Diwcon
| Diwcon Xolmis pyrope
| |
|---|---|
| Statws cadwraeth | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Passeriformes |
| Teulu: | Tyrannidae |
| Genws: | Xolmis[*] |
| Rhywogaeth: | Xolmis pyrope |
| Enw deuenwol | |
| Xolmis pyrope | |
| |
| Dosbarthiad y rhywogaeth | |
.jpg)
Aderyn a rhywogaeth o adar yw Diwcon (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: diwconiaid) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Xolmis pyrope; yr enw Saesneg arno yw Fire-eyed diucon. Mae'n perthyn i deulu'r Teyrn-wybedogion (Lladin: Tyrannidae) sydd yn urdd y Passeriformes.[1]. Mae'r diucon (Pyrope pyrope) yn un urdd fwyaf yr adar sef y Passeriformes neu'r ''passerinau'' o Dde America. Dyma'r unig rywogaeth a osodir yn y genws 'Pyrope'. Mae'n 19–21&cm o hyd. Mae'r rhannau uchaf yn llwyd plaen yn bennaf. Mae rhannau isaf y corff yn llwyd golau gyda gorchuddion tangynffon a gwddf gwyn. Mae'r llygaid yn goch crwn llachar, sydd yn rhoi iddo ei enw. Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn X. pyrope, sef enw'r rhywogaeth.[2] Mae'r rhywogaeth hon i'w chanfod yn Ne America.
Fe'i ceir yng nghanol a deheuol Chile, de-orllewin yr Ariannin, a Tierra del Fuego. Fe ddigwydd crwydriaid tua'r dwyrain o Tierra del Fuego yn Ynysoedd Falkland[3][4].
Tacsonomeg[golygu | golygu cod]
Gosodwyd y rhywogaeth hon gynt yn y genws Xolmis ond fe'i symudwyd i'r genws Pyrope'’ wedi'i atgyfodi yn dilyn cyhoeddi dadansoddiad genetig yn 2020.[5][6][7]
Teulu[golygu | golygu cod]
Mae'r diwcon yn perthyn i deulu'r Teyrn-wybedogion (Lladin: Tyrannidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Gwybedog brown America | Cnipodectes subbrunneus |  |
| Llydanbig cribfelyn | Platyrinchus coronatus |  |
| Llydanbig cribwyn | Platyrinchus platyrhynchos | .jpg) |
| Llydanbig gyddf-felyn | Platyrinchus flavigularis | .jpg) |
| Llydanbig sbectolog | Rhynchocyclus brevirostris |  |
| Piwi cefnwyn | Contopus cooperi | .jpg) |
| Piwi coed y Dwyrain | Contopus virens | .jpg) |
| Piwi llwydwyn | Contopus fumigatus | .jpg) |
| Teyrn cycyllog | Attila rufus |  |
| Teyrn gwinau mawr | Attila cinnamomeus |  |
| Teyrn morgrug Delalande | Corythopis delalandi |  |
| Teyrnaderyn mawr | Tyrannus cubensis |  |
| Teyrnaderyn penfawr | Tyrannus caudifasciatus | .jpg) |
| Teyrnaderyn y Gorllewin | Tyrannus verticalis |  |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ [https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ Archifwyd 2004-06-10 yn y Peiriant Wayback. Gwefan Cymdeithas Edward Llwyd]; adalwyd 30 Medi 2016.
- ↑ Gwefan Avibase; adalwyd 3 Hydref 2016.
- ↑ Jaramillo, Alvaro; Burke, Peter & Beadle, David (2003) Field Guide to the Birds of Chile, Christopher Helm, London.
- ↑ Woods, Robin W. (1988) Guide to Birds of the Falkland Islands, Anthony Nelson, Oswestry.
- ↑ Chesser, R.T.; Harvey, M.H.; Brumfield, R.T.; Derryberry, E.P. (2020). "A revised classification of the Xolmiini (Aves: Tyrannidae: Fluvicolinae), including a new genus for Muscisaxicola fluviatilis". Proceedings of the Biological Society of Washington 133 (1): 35-48. doi:10.2988/20-00005.
- ↑ Areta, Nacho; Pearman, Mark (September 2020). "Proposal 885: Revise the generic classification of the Xolmiini". South American Classification Committee, American Ornithologists' Union. Cyrchwyd 26 July 2021.
- ↑ Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, gol. (July 2021). "Tyrant flycatchers". IOC World Bird List Version 11.2. International Ornithologists' Union. Cyrchwyd 26 July 2021.
Safonwyd yr enw Diwcon gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.