Dowlais
 Llyfrgell Goffa Guest, Dowlais | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 4,270, 4,097 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Merthyr Tudful |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 331.5 ha |
| Cyfesurynnau | 51.7603°N 3.3528°W |
| Cod SYG | W04000715 |
| Cod OS | SO067077 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Dawn Bowden (Llafur) |
| AS/au y DU | Gerald Jones (Llafur) |
 | |
Pentref a chymuned ym mwrdeisdref sirol Merthyr Tudful, Cymru, yw Dowlais.[1][2] Saif yn rhan ogleddol y sir, tua 2 filltir i'r gogledd-orllewin o ganol tref Merthyr ger cyffordd yr A465 a'r A4060.
Daeth Dowlais yn adnabyddus yn y Chwyldro Diwydiannol fel safle un o weithiau haearn mwyaf gwledydd Prydain, a sefydlwyd yno yn y 1760au gan Thomas Lewis (Llanisien) a John Guest.
Bu'r diweddar Anthony Crockett, Esgob Bangor, yn rheithor Dowlais o 1986 hyd 1991.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Dawn Bowden (Llafur)[3] ac yn Senedd y DU gan Gerald Jones (Llafur).[4]
Cyfrifiad 2011
[golygu | golygu cod]Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[5][6][7][8]
Pobl nodedig o'r ardal
[golygu | golygu cod]- Illtyd Harrington (1931–2015), gwleidydd
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 13 Medi 2019
- ↑ "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-24.
- ↑ Gwefan Senedd y DU
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen farw]
Trefi
Merthyr Tudful · Treharris
Pentrefi
Abercannaid · Aberfan · Bedlinog · Cefn Coed y Cymer · Dowlais · Heolgerrig · Y Faenor · Mynwent y Crynwyr · Pentrebach · Pontsticill · Pontygwaith · Trelewis · Troed-y-rhiw · Ynysowen