Mario Vargas Llosa
| Mario Vargas Llosa | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ganwyd | Jorge Mario Pedro Vargas Llosa  28 Mawrth 1936 Arequipa |
| Bu farw | 13 Ebrill 2025 Lima |
| Man preswyl | Arequipa, Cochabamba, Piura, Lima, Paris, Madrid, Barcelona |
| Dinasyddiaeth | Periw, Sbaen, Gweriniaeth Dominica |
| Alma mater |
|
| ymgynghorydd y doethor |
|
| Galwedigaeth | nofelydd, dramodydd, gwleidydd, newyddiadurwr, awdur ysgrifau, beirniad llenyddol, academydd, rhyddieithwr, dramodydd, athronydd, gohebydd gyda'i farn annibynnol, ysgrifennwr, cyfarwyddwr ffilm, darlledwr |
| Swydd | chairman of PEN International, Seat 18 of the Académie française |
| Cyflogwr |
|
| Adnabyddus am | La ciudad y los perros, La casa verde, Conversación en La Catedral |
| Prif ddylanwad | William Faulkner, Gustave Flaubert, Isaiah Berlin, Karl Popper, Friedrich Hayek, Jean-Paul Sartre |
| Plaid Wleidyddol | Liberty Movement, People's Liberty |
| Mudiad | realaeth hudol, Latín mmg todos |
| Tad | Ernesto Vargas Maldonado |
| Mam | Dora Llosa Ureta |
| Priod | Julia Urquidi Illanes, Patricia Llosa Urquidi |
| Partner | Isabel Preysler |
| Plant | Álvaro Vargas Llosa, Morgana Vargas Llosa, Gonzalo Vargas Llosa |
| Gwobr/au | Gwobr Lenyddol Nobel, Gwobr Rómulo Gallegos, Gwobr Lenyddol Tywysog Asturias, Gwobr Grinzane Cavour, Premio Planeta de Novela, doethuriaeth er anrhydedd o Brifysgol Rennes II, Gwobr Miguel de Cervantes, Gwobr Jeriwsalem, Gwobr Heddwch y Fasnach Lyfrau Almaeneg, Gwobr Mariano de Cavia, Gwobr Ryngwladol Menéndez Pelayo, Gwobr Ortega y Gasset, Grand Cross, Special Class of the Order of the Sun of Peru, Gwobr Irving Kristol, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Humboldt, Berlin, Gwobrau Maria Moors Cabot, doethuriaeth er anrhydedd o Brifysgol Alicante, Prix mondial Cino Del Duca, Gwobr Ryngwladol Carlos Fuentes am Greadigaeth Lenyddol yn yr Iaith Sbaeneg, Chwedl Fyw Llyfrgell y Gyngres, Chevalier de la Légion d'Honneur, Commandeur des Arts et des Lettres, Urdd Christopher Columbus, Gorchymyn Annibyniaeth Ddiwylliannol Rubén Darío, Gwobr Awstria am Gelf a Gwyddoniaeth, Cadlywydd Urdd yr Eryr Astec, Gwobr Caonabo de Oro, Gwobr Rhyddid (Sefydliad Friedrich Naumann), Doethor Anrhydeddus Prifysgol Genedlaethol San Marcos, doethuriaeth er anrhydedd o Brifysgol Valladolid, Medal aur o Gymuned Madrid, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Bordeaux Montaigne, doethuriaeth er anrhydedd o Brifysgol Granada, Gwobr Ryngwladol Viareggio-Versilia, Doethuriaeth Anrhydeddus Prifysgol Las Palmas, Gran Canaria, doethuriaeth er anrhydedd o Brifysgol Murcia, Premio Biblioteca Breve, Castilian Narrative Critic Award, Gwobr Formentor, Castilian Narrative Critic Award, Gwobr Ddiwylliant Cenedlaethol, Gwobr Scanno, Q130553017, honorary doctor of the University of Pau, doethuriaeth er anrhydedd o Brifysgol Polynesia Ffrainc, honorary doctor of the Sorbonne Nouvelle University, honorary doctorate of the University of Reims, Premio Ceppo Pistoia, Q9052823, Alfonso Reyes International Prize, Gwobr St. Louis am Lenyddiaeth, Q17651535, Don Quijote Journalism Prize, honorary doctorate of the University of Burgos, Gorchymyn Teilyngdod Artistig a Diwylliannol Pablo Neruda, Doethor Anrhydeddus Brifysgol Miami, Croes Fawr Urdd Boyacá, prix André-Malraux du roman engagé, honorary doctorate from the Pontifical Catholic University of Peru, Urdd Vasco Núñez de Balboa, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Rhydychen, Urdd Teilyngdod Diwylliannol Gabriela Mistral, Doethur er Anrhydedd ym Mhrifysgol Gatholig Leuven, honorary doctor from the NOVA University Lisbon, Doethuriaeth er Anrhydedd o Brifysgol Annibynol Genedlaethol Mecsico, National Book Critics Circle Award in Criticism, Q131905403, Hayek Medal |
| Gwefan | https://www.catedravargasllosa.org/ |
| llofnod | |
 | |
Awdur a gwleidydd o Beriw oedd Jorge Mario Pedro Vargas Llosa (28 Mawrth 1936 – 13 Ebrill 2025). Enillodd Wobr Lenyddol Nobel yn 2010.
Cafodd ei eni yn Arequipa, i deulu dosbarth canol.[1]
Ef oedd llywydd PEN Rhyngwladol rhwng 1976 ac 1979.
Yn ogystal â'i yrfa lenyddol, roedd yn weithgar yn wleidyddol. Er iddo ddechrau'n gomiwnydd ac yna'n sosialydd, trodd at ryddfrydiaeth yn ddiweddarach, a safodd yn etholiad arlywyddol Periw yn 1990 gyda chlymblaid ryddfrydol asgell dde FREDEMO. Er iddo aros ym Mheriw, rhoddwyd dinasyddiaeth Gweriniaeth Dominica a Theyrnas Sbaen iddo. Roedd o'n erbyn hunan-lywodraeth yng Ngwlad y Basg a Chatalwnia.
Bu farw yn Lima fis Ebrill 2025 yn 89 oed.[2]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Williams, Raymond L. (2001), Vargas Llosa: otra historia de un deicidio, Mexico: Taurus, pp. 15-16, ISBN 978-968-19-0814-0, https://archive.org/details/vargasllosaotrah0000will
- ↑ "St Anne's Honorary Fellow and Nobel Prize Winner, Mario Vargas Llosa, has died at 89". Coleg Y Santes Ann, Rhydychen (yn Saesneg). Cyrchwyd 19 Ebrill 2025.
