Hoyw: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cyfeiriadedd rhywiol rhan o rywoleg
Gwahaniaethau
	Anrhywioldeb · Cyfunrywioldeb · Deurywioldeb · Heterorywioldeb · Hollrywioldeb · Paraffilia · Unrhywioldeb
Labeli
	Cwestiynu · Hoyw · Lesbiad · Queer
Dulliau
	Graddfa Kinsey · Grid Klein
Astudiaeth
	Bioleg · Demograffeg · Meddygaeth · Seicoleg
Anifeiliaid
	Cyfunrywioldeb; mewn anifeiliaid ·
Gweler hefyd
	Rhyngrywioldeb · Trawsrywedd · Trawsrywioldeb
	Y blwch hwn: gweld • sgwrs • golygu

Pori'r hanes yn rhyngweithiol

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

GweledolCystrawen wici

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 13:00, 10 Mawrth 2013

Mae'r dudalen hon am y gair "hoyw". Am wybodaeth am y cyfeiriadedd rhywiol gweler cyfunrywioldeb.

Ansoddair Cymraeg yw hoyw sydd, yn draddodiadol, yn golygu sionc neu bywiog, ond sydd yn aml mewn defnydd cyfoes yn cael ei ddefnyddio fel y term anffurfiol am gyfunrywiol.

Yn wreiddiol mae'r gair yn golygu hapus, llon, sionc, bywiog neu diofal.^[1] Mae gan hoyw yn ei ystyr traddodiadol nifer fawr o darddeiriau, yn cynnwys hoywad (addurniad neu daclusiad), hoywi (i wneud rhywbeth yn hoyw), hoywaidd (bron yn gyfystyr â hoyw), hoywder (y briodwedd o fod yn hoyw), a nifer o gyfansoddeiriau megis hoywdon, hoywfro a hoyw-wyrdd.^[2]

Yn yr ugeinfed ganrif lledaenodd y defnydd o hoyw fel term i ddisgrifio cyfunrywioldeb. Datblygodd y synnwyr newydd hwn dan ddylanwad y gair Saesneg gay, sef, yn ei ystyr traddodiadol, y cyfieithiad agosaf at hoyw; oherwydd y newid yn ystyr y gair Saesneg, a oedd wedi cael ei gymhwyso at gyfunrywioldeb erbyn degawdau cynnar y ganrif, gweliwyd newid yn ystyr y gair Cymraeg hefyd. Heddiw mae hoyw wedi ei safoni fel y term Cymraeg anffurfiol i ddisgrifio cyfunrywioldeb,^[3] gydag hoywon fel gair lluosog am gyfunrywiolion. Ond er bod hoyw yn cyfeirio at holl bobl gyfunrywiol mewn rhai cyd-destunau, mae'r term lesbiad yn rhyw-benodol (mae'n disgrifio menywod cyfunrywiol yn unig), felly weithiau defnyddir hoyw a hoywon i ddisgrifio dynion yn unig (gweler terminoleg cyfunrywioldeb).^[4] Gall hefyd disgrifio pethau sy'n gyffredin i bobl gyfunrywiol, e.e. hanes hoyw, cerddoriaeth hoyw. Weithiau defnyddir y gair hoyw i gyfeirio at berthnasoedd rhwng pobl o'r un ryw, er enghraifft priodas hoyw, er bod rhai cefnogwyr LHDT yn annog yn erbyn y defnydd hwn ar y sail ei fod yn eithrio pobl ddeurywiol a thrawsryweddol ac yn annog defnyddio cyfunryw yn lle.

Yn y Saesneg, defnydd dadleuol o'r term gay yw i ddisgrifio rhywbeth annymunol, e.e. that's so gay ("mae hwnna mor hoyw"). Nid yw'r cymhwysiad hwn fel term dirmygus wedi'i drosglwyddo i Gymraeg gyffredin.^[5]

Gweler hefyd

Gay-for-pay

Cyfeiriadau

↑ Geiriadur Prifysgol Cymru, tud. 1901.
↑ Fersiwn Cryno o Argraffiad Cyntaf Geiriadur Prifysgol Cymru. Prifysgol Aberystwyth. Adalwyd ar 20 Ebrill, 2008. Chwiliwch y ffeil am "hoyw".
↑ Gweler defnydd o'r gair hoyw gan y BBC ([1]), Cynulliad Cenedlaethol Cymru ([2]), Gwasanaeth Iechyd Gwladol Cymru ([3]), a'r mudiad hawliau LHDT Stonewall ([4]).
↑ Termau Gwell ar gyfer eu Defnyddio mewn Adroddiadau Cyfryngau. Stonewall Cymru. Adalwyd ar 1 Medi 2012.
↑ Er hyn, gweler defnydd ar un sgwrs ar maes-e o hoyw fel gair sarhaus. [5]

[1] Geiriadur Prifysgol Cymru, tud. 1901.

[2] Fersiwn Cryno o Argraffiad Cyntaf Geiriadur Prifysgol Cymru. Prifysgol Aberystwyth. Adalwyd ar 20 Ebrill, 2008. Chwiliwch y ffeil am "hoyw".

[3] Gweler defnydd o'r gair hoyw gan y BBC ([1]), Cynulliad Cenedlaethol Cymru ([2]), Gwasanaeth Iechyd Gwladol Cymru ([3]), a'r mudiad hawliau LHDT Stonewall ([4]).

[4] Termau Gwell ar gyfer eu Defnyddio mewn Adroddiadau Cyfryngau. Stonewall Cymru. Adalwyd ar 1 Medi 2012.

[5] Er hyn, gweler defnydd ar un sgwrs ar maes-e o hoyw fel gair sarhaus. [5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Llinell 24: / Llinell 24: @@
 [[Categori:Geirfa LHDT]]
 [[Categori:Geiriau ac ymadroddion Cymraeg]]
-[[af:Gay]]
-[[als:Schwul]]
-[[ast:Gai]]
-[[az:Homoseksuallıq]]
-[[ba:Гей]]
-[[be:Гей]]
-[[bg:Гей]]
-[[br:Gae]]
-[[ca:Gai]]
-[[ceb:Bayot]]
-[[cs:Gay]]
-[[de:Gay]]
-[[el:Ομοφυλόφιλος]]
-[[en:Gay]]
-[[eo:Gejo]]
-[[es:Gay]]
-[[et:Gei]]
-[[fa:همجنس‌گرایی مردانه]]
-[[fr:Gay (homosexualité)]]
-[[ga:Aerach]]
-[[gl:Gai]]
-[[he:גיי]]
-[[hr:Gej]]
-[[hy:Արվամոլ]]
-[[it:Gay]]
-[[iu:ᑕᑯᑦᓱᒍᓱᑉᐳᖅ ᐊᑯᓐᓂᖓᓐᓂ ᒪᒡᒎᒃ ᐊᖑᑦ]]
-[[ja:ゲイ]]
-[[ka:გეი]]
-[[ko:게이]]
-[[ku:Gay]]
-[[lv:Gejs]]
-[[mk:Хомосексуалец]]
-[[ml:കുണ്ടൻ]]
-[[mn:Гэй]]
-[[mr:गे]]
-[[ms:Gay]]
-[[my:ဂေး]]
-[[nah:Tecuīlontiliztli]]
-[[pl:Gej]]
-[[pt:Gay]]
-[[qu:Chinaku]]
-[[ru:Гей]]
-[[sh:Gej]]
-[[si:සමරිසි]]
-[[simple:Gay]]
-[[sk:Gay (homosexuál)]]
-[[sr:Геј]]
-[[ta:நம்பி]]
-[[th:เกย์]]
-[[tr:Gey]]
-[[uk:Гей]]
-[[ur:مسدومی]]
-[[uz:Gey]]
-[[vi:Người đồng tính nam]]
-[[zh:男同性戀]]