Teyrnas Prydain Fawr
Delwedd:Coat of Arms of Great Britain (1707-1714).svg, Coat of Arms of Great Britain in Scotland (1707-1714).svg, Coat of arms of Great Britain (1714–1801).svg, Coat of Arms of Great Britain in Scotland (1714-1801).svg | |
Math | gwlad ar un adeg |
---|---|
Prifddinas | Llundain |
Poblogaeth | 10,500,000, 9,250,000 |
Sefydlwyd |
|
Anthem | God Save the King |
Iaith/Ieithoedd swyddogol | Saesneg |
Daearyddiaeth | |
Rhan o'r canlynol | Gorllewin Ewrop |
Gwlad | Teyrnas Prydain Fawr |
Arwynebedd | 230,977 km² |
Cyfesurynnau | 51.5°N 0.13°W |
Gwleidyddiaeth | |
Corff deddfwriaethol | Senedd Prydain Fawr |
Swydd pennaeth y wladwriaeth | teyrn Prydain Fawr |
Pennaeth y wladwriaeth | Siôr III, brenin y Deyrnas Unedig |
Arian | punt sterling |
Roedd Teyrnas Prydain Fawr (a elwir weithiau, ond yn anghywir, yn Deyrnas Unedig Prydain Fawr), yn wladwriaeth yng Ngorllewin Ewrop, a fodolai o 1707 hyd 1800. Cafodd ei chreu trwy uniad Teyrnas yr Alban a Theyrnas Lloegr, dan Ddeddfa Uno 1707, i greu teyrnas unigol yn cynnwys Prydain Fawr i gyd (Lloegr, Cymru a'r Alban heddiw). Addaswyd senedd Lloegr i greu senedd newydd, Senedd Prydain Fawr ym Mhalas San Steffan, Llundain, gyda llywodraeth newydd seiliedig ar hen lywodraeth Lloegr, i'w rheoli. Paratowyd y tir ar gyfer yr uniad gan y ffaith fod teyrnasoedd yr Alban a Lloegr (a oedd yn cynnwys Cymru at bwrpasau deddfwriaethol) wedi rhannu'r un teyrn ers i Iago VI, Brenin yr Alban, ddod yn frenin Lloegr yn 1603.
Cymerodd Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon le Teyrnas Prydain Fawr yn 1801 pan lyncwyd Teyrnas Iwerddon gan Ddeddf Uno 1800 ar ôl methiant y Gwrthryfel Gwyddelig yn 1798.
Llywodraeth
[golygu | golygu cod]Brenhinoedd a breninesau
[golygu | golygu cod]- Anne, brenhines Prydain Fawr (1707–1714)
- Siôr I, brenin Prydain Fawr (1714–1727)
- Siôr II, brenin Prydain Fawr (1727–1760)
- Siôr III, brenin Prydain Fawr (1760–1801)
Am fod tri brenin o'r enw Siôr yn rheoli, cyfeirir at gyfnod eu teyrnasiad fel y "Cyfnod Sioraidd."
Prif Weinidogion
[golygu | golygu cod]- Robert Walpole (1721–1742)
- William Pitt yr Ieuengaf (1783-1810)