Defnyddiwr:Jason.nlw/WiciBrosiect Addysg/Edward VI, brenin Lloegr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Golygiad diweddaraf yn ôl 14:51, 9 Medi 2020

Edward VI (12 Hydref 1537 – 6 Gorffennaf 1553) oedd Brenin Lloegr rhwng 28 Ionawr 1547 a'i farwolaeth yn 1553 pan oedd yn 16 oed.^[1] Coronwyd ef yn frenin ar 20 Chwefror pan oedd yn naw mlwydd oed. Edward oedd mab Harri VIII a Jane Seymour, a theyrn cyntaf Lloegr a gafodd ei fagu'n Brotestant.^[2] Yn ystod ei deyrnasiad byr rheolwyd y deyrnas gan Gyngor Rhaglywiaeth oherwydd nad oedd yn ddigon aeddfed i reoli yn annibynnol. Arweiniwyd y cyngor hwn yn gyntaf gan ei ewythr Edward Seymour, 1af Iarll Gwlad yr Haf (1547 – 1549) ac yna gan John Dudley, Iarll 1af Warwick (1550 – 1553), a oedd hefyd yn Ddug Northumberland o 1551 ymlaen.^[3]^[4]

Yn ystod ei deyrnasiad wynebodd Edward broblemau economaidd ac anfodlonrwydd cymdeithasol, a gyrhaeddodd benllanw yn 1549 pan fu terfysg a gwrthryfel. Profodd rhyfel gyda’r Alban yn gostus yn ariannol, ac er i’r rhyfel fod yn llwyddiannus ar y dechrau, bu’n rhaid i fyddin Lloegr dynnu'n ôl o’r wlad er mwyn sicrhau heddwch. Trowyd Eglwys Loegr yn Eglwys fwy Protestannaidd ei hedrychiad adeg teyrnasiad Edward, gan fod llawer o ddiddordeb gan y Brenin mewn materion crefyddol.^[5] Yn ystod teyrnasiad Edward cafodd y ffydd Brotestannaidd ei sefydlu yn fwy cadarn yn Lloegr, gyda newidiadau crefyddol yn cael eu gweithredu i sicrhau hyn - er enghraifft, diddymu statws di-briod y glerigaeth, newidiadau i’r Cymun a chyflwyno gwasanaethau yn y Saesneg.

Yn 1553, pan oedd Edward yn 15 mlwydd oed, cafodd afiechyd difrifol a olygai y byddai ei fywyd yn fyrhoedlog. Yn sgil hynny, trefnodd y Cyngor Rhaglywiaeth bod cynllun o’r enw ‘Dyfais ar gyfer yr Olyniaeth’ yn cael ei lunio a fyddai’n sicrhau nad oedd y deyrnas yn dychwelyd i Gatholigiaeth. Enwebodd Edward ei gyfnither cyntaf, y Fonesig Jane Grey, fel ei etifedd, ac anwybyddwyd hawliau ei hanner chwiorydd, Mari ac Elisabeth. Cafodd y penderfyniad dadleuol hwn ei gwestiynu ar ôl marwolaeth Edward, a chafodd Jane ei diorseddu gan Mari wedi i Jane fod ar yr orsedd am naw diwrnod. Yn ystod teyrnasiad Mari, cafodd diwygiadau Protestannaidd Edward eu dadwneud a sefydlwyd y ffydd Gatholig yn ei theyrnas. Er hynny, bu diwygiadau Protestannaidd Edward yn sail i Gytundeb Crefyddol Elisabeth a gyflwynwyd ganddi ar ei hesgyniad hithau i’r orsedd yn 1559, yn dilyn marwolaeth Mari.

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

↑ Loach, Jennifer. (1999). Edward VI. Bernard, G. W., Williams, Penry. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-07992-3. OCLC 41754171.
↑ "5 Fascinating Facts about King Henry VIII's son, King Edward VI". History is Now Magazine, Podcasts, Blog and Books | Modern International and American history (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-09-07.
↑ Loach, Jennifer. (1999). Edward VI. Bernard, G. W., Williams, Penry. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-07992-3. OCLC 41754171.
↑ MacCulloch, Diarmaid. (2002). The boy king : Edward VI and the Protestant Reformation. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-23402-2. OCLC 49638794.
↑ MacCulloch, Diarmaid. (2002). The boy king : Edward VI and the Protestant Reformation. Berkeley: University of California Press. t. 8. ISBN 0-520-23402-2. OCLC 49638794.

Rhagflaenydd: Harri VIII	Brenin Lloegr 28 Ionawr 1547 – 6 Gorffennaf 1553	Olynydd: Mari I

[1] Loach, Jennifer. (1999). Edward VI. Bernard, G. W., Williams, Penry. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-07992-3. OCLC 41754171.

[2] "5 Fascinating Facts about King Henry VIII's son, King Edward VI". History is Now Magazine, Podcasts, Blog and Books | Modern International and American history (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-09-07.

[3] Loach, Jennifer. (1999). Edward VI. Bernard, G. W., Williams, Penry. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-07992-3. OCLC 41754171.

[4] MacCulloch, Diarmaid. (2002). The boy king : Edward VI and the Protestant Reformation. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-23402-2. OCLC 49638794.

[5] MacCulloch, Diarmaid. (2002). The boy king : Edward VI and the Protestant Reformation. Berkeley: University of California Press. t. 8. ISBN 0-520-23402-2. OCLC 49638794.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
 {{Gwybodlen person/Wicidata|fetchwikidata=ALL|onlysourced=no|suppressfields=cenedl, galwedigaeth, partner, swydd, teulu|dateformat=dmy}}
-'''Edward VI''' ([[12 Hydref]] [[1537]] – [[6 Gorffennaf]] [[1553]]) oedd Brenin Lloegr rhwng [[28 Ionawr]] [[1547]] hyd nes ei farwolaeth yn [[1553]] pan yn 16 oed.<ref>{{Cite book|title=Edward VI|url=https://www.worldcat.org/oclc/41754171|publisher=Yale University Press|date=1999|location=New Haven|isbn=0-300-07992-3|oclc=41754171|others=Bernard, G. W., Williams, Penry.|last=Loach, Jennifer.}}</ref> Coronwyd ef yn frenin ar Chwefror 20 pan yn naw mlwydd oed. Edward oedd mab [[Harri VIII]] a [[Jane Seymour]] a theyrn cyntaf Lloegr a gafodd ei fagu fel [[Protestant]].<ref>{{Cite web|title=5 Fascinating Facts about King Henry VIII’s son, King Edward VI|url=http://www.historyisnowmagazine.com/blog/2018/3/11/5-fascinating-facts-about-king-henry-viiis-son-king-edward-vi|website=History is Now Magazine, Podcasts, Blog and Books {{!}} Modern International and American history|access-date=2020-09-07|language=en-US}}</ref> Yn ystod ei deyrnasiad byr rheolwyd y deyrnas gan Gyngor Rhaglywiaeth oherwydd nad oedd yn ddigon aeddfed i reoli yn annibynnol. Arweiniwyd y cyngor yma’n gyntaf gan ei ewythr Edward Seymour, Iarll 1af Gwlad yr Haf (1547 – 1549) ac yna gan John Dudley, Iarll 1af Warwick (1550 – 1553), a oedd hefyd yn Ddug Northumberland o 1551 ymlaen.<ref>{{Cite book|title=Edward VI|url=https://www.worldcat.org/oclc/41754171|publisher=Yale University Press|date=1999|location=New Haven|isbn=0-300-07992-3|oclc=41754171|others=Bernard, G. W., Williams, Penry.|last=Loach, Jennifer.}}</ref><ref>{{Cite book|title=The boy king : Edward VI and the Protestant Reformation|url=https://www.worldcat.org/oclc/49638794|publisher=University of California Press|date=2002|location=Berkeley|isbn=0-520-23402-2|oclc=49638794|last=MacCulloch, Diarmaid.|first=|year=|pages=}}</ref>
+'''Edward VI''' ([[12 Hydref]] [[1537]] – [[6 Gorffennaf]] [[1553]]) oedd Brenin Lloegr rhwng [[28 Ionawr]] [[1547]] a'i farwolaeth yn [[1553]] pan oedd yn 16 oed.<ref>{{Cite book|title=Edward VI|url=https://www.worldcat.org/oclc/41754171|publisher=Yale University Press|date=1999|location=New Haven|isbn=0-300-07992-3|oclc=41754171|others=Bernard, G. W., Williams, Penry.|last=Loach, Jennifer.}}</ref> Coronwyd ef yn frenin ar 20 Chwefror pan oedd yn naw mlwydd oed. Edward oedd mab [[Harri VIII]] a [[Jane Seymour]], a theyrn cyntaf Lloegr a gafodd ei fagu'n [[Protestant|Brotestant]].<ref>{{Cite web|title=5 Fascinating Facts about King Henry VIII’s son, King Edward VI|url=http://www.historyisnowmagazine.com/blog/2018/3/11/5-fascinating-facts-about-king-henry-viiis-son-king-edward-vi|website=History is Now Magazine, Podcasts, Blog and Books {{!}} Modern International and American history|access-date=2020-09-07|language=en-US}}</ref> Yn ystod ei deyrnasiad byr rheolwyd y deyrnas gan Gyngor Rhaglywiaeth oherwydd nad oedd yn ddigon aeddfed i reoli yn annibynnol. Arweiniwyd y cyngor hwn yn gyntaf gan ei ewythr Edward Seymour, 1af Iarll Gwlad yr Haf (1547 – 1549) ac yna gan John Dudley, Iarll 1af Warwick (1550 – 1553), a oedd hefyd yn Ddug Northumberland o 1551 ymlaen.<ref>{{Cite book|title=Edward VI|url=https://www.worldcat.org/oclc/41754171|publisher=Yale University Press|date=1999|location=New Haven|isbn=0-300-07992-3|oclc=41754171|others=Bernard, G. W., Williams, Penry.|last=Loach, Jennifer.}}</ref><ref>{{Cite book|title=The boy king : Edward VI and the Protestant Reformation|url=https://www.worldcat.org/oclc/49638794|publisher=University of California Press|date=2002|location=Berkeley|isbn=0-520-23402-2|oclc=49638794|last=MacCulloch, Diarmaid.|first=|year=|pages=}}</ref>
-Yn ystod ei deyrnasiad wynebodd Edward broblemau [[Economi|economaidd]] ac anfodlonrwydd cymdeithasol a ddaeth i benllanw yn 1549 pan fu terfysg a gwrthryfel. Profodd rhyfel gyda’r [[Yr Alban|Alban]] i fod yn gostus yn ariannol ac er i’r rhyfel fod yn llwyddiannus ar y dechrau, bu’n rhaid i fyddin Lloegr dynnu nôl o’r wlad er mwyn sicrhau heddwch. Trowyd [[Eglwys Loegr|Eglwys Lloegr]] yn Eglwys fwy Protestannaidd ei hedrychiad adeg teyrnasiad Edward gan fod llawer o ddiddordeb gan y Brenin mewn materion crefyddol.<ref>{{Cite book|title=The boy king : Edward VI and the Protestant Reformation|url=https://www.worldcat.org/oclc/49638794|publisher=University of California Press|date=2002|location=Berkeley|isbn=0-520-23402-2|oclc=49638794|last=MacCulloch, Diarmaid.|first=|year=|pages=8}}</ref> Yn ystod teyrnasiad Edward cafodd y ffydd Brotestannaidd ei sefydlu yn fwy cadarn yn Lloegr gyda newidiadau crefyddol yn cael eu gweithredu i sicrhau hyn, er enghraifft, diddymu ystad dd-briod y glerigaeth, newidiadau i’r Cymun a chyflwynwyd gwasanaethau yn y [[Saesneg]].
+Yn ystod ei deyrnasiad wynebodd Edward broblemau [[Economi|economaidd]] ac anfodlonrwydd cymdeithasol, a gyrhaeddodd benllanw yn 1549 pan fu terfysg a gwrthryfel. Profodd rhyfel gyda’r [[Yr Alban|Alban]] yn gostus yn ariannol, ac er i’r rhyfel fod yn llwyddiannus ar y dechrau, bu’n rhaid i fyddin Lloegr dynnu'n ôl o’r wlad er mwyn sicrhau heddwch. Trowyd [[Eglwys Loegr]] yn Eglwys fwy Protestannaidd ei hedrychiad adeg teyrnasiad Edward, gan fod llawer o ddiddordeb gan y Brenin mewn materion crefyddol.<ref>{{Cite book|title=The boy king : Edward VI and the Protestant Reformation|url=https://www.worldcat.org/oclc/49638794|publisher=University of California Press|date=2002|location=Berkeley|isbn=0-520-23402-2|oclc=49638794|last=MacCulloch, Diarmaid.|first=|year=|pages=8}}</ref> Yn ystod teyrnasiad Edward cafodd y ffydd Brotestannaidd ei sefydlu yn fwy cadarn yn Lloegr, gyda newidiadau crefyddol yn cael eu gweithredu i sicrhau hyn - er enghraifft, diddymu statws di-briod y glerigaeth, newidiadau i’r Cymun a chyflwyno gwasanaethau yn y [[Saesneg]].
-Yn 1553 pan oedd Edward yn 15 mlwydd oed, cafodd afiechyd difrifol a olygai y byddai ei fywyd yn fyr-hoedlog. Yn sgil hynny, trefnodd y Cyngor Rhaglywiaeth bod cynllun o’r enw ‘Dyfais ar gyfer yr Olyniaeth’ yn cael ei lunio a fyddai’n sicrhau nad oedd y deyrnas yn dychwelyd i [[Catholigiaeth|Gatholigiaeth]]. Enwebodd Edward ei gyfnither cyntaf, y Fonesig Jane Grey, fel ei etifedd, ac anwybyddwyd hawliau ei hanner-chwiorydd, [[Mari I, brenhines Lloegr|Mari]] ac [[Elisabeth I, brenhines Lloegr|Elisabeth]]. Cafodd y penderfyniad dadleuol hyn ei gwestiynu ar ôl marwolaeth Edward, a chafodd Jane ei diorseddu gan Mari wedi iddi fod ar yr orsedd am naw diwrnod. Yn ystod ei theyrnasiad, cafodd diwygiadau Protestannaidd Edward eu dad-wneud gan Mari ac ymsefydlwyd y ffydd Gatholig yn ei theyrnas. Er hynny, bu diwygiadau Protestannaidd Edward yn sail i Gytundeb Crefyddol Elisabeth a gyflwynwyd ganddi ar ei hesgyniad i’r orsedd yn 1559.
+Yn 1553, pan oedd Edward yn 15 mlwydd oed, cafodd afiechyd difrifol a olygai y byddai ei fywyd yn fyrhoedlog. Yn sgil hynny, trefnodd y Cyngor Rhaglywiaeth bod cynllun o’r enw ‘Dyfais ar gyfer yr Olyniaeth’ yn cael ei lunio a fyddai’n sicrhau nad oedd y deyrnas yn dychwelyd i [[Catholigiaeth|Gatholigiaeth]]. Enwebodd Edward ei gyfnither cyntaf, y Fonesig Jane Grey, fel ei etifedd, ac anwybyddwyd hawliau ei hanner chwiorydd, [[Mari I, brenhines Lloegr|Mari]] ac [[Elisabeth I, brenhines Lloegr|Elisabeth]]. Cafodd y penderfyniad dadleuol hwn ei gwestiynu ar ôl marwolaeth Edward, a chafodd Jane ei diorseddu gan Mari wedi i Jane fod ar yr orsedd am naw diwrnod. Yn ystod teyrnasiad Mari, cafodd diwygiadau Protestannaidd Edward eu dadwneud a sefydlwyd y ffydd Gatholig yn ei theyrnas. Er hynny, bu diwygiadau Protestannaidd Edward yn sail i Gytundeb Crefyddol Elisabeth a gyflwynwyd ganddi ar ei hesgyniad hithau i’r orsedd yn 1559, yn dilyn marwolaeth Mari.
 == Cyfeiriadau ==