Cysawd yr Haul

Oddi ar Wicipedia
Cysawd yr Haul

Mae Cysawd yr haul(hefyd Cyfundrefn yr haul) yn cynnwys yr haul a'r gwrthrychau cosmig sydd wedi eu clymu iddo gan ddisgyrchiant: wyth planed, eu 162 o loerennau, tair planed gorrach a'u pedair lloeren, a miloedd o gyrff bach, gan gynnwys asteroidau, sêr gwib, comedau, a llwch rhyngblanedol.

Mewn termau eang, mae Cysawd yr Haul yn cynnwys yr Haul, pedwar corff creigiog a elwir y planedau mewnol, gwregys mewnol o asteroidau, pedair planed enfawr allanol (a elwir cewri nwy), ail wregys o gyrff bach rhewllyd a elwir Gwregys Kuiper, cwmwl enfawr o gomedau a elwir y Cwmwl Oort, a rhanbarth o blanedau llai rhewllyd a elwir y Ddisg Wasgaredig.

Ffurfiodd Cysawd yr Haul tua 4.5 biliwn o flynyddoedd yn ôl, wrth i gwmwl o nifwl ddymchwel ar ei hun, drwy rymoedd disgyrchiant, i wrthrych a elwir yn Gorrach Melyn, gan ddechrau adwaith ymasiad niwclear, yn llosgi hydrogen i gynhyrchu heliwm. Erbyn hyn, mae'r haul yn ei gyfnod prif ddilyniant, sydd yn golygu bod grymoedd disgyrchiant a gwasgedd pelydriad yn hafal, ac felly mae'r haul yn aros yr un maint.

Nodweddion y planedau[golygu | golygu cod]

Nodweddion y planedau
Enw Diametr
y cyhydedd
Mas Radiws
yr orbid
Amser un orbid
(blwyddyn)
Ongl / osgo
at yr Haul (°)
Amrywiadau yn yr orbid Amser mae'n gymryd
i gylchdroi
(dydd)
Lleuadau
/ lloerenau
Modrwyau Atmosffêr
Planedau Mewnol
(Creigiog)
Mercher 0.382 0.06 0.39 0.24 3.38 0.206 58.64 nag oes fawr ddim
Gwener 0.949 0.82 0.72 0.62 3.86 0.007 -243.02 nag oes CO2, N2
Daear 1.00 1.00 1.00 1.00 7.25 0.017 1.00 1 nag oes N2, O2
Mawrth 0.532 0.11 1.52 1.9 5.65 0.093 1.03 2 nag oes CO2, N2
Planedau Allanol
(Y Cewri Nwy)
Iau 11.209 317.8 5.20 11.86 6.09 0.048 0.41 63 oes H2, He
Sadwrn 9.449 95.2 9.54 29.46 5.51 0.054 0.43 200 oes H2, He
Wranws 4.007 14.6 19.22 84.01 6.48 0.047 -0.72 27 oes H2, He
Neifion 3.883 17.2 30.06 164.8 6.43 0.009 0.67 13 oes H2, He
Mercher
Gwener
Y Ddaear
Mawrth
Iau
Sadwrn
Wranws
Neifion

Gwrthrychau Cysawd yr Haul[golygu | golygu cod]

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]


Planedau yng Nghysawd yr Haul
Mercher
Mercher
Gwener
Gwener
Y Ddaear
Y Ddaear
Mawrth
Mawrth
Iau
Iau
Sadwrn
Sadwrn
Wranws
Wranws
Neifion
Neifion
Eginyn erthygl sydd uchod am seryddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.