Texas

**Talaith Texas**
Baner Texas	Sêl Texas
	Llysenw/Llysenwau: Talaith y Seren Unig
Prifddinas	Austin
Dinas fwyaf	Houston
Arwynebedd	Safle 2il
- Cyfanswm	696,241 km²
- Lled	1,244 km
- Hyd	1,270 km
- % dŵr	2.5
- Lledred	25° 50′ G i 36° 30′ G
- Hydred	93° 31′ Gor i 106° 39′ Gor
Poblogaeth	Safle 2il
- Cyfanswm (2010)	25,145,561
- Dwysedd	37.2/km² (26ain)
Uchder
- Man uchaf	Guadalupe Peak; 2,667 m
- Cymedr uchder	520 m
- Man isaf	0 m
Derbyn i'r Undeb	29 Rhagfyr 1845 (28ain)
Llywodraethwr	Greg Abbott (G)
Seneddwyr	John Cornyn (G); Ted Cruz (G)
Cylch amser	Canolog: UTC-6/-5
Byrfoddau	TX Tex. US-TX
Gwefan (yn Saesneg)	www.texasonline.com

Un o daleithiau deheuol Unol Daleithiau America yw Texas neu yn Gymraeg Tecsas.^[1] Yn ôl poblogaeth ac arwynebedd, hi yw ail dalaith fwyaf yr Unol Daleithiau. Mae'r enw yn golygu "ffrindiau" yn yr iath Caddo. Austin yw prifddinas Texas; y ddinas fwyaf yw Houston.

Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]

Ymhlith llwythi y brodorion cynhenid a oedd yn byw o fewn tiriogaeth presennol Texas roedd yr Apache, Atakapan, Bidai, Caddo, Comanche, Cherokee, Karankawa, Kiowa, Tonkawa, a'r Wichita.

Hyd y gwyddus yr Ewropead cyntaf i fod ar yr ardal oedd Álvar Núñez Cabeza de Vaca ar y 6 Tachwedd 1528 yn dilyn llongddrylliad. Cyn 1821 roedd Texas yn perthyn i diriogaeth Sbaen Newydd. Derbyniodd y Texians Datganiad Annibyniaeth Texas ar Mecsico ar 2 Mawrth 1836. Arweiniodd Sam Houston byddin Texian i fuddugoliaeth yn erbyn y Byddin Mecsico dan Antonio López de Santa Anna ym mrwydr San Jacinto ar 21 Ebrill, 1836. Daeth Houston yn arlywydd cyntaf Gweriniaeth Texas ar 22 Hydref 1836.

Dinasoedd Texas[golygu | golygu cod y dudalen]

1	Houston	2,257,926
2	San Antonio	1,373,668
3	Dallas	1,197,816
4	Austin	790,390
5	Fort Worth	741,206
6	El Paso	649,121
7	Arlington	365,438
8	Corpus Christi	305,215
9	Plano	259,841
10	Laredo	236,091
11	Lubbock	229,573
12	Garland	226,876
13	Irving	205,540
14	Brownsville	139,722
15	Galveston	47,743