Gwatwarwr y paith
Aderyn a rhywogaeth o adar yw Gwatwarwr y paith (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: gwatwarwyr y paith) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Mimus patagonicus; yr enw Saesneg arno yw Patagonian mockingbird. Mae'n perthyn i deulu'r Gwatwarwyr (Lladin: Mimidae) sydd yn urdd y Passeriformes.[1]
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn M. patagonicus, sef enw'r rhywogaeth.[2] Mae'r rhywogaeth hon i'w chanfod yn Ne America.
Disgrifiad[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae'r gwatwarwr y paith yn 22 i 25 cm (8.7 i 9.8 modfedd) o hyd. Mae gwrywod yn pwyso 44.4 i 61.8 g (1.57 i 2.18 oz) a benywod 43.8 i 65.4 g (1.54 i 2.31 oz). Mae gan oedolion goron frown, ael (superciliwm) gwyn, a llinell ddu trwy'r llygad. Mae eu rhannau uchaf yn lwyd-frown golau sy'n welwach ar y crwmp. Mae'r adenydd yn ddu ac yn dangos dau far gwelw tenau pan ymhlŷg. Mae eu cynffon yn ddu ac eithrio ymyl gwyn y plu allanol gyda blaenau gwyn ar y lleill. Maent yn llwyd-felyn islaw sy'n welwach ar y gwddf a'r bol. Mae'r rhai ifanc yn eu hanfod yn debyg ond gyda smotiau duon ar y fron.
Enwau[golygu | golygu cod y dudalen]
Ei enw yn Sbaeneg yw calandria, yn Saesneg Patagonian mocking bird. Mae'n debyg bod nifer o enwau brodorol y Cenhedloedd Cyntaf hefyd.
Dosbarthiad a chynefin[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae'r gwatwarwr Paith yn byw trwy gydol y flwyddyn yng ngogledd-orllewin a chanolbarth yr Ariannin. Mae'n bridio yn ne'r Ariannin a de Chile cyn belled â Chulfor Magellan. Ar ôl y tymor bridio mae’n mudo i'r gogledd i ganol a thua gogledd-ddwyrain yr Ariannin. Mae'n ymwelydd achlysurol â Tierra del Fuego ac mae wedi'i recordio yn Ynysoedd y Falkland.
Yn gyffredinol, mae gwatwarwr hwn yn byw mewn corstiroedd a llwyni agored gan gynnwys paith Patagonia. Yn ne-ddwyrain yr Ariannin mae hefyd i'w gael mewn coetir eithaf agored. Gall fyw o lefel y môr i 1,800 m (5,900 tr).
Ymddygiad[golygu | golygu cod y dudalen]
Bwydo[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae'r gwatwarwr Paith yn bwydo ar lawr gwlad yn bennaf. Yn y tymor bridio ei brif ddeiet yw pryfed ac mae'n ychwanegu ffrwythau ac aeron yn y tymor nad yw'n fridio.
Bridio[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae'r gwatwarwr Paith yn bridio ym mis Ionawr yng ngogledd yr Ariannin a rhwng Hydref a Rhagfyr yn Chile. Mae'n unweddog (gwryw yn paru ag un cymar yn unig) ac mae'n ymddangos ei fod yn diriogaethol. Mae grwpiau teulu yn aros gyda'i gilydd yn y tymor di-fridio. Mae ei nyth yn gwpan agored wedi'i wneud o frigau ac wedi'i leinio â deunyddiau meddalach ac wedi'i osod yn isel mewn llysdyfiant. Mae maint y nythaid yn amrywio o dri i chwech.
Llais[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae gwatwarwyr y Paith yn canu[1] yn barhaus am gyfnodau hir, o glwyd agored neu o'r tu mewn i lysdyfiant; Ei gân yw "cyfres ryfelgar o nodiadau ac ymadroddion amrywiol". Mae'n dynwared rhywogaethau eraill.
Statws[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae'r IUCN wedi asesu bod y gwatwarwr Paith yn ‘destun pryder Lleiaf’. [3] Mae'n weddol gyffredin ac eithrio yn Chile ac nid oes unrhyw fygythiadau hysbys i'w phoblogaeth.
| Gwatwarwr y paith Mimus patagonicus
| |
|---|---|
| Statws cadwraeth | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Passeriformes |
| Teulu: | Mimidae |
| Genws: | Mimus[*] |
| Rhywogaeth: | Mimus patagonicus |
| Enw deuenwol | |
| Mimus patagonicus | |
| |
| Dosbarthiad y rhywogaeth | |
Teulu[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae'r gwatwarwr y paith yn perthyn i deulu'r Gwatwarwyr (Lladin: Mimidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Cathaderyn du | Melanoptila glabrirostris |  |
| Cathaderyn llwyd | Dumetella carolinensis |  |
| Crynwr brown | Cinclocerthia ruficauda |  |
| Gwatwarwr cefnwinau | Mimus dorsalis | _(8077607184).jpg) |
| Gwatwarwr glas | Melanotis caerulescens |  |
| Gwatwarwr y Gogledd | Mimus polyglottos | .jpg) |
| Gwatwarwr y paith | Mimus patagonicus |  |
| Tresglen Cozumel | Toxostoma guttatum | _-_Mimidae_-_bird_skin_specimen.jpeg) |
| Tresglen Sorocco | Mimus graysoni |  |
| Tresglen grymbig | Toxostoma curvirostre |  |
| Tresglen gynffonhir | Toxostoma rufum | .jpg) |
| Tresglen hirbig | Toxostoma longirostre |  |
| Tresglen saets | Oreoscoptes montanus |  |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ [https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ Archifwyd 2004-06-10 yn y Peiriant Wayback. Gwefan Cymdeithas Edward Llwyd]; adalwyd 30 Medi 2016.
- ↑ Gwefan Avibase; adalwyd 3 Hydref 2016.
- ↑ Gwall cyfeirio: Tag
<ref>annilys; ni osodwyd unrhyw destun ar gyfer y 'ref'IUCN
Safonwyd yr enw Gwatwarwr y paith gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.