Fflam yng Nghorwen i godi ymwybyddiaeth o hanes Cymru ar benwythnos Dydd Glyndŵr (14 ac 15 Medi). Ailgrewyd cartref a llys Glyndŵr, Sycharth yn rithiol fel rhan o'r wŷl.[7][8]

Yn 2022, cafodd gorymdaith flynyddol Corwen ei chanslo yn dilyn marwolaeth Elizabeth Windsor (brenhines y Deyrnas Unedig).[9] Er hyn, bu dathliadau ger cerflun Owain Glyndŵr, Corwen beth bynnag. Bu disgyblion Ysgol y Felinheli fyn dathlu'r diwrnod ar y dydd Gwener fel sawl ysgol arall. Bu'r disgyblion yn gwisgo crysau t coch a melyn i ddathlu.[10][9]

Yn 2023, cynlluniodd Cadw cyfres o weithgareddau i'r diwrnod yng Nghastell Rhuddlan.[11] Trafodwyd y posibilirwydd o ddod a chartref Owain Glyndŵr, sef Sycharth i berchnogaeth cyhoeddus ar 13 Medi 2023. Roedd hyn yn dilyn deiseb gan gynghorydd Gwynedd Plaid Cymru, Elfed Wyn ap Elwyn a gyflwynwyd i'r Senedd gyda dros 10,000 o lofnodion.[12]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. "Owain Glyndŵr". Casgliad y Werin Cymru. Cyrchwyd 2023-09-14.
  2. "Galw am Ŵyl y Banc i ddathlu Diwrnod Owain Glyndŵr". newyddion.s4c.cymru. 2023-09-14. Cyrchwyd 2023-09-14.
  3. "Glyndwr flag flies at city castle" (yn Saesneg). 2005-09-12. Cyrchwyd 2023-09-14.
  4. "Dathlu Arwr o Gymru - Diwrnod Owain Glyndŵr yn Sain Ffagan: Amgueddfa Werin Cymru". Museum Wales. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2022-12-07. Cyrchwyd 2023-09-14.
  5. "Chwifio baner Owain Glyndwr" (yn Saesneg). 2008-09-16. Cyrchwyd 2023-09-14.
  6. "Gŵyl Banc Owain Glyndŵr". Golwg360. 2012-05-11. Cyrchwyd 2023-09-14.
  7. "Gŵyl newydd i 'ddeffro' ymwybyddiaeth o hanes Cymru". BBC Cymru Fyw. 2019-09-12. Cyrchwyd 2023-09-14.
  8. "Gŵyl y Fflam: codi ymwybyddiaeth o hanes Cymru". Golwg360. 2019-09-12. Cyrchwyd 2023-09-14.
  9. 9.0 9.1 "Canslo digwyddiad i gofio Owain Glyndŵr yn 'eironig'". BBC Cymru Fyw. 2022-09-15. Cyrchwyd 2023-09-14.
  10. "Pobl ar draws Cymru yn nodi diwrnod Owain Glyndŵr". newyddion.s4c.cymru. 2023-09-14. Cyrchwyd 2023-09-14.
  11. "Diwrnod Owain Glyndŵr | Cadw". cadw.llyw.cymru. Cyrchwyd 2023-09-14.
  12. "Dadl am brynu Sycharth ar drothwy Diwrnod Owain Glyndŵr". Golwg360. 2023-09-13. Cyrchwyd 2023-09-14.

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]