Canser: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Golygu dolenni
Oddi ar Wicipedia
Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
gw Termau Addysg Uwch
cancr --> canser
Llinell 1: Llinell 1:
Mae '''canser''' neu '''cancr''' yn grŵp o [[haint|heintiau]] ble mae [[cell]]oedd yn ''ymosodol'' (yn tyfu a [[rhannu]] yn rhy sydyn a chryf nes mynd yn rhemp drwy'r corff gan ymosod arno. Yn aml, gall chwalu drwy'r corff, drwy gyfrwng y [[lymff]] neu'r [[gwaed]]. Tyfu, ymosod a chwalu; dyma'r nodweddion sy'n eu gwahaniaethu oddi wrth y [[tiwmor]]. Gall rhai mathau o gancr greu tiwmor, ac eraill megis [[liwcemia]] yn peidio a gwneud hynny.
canserMae '''canser''' neu '''canser''' yn grŵp o [[haint|heintiau]] ble mae [[cell]]oedd yn ''ymosodol'' (yn tyfu a [[rhannu]] yn rhy sydyn a chryf nes mynd yn rhemp drwy'r corff gan ymosod arno. Yn aml, gall chwalu drwy'r corff, drwy gyfrwng y [[lymff]] neu'r [[gwaed]]. Tyfu, ymosod a chwalu; dyma'r nodweddion sy'n eu gwahaniaethu oddi wrth y [[tiwmor]]. Gall rhai mathau o ganser greu tiwmor, ac eraill megis [[liwcemia]] yn peidio a gwneud hynny.


Y gangen honno o [[meddygaeth|feddygaeth]] sy'n [[astudio]], [[diagnosis meddygol|gwneud diagnosis]], [[triniaeth feddygol|trin]] ac atal cancr ydyw [[oncoleg]].
Y gangen honno o [[meddygaeth|feddygaeth]] sy'n [[astudio]], [[diagnosis meddygol|gwneud diagnosis]], [[triniaeth feddygol|trin]] ac atal canser ydyw [[oncoleg]].


== Cancr mewn oedolion ==
== Cancr mewn oedolion ==
Llinell 14: Llinell 14:
! width="170px" | mwyaf cyffredin (yn ôl nifer o achosion)!! width="170px" | mwyaf cyffredin (yn ôl marwolaeth)
! width="170px" | mwyaf cyffredin (yn ôl nifer o achosion)!! width="170px" | mwyaf cyffredin (yn ôl marwolaeth)
|-
|-
|[[cancr y prostad]] (33%) || cancr yr ysgyfaint (31%) || [[cancr y fron]] (32%) || cancr yr ysgyfaint (27%)
|[[canser y prostad]] (33%) || canser yr ysgyfaint (31%) || [[canser y fron]] (32%) || canser yr ysgyfaint (27%)
|-
|-
| [[cancr yr ysgyfaint]] (13%) || cancr y prostad (10%) || cancr yr ysgyfaint (12%) || cancr y fron (15%)
| [[canser yr ysgyfaint]] (13%) || canser y prostad (10%) || canser yr ysgyfaint (12%) || canser y fron (15%)
|-
|-
| [[cancr colorectaidd]] (10%) || cancr colorectaidd (10%) || cancr colorectaidd (11%) || cancr colorectaidd (10%)
| [[canser colorectaidd]] (10%) || canser colorectaidd (10%) || canser colorectaidd (11%) || canser colorectaidd (10%)
|-
|-
| [[cancr y bledren]] (7%) || [[cancr y pancreas]] (5%) || [[cancr endometriaidd]] (6%) || [[cancr ofaraidd]] (6%)
| [[canser y bledren]] (7%) || [[canser y pancreas]] (5%) || [[canser endometriaidd]] (6%) || [[canser ofaraidd]] (6%)
|-
|-
| [[melanoma]] croenol (5%) || [[liwcemia]] (4%) || [[lymffoma ddi-Hodgkin]] (4%) || cancr y pancreas (6%)
| [[melanoma]] croenol (5%) || [[liwcemia]] (4%) || [[lymffoma ddi-Hodgkin]] (4%) || canser y pancreas (6%)
|}
|}


===Cancr mewn plant===
===Cancr mewn plant===
Peth gymharol brin ydyw cancr mewn [[plentyn|plant]] a [[glasoed]]: dim ond 150 achos ym mhob miliwn o blant. Dengys ystadegau'r 'National Cancer Institute' sydd wedi'i sefydlu yn UDA, fod yr achosion o gancr mewn plant wedi cynyddu bron i 20% rhwng 1975 a 1990, yn bennaf oherwydd y cynnydd mewn achosion o [[liwcemia]]. Ers 1990, mae'r niferoedd wedi lleihau ychydig.<ref>Awduron: James G. Gurney, Malcolm A. Smith, Julie A. Ross (1999) ''Cancer Incidence and Survival among Children and Adolescents, United States SEER program 1975-1995'', Cancer Statistics Branch, National Cancer Institute, a geir ar y wefan: [http://www.seer.cancer.gov/publications/childhood/ SEER web site]</ref>
Peth gymharol brin ydyw canser mewn [[plentyn|plant]] a [[glasoed]]: dim ond 150 achos ym mhob miliwn o blant. Dengys ystadegau'r 'National Cancer Institute' sydd wedi'i sefydlu yn UDA, fod yr achosion o ganser mewn plant wedi cynyddu bron i 20% rhwng 1975 a 1990, yn bennaf oherwydd y cynnydd mewn achosion o [[liwcemia]]. Ers 1990, mae'r niferoedd wedi lleihau ychydig.<ref>Awduron: James G. Gurney, Malcolm A. Smith, Julie A. Ross (1999) ''Cancer Incidence and Survival among Children and Adolescents, United States SEER program 1975-1995'', Cancer Statistics Branch, National Cancer Institute, a geir ar y wefan: [http://www.seer.cancer.gov/publications/childhood/ SEER web site]</ref>


Mae'r plant sy'n byw ger [[atomfa|atomfeydd niwclear]] yn fwy tebygol o gael cancr.<ref>[http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=8785 Reasonable Doubt: Children living near nuclear facilities face an increased risk of cancer.]</ref>
Mae'r plant sy'n byw ger [[atomfa|atomfeydd niwclear]] yn fwy tebygol o gael canser.<ref>[http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=8785 Reasonable Doubt: Children living near nuclear facilities face an increased risk of cancer.]</ref>


== Cyfeiriadau ==
== Cyfeiriadau ==

Fersiwn yn ôl 09:33, 7 Tachwedd 2017

canserMae canser neu canser yn grŵp o heintiau ble mae celloedd yn ymosodol (yn tyfu a rhannu yn rhy sydyn a chryf nes mynd yn rhemp drwy'r corff gan ymosod arno. Yn aml, gall chwalu drwy'r corff, drwy gyfrwng y lymff neu'r gwaed. Tyfu, ymosod a chwalu; dyma'r nodweddion sy'n eu gwahaniaethu oddi wrth y tiwmor. Gall rhai mathau o ganser greu tiwmor, ac eraill megis liwcemia yn peidio a gwneud hynny.

Y gangen honno o feddygaeth sy'n astudio, gwneud diagnosis, trin ac atal canser ydyw oncoleg.

Cancr mewn oedolion

Mae'r ystadegau a restrir isod ar gyfer oedolion yn yr Unol Daleithiau:

Dynion Merched
mwyaf cyffredin (yn ôl nifer o achosion) mwyaf cyffredin (yn ôl marwolaeth) mwyaf cyffredin (yn ôl nifer o achosion) mwyaf cyffredin (yn ôl marwolaeth)
canser y prostad (33%) canser yr ysgyfaint (31%) canser y fron (32%) canser yr ysgyfaint (27%)
canser yr ysgyfaint (13%) canser y prostad (10%) canser yr ysgyfaint (12%) canser y fron (15%)
canser colorectaidd (10%) canser colorectaidd (10%) canser colorectaidd (11%) canser colorectaidd (10%)
canser y bledren (7%) canser y pancreas (5%) canser endometriaidd (6%) canser ofaraidd (6%)
melanoma croenol (5%) liwcemia (4%) lymffoma ddi-Hodgkin (4%) canser y pancreas (6%)

Cancr mewn plant

Peth gymharol brin ydyw canser mewn plant a glasoed: dim ond 150 achos ym mhob miliwn o blant. Dengys ystadegau'r 'National Cancer Institute' sydd wedi'i sefydlu yn UDA, fod yr achosion o ganser mewn plant wedi cynyddu bron i 20% rhwng 1975 a 1990, yn bennaf oherwydd y cynnydd mewn achosion o liwcemia. Ers 1990, mae'r niferoedd wedi lleihau ychydig.[1]

Mae'r plant sy'n byw ger atomfeydd niwclear yn fwy tebygol o gael canser.[2]

Cyfeiriadau

  1. ↑ Awduron: James G. Gurney, Malcolm A. Smith, Julie A. Ross (1999) Cancer Incidence and Survival among Children and Adolescents, United States SEER program 1975-1995, Cancer Statistics Branch, National Cancer Institute, a geir ar y wefan: SEER web site
  2. ↑ Reasonable Doubt: Children living near nuclear facilities face an increased risk of cancer.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Canser&oldid=3815625"