Islam: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B r2.7.2) (robot yn ychwanegu: gv:Yn Islam, min:Islam yn newid: sa:इस्लाम |
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 195 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q432 (translate me) |
||
Llinell 47: | Llinell 47: | ||
{{Cyswllt erthygl ddethol|pt}} |
{{Cyswllt erthygl ddethol|pt}} |
||
{{Cyswllt erthygl ddethol|tr}} |
{{Cyswllt erthygl ddethol|tr}} |
||
[[ace:Éseulam]] |
|||
[[af:Islam]] |
|||
[[als:Islam]] |
|||
[[am:እስልምና]] |
|||
[[an:Islam]] |
|||
[[ang:Alladōm]] |
|||
[[ar:إسلام]] |
|||
[[arc:ܐܣܠܐܡ]] |
|||
[[arz:الاسلام]] |
|||
[[as:ইছলাম]] |
|||
[[ast:Islam]] |
|||
[[av:Ислам]] |
|||
[[az:İslam]] |
|||
[[ba:Ислам]] |
|||
[[bar:Islam]] |
|||
[[bat-smg:Ėslams]] |
|||
[[bcl:Islam]] |
|||
[[be:Іслам]] |
|||
[[be-x-old:Іслам]] |
|||
[[bg:Ислям]] |
|||
[[bi:Islam]] |
|||
[[bjn:Islam]] |
|||
[[bm:Silameya]] |
|||
[[bn:ইসলাম]] |
|||
[[bo:དབྱི་སི་ལམ་ཆོས་ལུགས།]] |
|||
[[br:Islam]] |
|||
[[bs:Islam]] |
|||
[[bug:Islam]] |
|||
[[ca:Islam]] |
|||
[[ceb:Islam]] |
|||
[[ckb:ئیسلام]] |
|||
[[co:Islamu]] |
|||
[[crh:İslâm]] |
|||
[[cs:Islám]] |
|||
[[cv:Ислам]] |
|||
[[da:Islam]] |
|||
[[de:Islam]] |
|||
[[diq:İslam]] |
|||
[[dsb:Islam]] |
|||
[[dv:އިސްލާމް]] |
|||
[[el:Ισλάμ]] |
|||
[[en:Islam]] |
|||
[[eo:Islamo]] |
|||
[[es:Islam]] |
|||
[[et:Islam]] |
|||
[[eu:Islam]] |
|||
[[ext:Islam]] |
|||
[[fa:اسلام]] |
|||
[[fi:Islam]] |
|||
[[fiu-vro:Muhamediusk]] |
|||
[[fo:Islam]] |
|||
[[fr:Islam]] |
|||
[[frp:Islame]] |
|||
[[fur:Islam]] |
|||
[[fy:Islam]] |
|||
[[ga:An tIoslam]] |
|||
[[gd:Ioslam]] |
|||
[[gl:Islam]] |
|||
[[gn:Islã]] |
|||
[[gu:ઇસ્લામ]] |
|||
[[gv:Yn Islam]] |
|||
[[ha:Musulunci]] |
|||
[[hak:Yî-sṳ̂-làn-kau]] |
|||
[[haw:Hoʻomana Mohameka]] |
|||
[[he:אסלאם]] |
|||
[[hi:इस्लाम]] |
|||
[[hif:Islam]] |
|||
[[hr:Islam]] |
|||
[[hsb:Islam]] |
|||
[[ht:Islamis]] |
|||
[[hu:Iszlám]] |
|||
[[hy:Իսլամ]] |
|||
[[ia:Islam]] |
|||
[[id:Islam]] |
|||
[[ie:Islam]] |
|||
[[ig:Áláküba]] |
|||
[[ilo:Islam]] |
|||
[[io:Islamismo]] |
|||
[[is:Íslam]] |
|||
[[it:Islam]] |
|||
[[ja:イスラム教]] |
|||
[[jbo:musyjda]] |
|||
[[jv:Islam]] |
|||
[[ka:ისლამი]] |
|||
[[kaa:İslam dini]] |
|||
[[kab:Islam]] |
|||
[[kg:Kisilamu]] |
|||
[[kk:Ислам]] |
|||
[[kl:Islam]] |
|||
[[km:សាសនាឥស្លាម]] |
|||
[[kn:ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮ]] |
|||
[[ko:이슬람교]] |
|||
[[krc:Ислам]] |
|||
[[ku:Îslam]] |
|||
[[kw:Islam]] |
|||
[[ky:Ислам]] |
|||
[[la:Religio Islamica]] |
|||
[[lad:Islam]] |
|||
[[lb:Islam]] |
|||
[[lbe:Ислам]] |
|||
[[lez:Ислам]] |
|||
[[li:Islam]] |
|||
[[lij:Islamiximo]] |
|||
[[lmo:Islam]] |
|||
[[ln:Islamu]] |
|||
[[lt:Islamas]] |
|||
[[lv:Islāms]] |
|||
[[map-bms:Islam]] |
|||
[[min:Islam]] |
|||
[[mk:Ислам]] |
|||
[[ml:ഇസ്ലാം]] |
|||
[[mn:Ислам]] |
|||
[[mr:इस्लाम धर्म]] |
|||
[[ms:Islam]] |
|||
[[mt:Iżlam]] |
|||
[[mwl:Eislan]] |
|||
[[my:အစ္စလာမ်ဘာသာ]] |
|||
[[mzn:ایسلام]] |
|||
[[nah:Islam]] |
|||
[[nap:Islam]] |
|||
[[nds:Islam]] |
|||
[[nds-nl:Islam]] |
|||
[[ne:इस्लाम धर्म]] |
|||
[[new:इस्लाम]] |
|||
[[nl:Islam]] |
|||
[[nn:Islam]] |
|||
[[no:Islam]] |
|||
[[nov:Islam]] |
|||
[[nrm:Islam]] |
|||
[[oc:Islam]] |
|||
[[os:Пысылмон дин]] |
|||
[[pa:ਇਸਲਾਮ]] |
|||
[[pap:Islam]] |
|||
[[pdc:Islaam]] |
|||
[[pih:Islem]] |
|||
[[pl:Islam]] |
|||
[[pnb:اسلام]] |
|||
[[ps:اسلام]] |
|||
[[pt:Islão]] |
|||
[[qu:Islam]] |
|||
[[rm:Islam]] |
|||
[[ro:Islam]] |
|||
[[roa-rup:Islam]] |
|||
[[ru:Ислам]] |
|||
[[rue:Іслам]] |
|||
[[sa:इस्लाम]] |
|||
[[sah:Ислаам]] |
|||
[[sc:Islam]] |
|||
[[scn:Islam]] |
|||
[[sco:Islam]] |
|||
[[sd:اسلام]] |
|||
[[se:Islám]] |
|||
[[sh:Islam]] |
|||
[[si:ඉස්ලාම්]] |
|||
[[simple:Islam]] |
|||
[[sk:Islam]] |
|||
[[sl:Islam]] |
|||
[[sn:Islam]] |
|||
[[so:Islaam]] |
|||
[[sq:Feja Islame]] |
|||
[[sr:Ислам]] |
|||
[[su:Islam]] |
|||
[[sv:Islam]] |
|||
[[sw:Uislamu]] |
|||
[[szl:Islam]] |
|||
[[ta:இசுலாம்]] |
|||
[[te:ఇస్లాం మతం]] |
|||
[[tg:Ислом]] |
|||
[[th:ศาสนาอิสลาม]] |
|||
[[tk:Yslam]] |
|||
[[tl:Islam]] |
|||
[[tpi:Islam]] |
|||
[[tr:İslam]] |
|||
[[tt:Íslam]] |
|||
[[ug:ئىسلام دىنى]] |
|||
[[uk:Іслам]] |
|||
[[ur:اسلام]] |
|||
[[uz:Islom]] |
|||
[[vec:Islam]] |
|||
[[vep:Islam]] |
|||
[[vi:Hồi giáo]] |
|||
[[vls:Islam]] |
|||
[[wa:Islam]] |
|||
[[war:Islam]] |
|||
[[wo:Lislaam]] |
|||
[[wuu:回教]] |
|||
[[xal:Лал шаҗн]] |
|||
[[xmf:ისლამი]] |
|||
[[yi:איסלאם]] |
|||
[[yo:Ìmàle]] |
|||
[[zea:Islam]] |
|||
[[zh:伊斯兰教]] |
|||
[[zh-classical:回教]] |
|||
[[zh-min-nan:I-su-lân-kàu]] |
|||
[[zh-yue:伊斯蘭教]] |
Fersiwn yn ôl 19:00, 8 Mawrth 2013
Rhan o gyfres ar |
---|
Arferion |
Coran · Sŵra · Sunnah · Hadith |
Sunni · Shi'a |
Astudiaethau Islamig · Celf |
Islam a chrefyddau eraill |
Cristnogaeth · Iddewiaeth |
Un o grefyddau mwyaf poblogaidd a gwasgaredig y byd yw Islam. Ystyr y gair yw ymostyngiad i ewyllys Duw (Allah) a'r cyflwr tangnefeddus o fod yn un â Duw a phopeth a grewyd ganddo. Mae'r gair yn perthyn i'r gair salām sy'n golygu "tangnefedd" a ddaw o'r gwreiddyn s-l-m. Mae dilynwr Islam yn Fwslim, sef "un sy'n ymostwng i ewyllys Duw." Ceir dwy brif enwad, sef y Sunni a'r Shia. Fel Cristnogaeth ac Iddewiaeth, mae'n un o'r crefyddau Abrahamig.
Sefydlwyd y grefydd ym Mecca gan y Proffwyd Mohamed (c.570-8 Mehefin, 632). Ymledodd y ffydd yn gyflym yn y Dwyrain Canol a Gogledd Affrica ac mewn llai na chanrif ar ôl marwolaeth Mohamed roedd awdurdod y califfiaid a reolai ymerodraeth yr Umayyad yn ymestyn o Sbaen i Afon Indus yng ngogledd-orllewin India. Erbyn heddiw mae tua 20% o boblogaeth y byd yn byw mewn gwledydd Mwslim, o Foroco yn y gorllewin i Indonesia yn y dwyrain ac o Kazakhstan yn y gogledd i Fali a Swdan yn y de.
Mae Mwslemiaid yn derbyn Ibrahim (Abraham), Musa (Moses), Isa (Iesu Grist) ynghŷd â ffigyrau eraill o'r traddodiad Iddewig-Gristnogol fel proffwydi Duw. Fodd bynnag, credant mai Mohamed yw'r proffwyd mwyaf; yr olaf yn y gadwyn o broffwydi sy'n cychwyn gydag Adda. Credant fod y Coran (Qu'ran) yn air Duw, fel y datguddiwyd ef i Mohamed fesul pennod (sŵra) yn y cyfnod rhwng c. 610 a 632.
Arkân al-Dîn
- Prif: Pum Colofn Islam
Mae dilynwyr Islam i fod i ymarddel ac ymarfer Pum Colofn y Ffydd (arkân al-Dîn), a adnebyddir hefyd fel y farâ'idh, y pum egwyddor sanctaidd.
- Y shahâda, Cyffesiad y Ffydd, a ymgorfforir yn y datganiad lâ ilâha illâ'llâh wa Muhammad rasulu Allah ("Nid oes Duw ond Duw a Mohamed yw Negesydd Duw"). Mae rhywun o grefydd arall sy'n datgan hyn yn ddiffuant o flaen dau dyst Mwslim yn cael ei dderbyn fel Mwslim ei hun.
- Y salat (ll. salawât), sef y pum gweddi defodol a adroddir pum gwaith y dydd: ar doriad y wawr (subh), ar ganol dydd (dhuhr), ar ganol y prynhawn (asr), ar fachlud yr haul (maghrib) a dechrau'r nos (ishâ). Dechreuir pob gweddi gyda'r al-Fâtiha, a geir ar ddechrau'r Coran.
- Y zakât, sef rhoi elusen yn ôl gallu'r rhoddwr. Tua 5% o incwm y credadun a argymhellir yn y Coran. Yn aml mae'r mosg lleol yn trefnu hyn ac mae'r arian yn mynd at helpu'r tlodion, pobl gydag anabledd, gweddwon a'r amddifad.
- Y siyâm, sef ymprydio yn ystod Ramadan, y mis sanctaidd. Yr adeg honno mae bwyta, yfed, smygu, gwisgo peraroglau a chael perthynas rhywiol yn waharddedig o doriad y wawr hyd at fachlud yr haul. Nid oes disgwyl i blant ifanc, yr henoed neu rywun sy'n dioddef afiechyd meddyliol ddilyn y rheolau hyn yn gaeth. Mae gwragedd beichiog, mamau sy'n rhoi llefrith i'w babanod, rhywun sy'n dioddef afiechyd a theithwyr yn gallu gohirio'r siyâm a'i chyflawni yn ddiweddarach. Nid ystyrir fod cymryd ffisig yn torri'r ympryd.
- Mynd ar hajj neu bererindod i Fecca. Mae Mwslim yn fod i wneud hynny o leiaf unwaith yn ystod ei fywyd, os ydyw hynny yn ei gallu heb achosi caledi i'w deulu.
Hanes Islam
- Prif: Hanes Islam
Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu at yr adran hon.
Sefydlwyd Islam ym Mecca gan y Proffwyd Mohamed. Ymledodd y ffydd yn gyflym yn y Dwyrain Canol a Gogledd Affrica ac mewn llai na chanrif ar ôl marwolaeth Mohamed roedd awdurdod y califfiaid a reolai ymerodraeth yr Umayyad yn ymestyn o Sbaen i Afon Indus yng ngogledd-orllewin India.
Enwadau
Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu at yr adran hon. Ceir sawl enwad yn Islam:
- Sunni. Yr enwad fwyaf o lawer gyda dros 80% o Fwslemiaid yn perthyn iddi. Dyma brif ffrwd Islam a ystyrir weithiau yn Islam "uniongred".
- Shia. Yr enwad ail fwyaf, gyda tua 15% o Fwslemiaid yn perthyn iddi, yn bennaf yn Iran, de Irac a'r Yemen.
- Drus. Mwslemiaid Shia yw'r Drusiaid, ond mae eu crefydd yn cynnwys elfennau hynafol unigryw hefyd, sy'n tarddu o Gnostigiaeth efallai.
Cyfeiriadau
- Gabriel Mandel Khân, Mahomet le Prophète (Paris, 2002). ISBN 2-7441-5686-8
Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol