Hutan mynydd
| Hutan mynydd Eudromias morinellus
| |
|---|---|
| Statws cadwraeth | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Charadriiformes |
| Teulu: | Charadriidae |
| Genws: | Charadrius[*] |
| Rhywogaeth: | Charadrius morinellus |
| Enw deuenwol | |
| Charadrius morinellus | |
| |
| Dosbarthiad y rhywogaeth | |
Aderyn a rhywogaeth o adar yw Hutan mynydd (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: hutanod mynydd) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Eudromias morinellus; yr enw Saesneg arno yw Dotterel. Mae'n perthyn i deulu'r Cwtiaid (Lladin: Charadriidae) sydd yn urdd y Charadriiformes.[1] Yn wahanol i'r rhan fwyaf o'r teulu yma yn aderyn sydd i'w weld yn amlach yn y mynyddoedd nag ar lan y môr.
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn E. morinellus, sef enw'r rhywogaeth.[2]
Mae'n nythu yng ngogledd Ewrop ac Asia, o Norwy i ddwyrain Siberia, a hefyd ymhellach i'r de lle mae mynyddoedd digon uchel i gynnig yr un math o gynefin, er enghraifft yn Yr Alban a'r Alpau. Mae'n nythu ar lawr ac yn dodwy 2 - 4 wy. Pryfed yw'r prif fwyd. Mae'n aderyn mudol yn gaeafu yng ngogledd Affrica a gorllewin Asia cyn belled ag Iran.
Gellir adnabod Hutan y Mynydd yn weddol hawdd. Mae'n aderyn gweddol fychan, llai na'r Cwtiad Aur er enghraifft, ac mae ganddo linell wen darawiadol uwchben y llygad. Yn y tymor nythu mae gan yr iâr a'r ceiliog fron frowngoch gyda gwyn o'i chwmpas, bol du a chefn brown, ond yn wahanol i'r rhan fwyaf o adar mae'r iâr yn fwy lliwgar na'r ceiliog. Mae hyn yn gysylltiedig a'r ffaith mai'r ceiliog sy'n gyfrifol am ori'r wyau ac edrych ar ôl y cywion. Yn y gaeaf mae'r patrwm yn debyg on yn fwy llwyd.
Mae cofnod bod Hutan y Mynydd wedi nythu unwaith neu ddwy yng Nghymru ar y Carneddau. Fel rheol gellir ei weld mewn lleoedd traddodiadol, un ai yn y mynyddoedd neu ar ambell benrhyn, pan mae'n pasio trwodd yn mis Mai neu'n dychwelyd rhwng diwedd Awst a dechrau Hydref.
-
Gwryw gyda chywion -
Cyw bach -
Gwryw gyda chywion -
Nyth -
Ŵy - MHNT
Teulu[golygu | golygu cod]
Mae'r hutan mynydd yn perthyn i deulu'r Cwtiaid (Lladin: Charadriidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Cornchwiglen | Vanellus vanellus |  |
| Cornchwiglen adeinbigog | Vanellus spinosus | _(17646260884).jpg) |
| Cornchwiglen adeinddu | Vanellus melanopterus |  |
| Cornchwiglen dagellgoch | Vanellus indicus |  |
| Cornchwiglen dagellog Jafa | Vanellus macropterus |  |
| Cornchwiglen fronfraith | Vanellus melanocephalus |  |
| Cornchwiglen fygydog | Vanellus miles |  |
| Cornchwiglen goronog | Vanellus coronatus | ,_Santuario_de_Rinocerontes_Khama,_Botsuana,_2018-08-02,_DD_22.jpg) |
| Cornchwiglen gynffonwen | Vanellus leucurus |  |
| Cornchwiglen heidiol | Vanellus gregarius |  |
| Cornchwiglen hirfys | Vanellus crassirostris |  |
| Cornchwiglen labedog | Vanellus albiceps | ,_crop.jpg) |
| Cornchwiglen yr Andes | Vanellus resplendens | _on_the_ground,_side_view.jpg) |
| Hutan gyddfgoch | Oreopholus ruficollis |  |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ [https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ Archifwyd 2004-06-10 yn y Peiriant Wayback. Gwefan Cymdeithas Edward Llwyd]; adalwyd 30 Medi 2016.
- ↑ Gwefan Avibase; adalwyd 3 Hydref 2016.
Safonwyd yr enw Hutan mynydd gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.