Neidio i'r cynnwys

Leo Abse

Oddi ar Wicipedia
Leo Abse
Ganwyd22 Ebrill 1917 Edit this on Wikidata
Caerdydd Edit this on Wikidata
Bu farw19 Awst 2008 Edit this on Wikidata
Llundain Edit this on Wikidata
Dinasyddiaethy Deyrnas Unedig, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon Edit this on Wikidata
Alma mater
Galwedigaethgwleidydd, bardd-gyfreithiwr, llenor, cyfreithiwr Edit this on Wikidata
SwyddAelod o 49fed Llywodraeth y DU, Aelod o 48fed Llywodraeth y DU, Aelod o 47fed Llywodraeth y DU, Aelod o 46ed Llywodraeth y DU, Aelod o 45ed Llywodraeth y DU, Aelod o 44ydd Llywodraeth y DU, Aelod o 43ydd Llywodraeth y DU, Aelod o 42fed Llywodraeth y DU, Aelod o 41fed Senedd y Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
Plaid Wleidyddoly Blaid Lafur Edit this on Wikidata
PriodAnia Czepulkowska Edit this on Wikidata
PlantTobias Abse Edit this on Wikidata
Leo Abse
Cyfnod yn y swydd
1958 – 9 Mehefin, 1983
Rhagflaenydd Daniel Granville West
Olynydd diddymwyd yr etholaeth
Aelod Seneddol dros Torfaen
Cyfnod yn y swydd
9 Mehefin, 1983 – 11 Mehefin 1987
Rhagflaenydd etholaeth newydd
Olynydd Paul Murphy
Geni

Gwleidydd o Gymru dros y Blaid Lafur ac Aelod Seneddol oedd Leopold Abse (22 Ebrill 1917 – 19 Awst 2008).

Daeth yn Aelod Seneddol dros etholaeth Pontypŵl yn 1958; yn ddiweddarach bu'n Aelod Seneddol dros etholaeth Torfaen.

Bu farw yn Ysbyty Charing Cross, Llundain, nos Fawrth 19 Awst 2008 ar ôl salwch byr.

Bywyd cyn gwleidyddiaeth

[golygu | golygu cod]

Cafodd Abse ei eni yng Nghaerdydd ar 22 Ebrill 1917, yn fab i gyfreithiwr Iddewig o'r enw Rudolf Abse a oedd yn berchennog sinema yn y brifddinas. Roedd yn frawd i'r llenor Dannie Abse a'r seicdreiddydd Wilfred Abse. Aeth i Ysgol Uwchradd Howard Gardens yng Nghaerdydd cyn astudio'r gyfraith yn Ysgol Economeg Llundain (LSE).

Ymunodd â'r Blaid Lafur yn 1934, pan oedd yn 17 mlwydd oed. Yn 1939 aeth ar daith gyfrinachol i Sbaen i weld dyddiau olaf y Rhyfel Cartref. Yn ystod yr Ail Ryfel Byd bu'n gwasanaethau yn yr Awyrlu Brenhinol. Aeth i'r Dwyrain Canol, lle gafodd ei arestio yn 1944 am alw ar wladoli Banc Lloegr yn ystod "Senedd y Lluoedd" yng Nghairo (cyfarfod o filwyr Prydeinig yn dadlau'r gymdeithas yr oeddent yn dymuno ei gweld yn dilyn y rhyfel).

Ar ôl dychwelyd i Brydain dechreuodd ar ei waith fel cyfreithiwr a sefydlodd y practis Leo Abse and Cohen yn 1951. Erbyn heddiw mae'r cwmni yn cyflogi rhyw 150 o bobl yn ei swyddfeydd yng Nghaerdydd, Abertawe a Chasnewydd. Yn 2007 atgofiodd Abse stori o'r dyddiau yma mewn cyfweliad: sylweddolodd roedd ffioedd roedd yn derbyn o droseddwyr i gyd yn dod o'r un gyfrif banc. Darganfu taw ficer oedd yn cael ei orfodi i dalu gan y troseddwyr oedd daliwr y cyfrif. Dywedodd Abse i un o'r troseddwyr os oedd yn derbyn siec arall o'r dyn bydd yn sicrhau dedfryd carchar o 10 mlynedd i'r troseddwr; dywedodd Abse i'r ficer i gysylltu â fo os oedd yn cael ei ddychrynu gan y troseddwyr eto.[1]

Gyrfa seneddol

[golygu | golygu cod]

Daeth Leo Abse yn Aelod Seneddol dros etholaeth Pontypŵl yn 1958.

Roedd Abse yn ffigwr amlwg yn y garfan o aelodau seneddol Llafur Cymreig - yn cynnwys Neil Kinnock - a adnabyddir fel y Gang o Chwech, a wrthwynebodd ddatganoli i Gymru yn refferendwm datganoli 1979. Yn ogystal â rhybuddio am y gost, cael haen arall o lywodraeth, a'r bygwth honedig i undod y Deyrnas Unedig, prif ddadl Abse oedd y byddai'r Cymry di-Gymraeg yn colli allan i'r Cymry Cymraeg pe bai cynulliad yn cael ei greu yng Nghaerdydd. Credir fod gwrthsafiad Abse a'r ASau Llafur Cymreig eraill, o dde-ddwyrain Cymru yn bennaf, wedi cyfrannu'n sylweddol at y bleidlais nacaol a wrthododd sefydlu cynulliad.[2] Yn ystod yr ymgyrch, bu Abse yn un o sawl unoliaethwr yn yr 20g i awgrymu cymhariaeth rhwng cenedlaetholdeb Cymreig a ffasgaeth: "When high certitudes collapse, and faith becomes overcrowded with doubt, the resulting alienation in society can lead, as we know from the example of Nazi Germany, to regressive choices being made: the choices of xenophobia and Nineteenth Century Nationalism are being offered to use on March 1st."[3]

Yn ddiweddarach bu'n Aelod Seneddol dros etholaeth Torfaen.

Bywyd personol

[golygu | golygu cod]

Priododd Abse yr arlunydd Marjorie Davies yn 1955 a chafon nhw ddau blentyn, Tobias a Bathsheba. Bu farw Davies yn 1996 a phriododd Ania Czepulkowska, arlunydd ifanc o Wlad Pwyl, yn 2000.

Cyhoeddiadau

[golygu | golygu cod]
  • Private Member (Jonathan Cape, Llundain, 1973) ISBN 0356046028
  • Margaret, Daughter of Beatrice (Jonathan Cape, Llundain, 1989)
  • Wotan, My Enemy (Robson Books, Llundain, 1994) ISBN 0860519104
  • The Man behind the Smile (Robson Books, Llundain, 1996) ISBN 1861053649
  • Fellatio, Masochism, Politics and Love (Robson Books, Llundain, 1997) ISBN 1861053517
  • Tony Blair: The Man who lost his Smile (Robson Books, Llundain, 2003) ISBN 1861056982
  • The Bi-Sexuality of Daniel Defoe: A Psychoanalytic Survey of the Man and his Works (Karnac Books, 2006) ISBN 1855754568

Llyfryddiaeth

[golygu | golygu cod]
  • Grey, Antony. Quest for Justice: Towards Homosexual Emancipation (Sinclair-Stevenson, Llundain, 1992) ISBN 1856191559
  • Jeffery-Poulter, Stephen. Peers, Queers and Commons (Routledge, Llundain, 1991) ISBN 0415057604
  • Roth, Andrew. Cofnod "Leo Abse" o fewn Parliamentary Profiles A-D (Parliamentary Profiles Services Ltd, Llundain, 1984) ISBN 0900582219

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ (Saesneg) Coming out of the dark ages. The Observer (24 Mehefin, 2007). Adalwyd ar 22 Awst, 2008.
  2. ↑ John Davies, Hanes Cymru (Penguin, 1992), tud. 651.
  3. ↑ Richard Wyn Jones, 'Y Blaid Ffasgaidd yng Nghymru': Plaid Cymru a'r Cyhuddiad o Ffasgaeth (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 2013), tt. 18–19.

Ffynonellau

[golygu | golygu cod]

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]
Senedd y Deyrnas Unedig
Rhagflaenydd:
Daniel Granville West 		Aelod Seneddol Pont-y-pŵl
1958 – 1983 		Olynydd:
diddymu'r etholaeth
Rhagflaenydd:
etholaeth newydd 		Aelod Seneddol orfaen
1983 – 1987 		Olynydd:
Paul Murphy
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Leo_Abse&oldid=13150150"