B. K. S. Iyengar

Oddi ar Wicipedia
B. K. S. Iyengar
GanwydBellur Krishnamachar Sundararaja Iyengar Edit this on Wikidata
14 Rhagfyr 1918 Edit this on Wikidata
Bellur Edit this on Wikidata
Bu farw20 Awst 2014 Edit this on Wikidata
Pune Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethysgrifennwr, yogi, athro Edit this on Wikidata
PlantGeeta Iyengar Edit this on Wikidata
Gwobr/auPadma Vibhushan, Padma Bhushan, Gwobr Padma Shri mewn Llenyddiaeth ac Addysg Edit this on Wikidata
Gwefanhttp://www.bksiyengar.com/ Edit this on Wikidata

Athro ioga ac awdur llyfrau ioga Indiaidd oedd Bellur Krishnamachar Sundararaja Iyengar neu BKS Iyengar (14 Rhagfyr 1918 - 20 Awst 2014). Ef oedd sylfaenydd yr arddull ioga fel ymarfer corff o'r enw Ioga Iyengar. Caiff ei ystyried yn un o'r gwrws ioga mwyaf blaenllaw yn y byd.[1][2][3] Roedd yn awdur nifer o lyfrau ar yr ymarfer a'r athroniaeth y tu ôl i ioga gan gynnwys Golau ar Ioga, Golau ar Pranayama, Golau ar Swtrâu Ioga Patanjali, a Golau ar Fywyd. Roedd Iyengar yn un o fyfyrwyr cynharaf Tirumalai Krishnamacharya, y cyfeirir ato'n aml fel "tad ioga modern".[4] Caiff y clod am boblogeiddio ioga, yn India yn gyntaf ac yna ledled y byd.[5]

Dyfarnodd Llywodraeth India y Padma Shri i Iyengar yn 1991, y Padma Bhushan yn 2002, a'r Padma Vibhushan yn 2014.[6][7] Yn 2004, enwyd Iyengar yn un o’r 100 o bobl fwyaf dylanwadol yn y byd gan y cylchgrawn Time.[8][9]

Y blynyddoedd Cynnar[golygu | golygu cod]

Ganed BKS Iyengar i deulu tlawd o Iyengariaid (grŵp o Tamiliaid sy'n siarad Hindw Brahmin), a oedd yn perthyn i'r enwad Sri Vaishnava,[10] yn Bellur, ardal Kolar,[11] Karnataka, India. Ef oedd yr 11eg plentyn allan o 13 o blant (10 ohonynt wedi goroesi) a anwyd i Sri Krishnamachar, athrawes ysgol, a Sheshamma.[12] Pan oedd Iyengar yn bum mlwydd oed, symudodd ei deulu i Bangalore. Bedair blynedd yn ddiweddarach, collodd y bachgen 9 oed ei dad i lid y pendics.[12]

Addysg mewn ioga[golygu | golygu cod]

Ym 1934, gofynnodd ei frawd-yng-nghyfraith, yr iogi Sri Tirumalai Krishnamacharya, i Iyengar, 15 oed, ddod i Mysore, er mwyn gwella ei iechyd trwy ymarfer ioga asanas.[12][13] Perfformiodd myfyrwyr Krishnamacharya gan gynnwys Iyengar yn llys y Maharaja yn Mysore, a chafodd hyn ddylanwad cadarnhaol ar Iyengar.[12][14] Nododd fod ei gysylltiad â'i frawd-yng-nghyfraith wedi bod yn drobwynt yn ei fywyd.[12][15] Mae K. Pattabhi Jois wedi honni mai ef, ac nid Krishnamacharya, oedd gwrw Iyengar.[5] Ym 1937, anfonodd Krishnamacharya Iyengar i Pune yn ddeunaw oed i ledaenu dysgeidiaeth ioga.[12][16]

Cydnabyddiaeth ryngwladol[golygu | golygu cod]

Ym 1954, gwahoddodd y feiolinydd Yehudi Menuhin Iyengar i addysgu yn Ewrop.

Ym 1952, daeth Iyengar yn gyfaill i'r feiolinydd Yehudi Menuhin.[17] Rhoddodd Menuhin y cyfle iddo a thrawsnewidiwyd Iyengar o fod yn athro ioga Indiaidd cymharol distadl i fod yn gwrw rhyngwladol. Oherwydd bod Iyengar wedi dysgu'r athronydd enwog Jiddu Krishnamurti, gofynnwyd iddo fynd i Bombay i gwrdd â Menuhin, y gwyddys bod ganddo ddiddordeb mewn ioga.

Daeth Menuhin i gredu bod ymarfer ioga wedi gwella ei chwarae, ac ym 1954 gwahoddodd Iyengar i'r Swistir. Ar ddiwedd yr ymweliad hwnnw, cyflwynodd oriawr i'w athro ioga, ac ar ei chefn sgriffiniwyd, "To my best feiolin teacher, BKS Iyengar". O hynny ymlaen, ymwelai Iyengar yn gyson â'r gorllewin.[18] Yn y Swistir bu hefyd yn dysgu Vanda Scaravelli, a aeth ymlaen i ddatblygu ei steil ei hun o ioga.[19]

Dysgodd ioga i nifer o enwogion gan gynnwys Krishnamurti a Jayaprakash Narayan.[20] Dysgodd Brenhines Gwlad Belg pan oedd hi'n 80,[21] Aldous Huxley, yr actores Annette Bening, y gwneuthurwr ffilmiau Mira Nair a'r dylunydd Donna Karan, yn ogystal â ffigurau Indiaidd amlwg, gan gynnwys y cricedwr Sachin Tendulkar a'r actores Bollywood Kareena Kapoor.[22]

Ymwelodd Iyengar ag Unol Daleithiau'r America am y tro cyntaf ym 1956, pan ddysgodd yn Ann Arbor, Michigan a thraddodi sawl darlith-arddangosiad; daeth yn ôl i Ann Arbor yn 1973, 1974, a 1976 [23]

Iyengar Yoga ym Mhrydain : Iyengar gyda'r athro ioga Malcolm Strutt yn Iyengar Center House, Llundain, 1971

Ym 1975, agorodd Iyengar Sefydliad Ioga Coffa Ramamani Iyengar yn Pune, er cof am ei ddiweddar wraig. Ymddeolodd yn swyddogol o ddysgu yn 1984, ond parhaodd i fod yn weithgar ym myd Ioga Iyengar, gan ddysgu dosbarthiadau arbennig, rhoi darlithoedd, ac ysgrifennu llyfrau. Mae merch Iyengar, Geeta, a mab, Prashant, wedi ennill clod rhyngwladol fel athrawon ioga.[9]

Etifeddiaeth[golygu | golygu cod]

Cyhoeddwyd 3 Hydref 2005 fel "Diwrnod BKS Iyengar" gan Fwrdd Goruchwylwyr San Francisco.[3] Dywedodd yr anthropolegydd Joseph S. Alter o Brifysgol Pittsburgh mai Iyengar "sydd wedi cael yr effaith fwyaf o bell ffordd ar ledaeniad ioga yn fyd-eang." [3] Ym Mehefin 2011, cyflwynwyd stamp coffaol iddo a gyhoeddwyd er anrhydedd iddo gan gangen Beijing o <i>China Post</i>. Bryd hynny roedd dros ddeng mil ar hugain o fyfyrwyr Ioga Iyengar mewn 57 o ddinasoedd yn Tsieina.[24]

Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ Jain, Andrea (2015). Selling Yoga: from Counterculture to Pop Culture (yn Saesneg). Oxford University Press. t. 66. ISBN 978-0-19-939024-3. OCLC 878953765.
  2. ↑ Aubrey, Allison. "Light on life: B.K.S. Iyengar's Yoga insights". NPR. Morning Edition, 10 Tachwedd 1995. Retrieved 4 Gorffennaf 2007.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Stukin, Stacie (10 Hydref 2005). "Yogis gather around the guru". Los Angeles Times (yn Saesneg). Cyrchwyd 9 Ionawr 2013.
  4. ↑ Iyengar, B. K. S. (2000). Astadala Yogamala (yn Saesneg). New Delhi: Allied Publishers. t. 53. ISBN 978-8177640465.
  5. ↑ 5.0 5.1 Sjoman 1999.
  6. ↑ "Ruskin Bond, Vidya Balan, Kamal Haasan honoured with Padma awards". Hindustan Times (yn Saesneg). HT Media Limited. 25 Ionawr 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 25 Ionawr 2014. Cyrchwyd 22 Awst 2014.
  7. ↑ "Padma Awards Announced" (yn Saesneg). Press Information Bureau, Ministry of Home Affairs. 25 Ionawr 2014. Cyrchwyd 26 Ionawr 2014.
  8. ↑ "2004 Time 100 – B.K.S. Iyengar". Time. 2004.
  9. ↑ 9.0 9.1 Iyengar, B. K. S. "Yoga News & Trends – Light on Iyengar". Yoga Journal. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 31 Awst 2007. Cyrchwyd 15 Tachwedd 2012.
  10. ↑ "B. K. S. Iyengar Biography". Notablebiographies.com. Cyrchwyd 26 Rhagfyr 2012.
  11. ↑ Iyengar, B.K.S. (1991). Iyengar – His Life and Work (yn Saesneg). C.B.S. Publishers & Distributors. t. 3.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 Iyengar, B.K.S. (2006). Light on Life: The Yoga Journey to Wholeness, Inner Peace, and Ultimate Freedom (yn Saesneg). USA: Rodale. tt. xvi–xx. ISBN 9781594865244. Cyrchwyd 8 Ionawr 2013.
  13. ↑ Smith & White 2014.
  14. ↑ Singleton, Mark (2010). Yoga Body : the origins of modern posture practice (yn Saesneg). Oxford University Press. tt. 184, 192. ISBN 978-0-19-539534-1. OCLC 318191988.
  15. ↑ "3 Gurus, 48 Questions" (yn en). Namarupa (Fall 2004): 9. 2004. http://www.namarupa.org/magazine/nr03/downloads/NamaRupa_03_02.pdf. Adalwyd 30 Mawrth 2013.
  16. ↑ Iyengar, B.K.S. (2000). Astadala Yogamala. New Delhi, India: Allied Publishers. t. 57. ISBN 978-8177640465.
  17. ↑ SenGupta, Anuradha (22 Mehefin 2008). "Being BKS Iyengar: The yoga guru". IBN live (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 14 Rhagfyr 2013. Cyrchwyd 8 Ionawr 2013.
  18. ↑ "BKS Iyengar obituary". The Guardian. 20 Awst 2014.
  19. ↑ Wishner, Nan (5 Mai 2015). "The Legacy of Vanda Scaravelli" (yn Saesneg). Yoga International.
  20. ↑ "Life is yoga, yoga is life". Sakal Times (yn Saesneg). 13 Rhagfyr 2012. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 Chwefror 2013. Cyrchwyd 9 Ionawr 2013.
  21. ↑ "Light on Iyengar" (yn en). Yoga Journal (San Francisco): 96. Medi–Hydref 2005. https://books.google.com/books?id=9ukDAAAAMBAJ&pg=PA96. Adalwyd 10 Ionawr 2013.
  22. ↑ "B. K. S. Iyengar, Who Helped Bring Yoga to the West, Dies at 95". The New York Times (yn Saesneg). 21 Awst 2014.
  23. ↑ "Yogacharya B. K. S. Iyengar Dies Awst 20" (PDF) (yn Saesneg). IYNAUS. 20 Awst 2014.
  24. ↑ Krishnan, Ananth (21 Mehefin 2011). "Indian yoga icon finds following in China". The Hindu (yn Saesneg). Chennai, India. Cyrchwyd 22 Mehefin 2011.

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=B._K._S._Iyengar&oldid=12560714"