Arkansas
 | |
 | |
| Arwyddair | Regnat populus  |
|---|---|
| Math | taleithiau'r Unol Daleithiau |
| Enwyd ar ôl | Quapaw |
| |
| Prifddinas | Little Rock |
| Poblogaeth | 3,011,524 |
| Sefydlwyd |
|
| Anthem | Arkansas, Arkansas |
| Pennaeth llywodraeth | Asa Hutchinson |
| Cylchfa amser | UTC−06:00, Cylchfa Amser Canolog, America/Chicago |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Saesneg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | taleithiau cyfagos UDA |
| Sir | Unol Daleithiau America |
| Gwlad |  Unol Daleithiau America |
| Arwynebedd | 137,733 km² |
| Uwch y môr | 198 metr |
| Gerllaw | Afon Mississippi |
| Yn ffinio gyda | Tennessee, Missouri, Oklahoma, Texas, Louisiana, Mississippi |
| Cyfesurynnau | 34.8°N 92.2°W |
| US-AR | |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Government of Arkansas |
| Corff deddfwriaethol | Arkansas General Assembly |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | Governor of Arkansas |
| Pennaeth y wladwriaeth | Asa Hutchinson |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Governor of Arkansas |
| Pennaeth y Llywodraeth | Asa Hutchinson |
 | |
Mae Arkansas yn dalaith yn ne canolbarth yr Unol Daleithiau, sy'n gorwedd i'r gorllewin o Afon Mississippi. Mae Afon Arkansas yn torri'r dalaith yn ddau o'r gorllewin i'r dwyrain. Mae enw y dalaith yn tarddu o ymganiad Ffrangeg o’r enw brodorol yr ardal. Little Rock yw'r brifddinas. Maint y dalaith yw 53,182 milltir sgwâr, a’r poblogaeth (ym 2013) 2.959,373.[1] Mae Arkansas yn gartref i gwmni Wal-Mart a hefyd Rheilffordd yr Union Pacific.[2]
Mae’r dalaith yn cynnwys Parc Cenedlaethol y Ffynonellau Poethion, Fforest Genedlaethol yr Ozarks ac Sfon Gwnedlaethol Buffalo.[3]
Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]
Cyrhaeddodd y fforiwr Sbaeneg Hernando De Soto ym 1541. Daeth pobl o Ffrainc i’r ardal ym 1686. Roedd Arkansas yn rhan o Bryniant Louisiana gan yr Unol Daleithiau yn 1803. Daeth yn dalaith ar 15 Mehefin 1836, ymneilltuodd o'r Undeb yn 1861 a chafodd ei chynnwys eto yn 1868. Cedwyd caethweision yn Arkansas, felly daeth y dalaith yn rhan o Gynghrair Taleithiau'r De ym 1861. Boddwyd tua 20% o’r dalaith gan lifogydd ym 1927, tuag at 30 troedfedd o ddyfnder; bu farw bron 100 o bobl. Yn dilyn yr achos llys Brown yn erbyn y Bwrdd Addysg, datganwyd bod cyfleusterau addysg ‘ar wahŵn ond cyfartal’ yn anghyfansoddiadol. Gwrthodwyd mynediad i Ysgol Uwchradd Little Rock ym 1957. Gorchmynodd yr arlwydd Dwight D. Eisenhower bod milwyr yn mynd â’n nhw i’r ysgol.[4]
Dinasoedd Arkansas[golygu | golygu cod y dudalen]
| 1 | Little Rock | 193,524 |
| 2 | Fort Smith | 86,209 |
| 3 | Fayetteville | 73,580 |
| 4 | Springdale | 69,797 |
| 5 | Conway | 58,908 |
Enwogion[golygu | golygu cod y dudalen]
- Maya Angelou
- Helen Gurley Brown
- Glen Campbell
- Johnny Cash
- Eldridge Cleaver
- Bill Clinton
- John Grisham
- Scott Joplin
- Alan Ladd
- Douglas MacArthur
- Dick Powell
- Edward Durrell Stone
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
Dolen allanol[golygu | golygu cod y dudalen]
- (Saesneg) portal.arkansas.gov Archifwyd 2012-08-04 yn y Peiriant Wayback.
