Eratosthenes: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 01:31, 9 Mawrth 2013

Ysgolhaig ac athronydd Groegaidd amryddawn (fl. 275 CC - 195 CC efallai), yn enedigol o ddinas Cyrene, ar arfordir Gwlff Sidra (Syrtes) yn Libya, Gogledd Affrica.

Bywyd

Dechreuodd ei addysg yn ei ddinas enedigol cyn symud i Athen i astudio athroniaeth. Rhoddodd ei ddarlith gyntaf ar athroniaeth yno. Yn 247 CC fe'i gwahoddwyd i Alecsandria gan Ptolemy II (Ptolemy Euergetes) i gymryd drosodd fel llyfrgellydd yn lle Callimachus yn llyfrgell enwog y ddinas; yr ail yn unig i ddal y swydd honno. Mesurodd gylchedd y Ddaear a gradd yr ecliptig. Dywedir iddo farw o wrthod cymryd bwyd yn 195 C.C., gan fod ei lygaid yn dechrau methu ac nid oedd yn medru parhau â'i waith.

Gwaith

Roedd yn feistr ar bron pob cangen o wyddoniaeth a dysg yr Hen Fyd, gan gynnwys hanes, daearyddiaeth, geometreg, seryddiaeth, athroniaeth, gramadeg a barddoniaeth. Oherwydd y doniau hyn enillodd iddo ei hun y teitl Pentathlos "Meistr ar y Pum Camp" (anrhydedd a roddid fel rheol i athletwyr penigamp). Dywedir hefyd ei fod y cyntaf i ymarddel yr enw Philologos "Cyfaill Dysg (neu Wybodaeth)". Gellid dweud mai Eratosthenes yw sefydlwr daearyddiaeth wyddonol (mawr oedd dyled Strabo, yr enwocaf o ddaearyddwyr y byd clasurol, iddo). Ei gyfrolau pwysicaf yw:

Y Geographica (3 llyfr). Ffynhonnell bwysig yng ngwaith Strabo. Nid oes testun ohono wedi goroesi.
Y Chronographia. Llyfr sy'n ceisio defnyddio seryddiaeth a mathemateg i sefydlu cronoleg hanes.
Llyfr ar Yr Hen Gomedi Roeg.
Y Catalogoi. Cymysgedd o seryddiaeth a chwedloniaeth. Casgliad o'r hen chwedlau yn ymwneud â'r sêr oedd yn cael ei dilyn gan restr o'r sêr unigol yn y cytserau cysylltiedig. Mae'r Catasterismoi, sy'n rhestru 44 cytser a 475 o sêr, ynghyd â chwedlau, wedi goroesi ac yn seiliedig ar waith Eratosthenes.
Hermes. Arwrgerdd.
Erigone. Telyneg (elegy) enwog yn ei dydd.

Drylliau yn unig o hynny oll sydd wedi goroesi, y rhan fwyaf mewn dyfyniadau a chyfeiriadau gan ysgrifenwyr clasurol diweddarach.

Llyfryddiaeth

Oskar Seyffert, A Dictionary of Classical Antiquities, gyda ychwanegiadau gan H. Nettleship a J.E. Sandys (Llundain, 1902).

@@ Llinell 26: / Llinell 26: @@
 [[Categori:Pobl fu farw o newyn]]
 [[Categori:Seryddwyr]]
-[[ar:إراتوستينس]]
-[[arz:اراتوسثينس]]
-[[ast:Eratóstenes]]
-[[az:Eratosfen]]
-[[be:Эратасфен]]
-[[bg:Ератостен]]
-[[bo:ཨེ་ར་ཐོ་སི་ཐེ་ནེ་སི།]]
-[[br:Eratosthenes]]
-[[bs:Eratosten]]
-[[ca:Eratòstenes]]
-[[cs:Eratosthenés z Kyrény]]
-[[da:Eratosthenes]]
-[[de:Eratosthenes]]
-[[dv:އެރަޓޮސްތަނީޒް]]
-[[el:Ερατοσθένης ο Κυρηναίος]]
-[[en:Eratosthenes]]
-[[eo:Eratosteno]]
-[[es:Eratóstenes]]
-[[et:Eratosthenes]]
-[[eu:Eratostenes]]
-[[fa:اراتوستن]]
-[[fi:Eratosthenes]]
-[[fiu-vro:Eratosthenes]]
-[[fr:Ératosthène]]
-[[gl:Eratóstenes]]
-[[he:ארטוסתנס]]
-[[hi:इरैटोस्थनिज़]]
-[[hr:Eratosten]]
-[[hu:Eratoszthenész Pentatlosz]]
-[[hy:Էրատոսթենես Կիրենացի]]
-[[id:Eratosthenes]]
-[[is:Eratosþenes]]
-[[it:Eratostene di Cirene]]
-[[ja:エラトステネス]]
-[[ka:ერატოსთენე]]
-[[kk:Эратосфен]]
-[[ko:에라토스테네스]]
-[[la:Eratosthenes Cyrenaeus]]
-[[lt:Eratostenas]]
-[[lv:Eratostens]]
-[[ml:ഇറത്തോസ്തനീസ്]]
-[[mr:इरॅथोसिस]]
-[[ms:Eratosthenes]]
-[[nl:Eratosthenes]]
-[[nn:Eratosthenes]]
-[[no:Eratosthenes]]
-[[pl:Eratostenes]]
-[[pms:Eratòstene]]
-[[pnb:اراٹوستھینز]]
-[[pt:Eratóstenes]]
-[[ro:Eratostene]]
-[[ru:Эратосфен]]
-[[rue:Ератосфен з Кірены]]
-[[scn:Eratòstini]]
-[[sh:Eratosten]]
-[[simple:Eratosthenes]]
-[[sk:Eratosthenes z Kyrény]]
-[[sl:Eratosten]]
-[[sq:Eratosteni]]
-[[sr:Ератостен]]
-[[sv:Eratosthenes]]
-[[sw:Eratosthenes]]
-[[th:เอราทอสเทนีส]]
-[[tl:Eratostenes]]
-[[tr:Eratosthenes]]
-[[tt:Эратосфен]]
-[[uk:Ератосфен]]
-[[vi:Eratosthenes]]
-[[zh:埃拉托斯特尼]]