Mynwent y Crynwyr
Pentref ym mwrdeisdref sirol Merthyr Tudful yw Mynwent y Crynwyr (Saesneg: Quakers Yard).
Lleolir i'r de o Treharris ac i'r gogledd-orllewin o Nelson, gerllaw ganol Afon Taf. Enw gwreiddiol y pentref oedd Rhyd y Grug. Erbyn tua 1650 roedd Bedyddwyr, Annibynwyr a Chrynwyr yn addoli yn ffermdy Berthlwyd, Pentwyn, ac yn fuan wedyn ffurfiodd y Crynwyr gynulleidfa ar wahan. Yn 1667, sefydlodd y Crynwyr eu mynwent eu hunanin ar dir Stad Pantannas. Lleolwyd Ysgol Gynradd Gymraeg Rhyd-y-Grug yn y pentref am dros 30 mlynedd ond ym Medi 2010 symudodd yr ysgol i Aberfan, ac fe ddinistriwyd yr hen adeilad.
Pobl o'r pentref[golygu | golygu cod y dudalen]
- Jimmy Wilde, paffiwr
- Isaac Hughes (Craigfryn), nofelydd
Aberfan · Abercannaid · Bedlinog · Cefn Coed y Cymer · Dowlais · Heolgerrig · Pentrebach · Pontsticill · Treharris · Trelewis · Troed-y-rhiw · Merthyr Tudful · Mynwent y Crynwyr · Ynysowen
