Shïa: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
JAnDbot (sgwrs | cyfraniadau)
B r2.5.4) (robot yn ychwanegu: br, kk yn newid: ps, ro, ta, th
B r2.7.3) (robot yn tynnu: az, hi, hr, ro, sk, tl yn newid: tr
Llinell 22: Llinell 22:
[[ar:الشيعة]]
[[ar:الشيعة]]
[[ast:Xiísmu]]
[[ast:Xiísmu]]
[[az:Şiə]]
[[be:Шыіты]]
[[be:Шыіты]]
[[be-x-old:Шыізм]]
[[be-x-old:Шыізм]]
Llinell 46: Llinell 45:
[[gl:Xiísmo]]
[[gl:Xiísmo]]
[[he:שיעה]]
[[he:שיעה]]
[[hi:शिया]]
[[hr:Šijiti]]
[[hu:Síita iszlám]]
[[hu:Síita iszlám]]
[[hy:Շիա իսլամ]]
[[hy:Շիա իսլամ]]
Llinell 75: Llinell 72:
[[ps:شيعه]]
[[ps:شيعه]]
[[pt:Xiismo]]
[[pt:Xiismo]]
[[ro:Șiia]]
[[ru:Шииты]]
[[ru:Шииты]]
[[scn:Sciismu]]
[[scn:Sciismu]]
Llinell 81: Llinell 77:
[[sh:Šiiti]]
[[sh:Šiiti]]
[[simple:Shi'a Islam]]
[[simple:Shi'a Islam]]
[[sk:Šía]]
[[sl:Šiizem]]
[[sl:Šiizem]]
[[so:Shiica]]
[[so:Shiica]]
Llinell 91: Llinell 86:
[[te:షియా ఇస్లాం]]
[[te:షియా ఇస్లాం]]
[[th:ชีอะฮ์]]
[[th:ชีอะฮ์]]
[[tl:Islam na Shia]]
[[tr:Şia]]
[[tr:Şiilik]]
[[tt:Шигыйчелек]]
[[tt:Шигыйчелек]]
[[uk:Шиїти]]
[[uk:Шиїти]]

Fersiwn yn ôl 21:45, 6 Rhagfyr 2012

Rhan o gyfres ar
Islam


Athrawiaeth

Allah · Undod Duw
Muhammad · Proffwydi Islam

Arferion

Cyffes Ffydd · Gweddïo
Ymprydio · Elusen · Pererindod

Hanes ac Arweinwyr

Ahl al-Bayt · Sahaba
Califfiaid Rashidun · Imamau Shi'a

Testunau a Deddfau

Coran · Sŵra · Sunnah · Hadith
Fiqh · Sharia
Kalam · Tasawwuf (Swffiaeth)

Enwadau

Sunni · Shi'a

Diwylliant a Chymdeithas

Astudiaethau Islamig · Celf
Calendr · Demograffeg
Gwyliau · Mosgiau · Athroniaeth
Gwleidyddiaeth · Gwyddoniaeth · Merched

Islam a chrefyddau eraill

Cristnogaeth · Iddewiaeth

Gweler hefyd

Islamoffobia · Termau Islamig
Islam yng Nghymru

Mae'r Shïa (Arabeg: شيعة , yn golygu "Plaid" ) yn enwad yng nghrefydd Islam, yr ail-fwyaf ar ôl y Swni. Mae dilynwyr y Shïa, y Shïaid, yn ystyried Alī ibn Abī Tālib, cefnder a mab-yng-nghyfraith y Proffwyd Muhammad fel ei olynydd (Califf) ac fel yr Imam cyntaf. Yn ôl eu cred hwy, dim ond disgynyddion Ali all fod yn olynwyr y Proffwyd. Datblygodd rhai gwahaniaethau diwinyddol hefyd, ac mae cyfraith y Shïa ychydig yn wahanol i gyfraith y Swnni.

Credir fod y Shïaid tua 15% o ddilynwyr Islam heddiw. Mae nifer o wahanol fathau o Shïa; y mwyaf yw'r Imamyddion neu'r "Deuddegwyr", sy'n credu fod deuddeg Imam wedi bod. Maent yn byw yn Iran (90% o'r boblogaeth gyfan), Aserbaijan (85%), Irac (60%), Bahrain (70%), Libanus (40%), Kuwait (30%), Pakistan (20%), Afghanistan (20%), Saudi Arabia (5-20%), Syria (10%) ac India (1-2%).

Yr ail fath o Shïaid yw'r Ismailiaid, sy'n credu mewn saith Imam ac yn byw yn Pakistan, India, Syria ac Afghanistan. Trydydd math yw'r Zaiditiaid, sy'n derbyn pump Imam, ac yn byw yng ngogledd Yemen yn bennaf. Mae'r Alefitiaid yn byw yn Nhwrci a'r gwledydd cyfagos.

Gwledydd gyda mwy na 10% o'r boblogaeth yn ddilynwyr Islam
Gwyrdd: Gwledydd y Swnni, Coch: Gwledydd Shïa, Glas: Ibaditiaid (Oman)

Dechreuodd y Shïa ynghanol y dadleuon wedi marwolaeth Muhammad yn 632 ynglŷn a phwy ddylai ei olynu. Daeth Abū Bakr yn olynydd iddo, a dim ond yn ddiweddarach y cafodd Ali ei enwi fel y pedwerydd califf. Nid oedd pawb am ei dderbyn, ac yn 661 lladdwyd ef. Roedd Ali'n briod a merch y Proffwyd, Fātima. Yn ddiweddarach lladdwyd ail fab Ali a Fatima, trydydd Imam y Shia, Hussain ym mrwydr Kerbala yn 680. Mae'r Shïa'n ystyried Hussein fel merthyr.


Eginyn erthygl sydd uchod am Islam. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.