Tystysgrif Gyffredinol Addysg Uwchradd
| Math | arholiad  |
|---|---|
| Gwladwriaeth | y Deyrnas Unedig |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae Tystysgrif Gyffredinol Addysg Uwchradd (fel arfer ar lafar defnyddir y talfyriad, TGAU) a'r Dystysgrif Gyffredinol Ryngwladol Addysg Uwchradd ('International General Certificate of Secondary Education', IGCSE) yn gymhwyster yng Nghymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon, sy'n cyfateb yn fras i dystysgrif gadael ysgolion uwchradd mewn gwledydd fel yr Almaen ac Iwerddon. Gellir cael TGAU o 14 oed. Yn yr Alban, ceir Gradd Safonol (Standard Grade) yn lle. Bydd yr arholiadau hyn hefyd yn cael eu sefyll os bydd myfyrwyr yn parhau i fynychu'r ysgol i ennill cymhwyster mynediad coleg. Ystyrir mai TGAU yw'r arholiad terfynol pwysicaf ar gyfer addysg uwchradd is yn system ysgolion y DU.
Crynodeb[golygu | golygu cod]
Mae myfyrwyr fel arfer yn sefyll arholiadau TGAU mewn wyth i bymtheg pwnc.
Mae'r ystod o raddau yn ymestyn o A * ar gyfer y radd orau i F. yn ystod y blynyddoedd diwethaf, cyflwynwyd diwygiadau. Mae'r llythyrau sy'n dynodi ei ganlyniad wedi dod yn niferoedd, o 1 i 9. Mae 9 ac 8 bellach yn cyfateb i A * lle mai dim ond 10% o A * sy'n haeddu 9.
Mae amrywiaeth eang o arholiadau TGAU ar gael, ond nid yw'r wladwriaeth yn trefnu unrhyw un ohonynt, ond gan Fyrddau Arholi cystadleuol, a gymeradwyir gan y wladwriaeth. Sefir yr arholiadau yn dilyn trefn Cyd-bwyllgor Addysg Cymru gan y mwyafrif helaeth o ysgolion Cymru.
Ar ôl arholiadau TGAU, a gymerir fel arfer oddeutu ar ddiwedd Blwyddyn 11 yn yr ysgol uwchradd, sef pan fydd y rhan fwyaf o ddisgyblion yn 16 oed, gellir sefyll yr arholiadau lefel UG tua 17 oed a'r arholiadau Safon Uwch yn 18 oed. Mae UG a Safon Uwch gyda'i gilydd yn ffurfio'r radd gymhwyso TAG..
Fe wnaeth cyflwyno'r TGAU ym 1988 ddisodli'r arholiadau terfynol a ddefnyddiwyd yn flaenorol ym Mhrydain Fawr ar yr hyn a elwir yn Lefel-O. Roedd ei system ardrethu, yn ei dro, wedi'i haddasu lawer gwaith dros ddegawdau ei chymhwyso. Mewn nifer o wledydd eraill, yn y Gymanwlad yn bennaf, gelwir y dystysgrif gadael ysgol ganolraddol yn Lefel O.
Pynciau[golygu | golygu cod]
.jpg)
Y pynciau gorfodol yw: Cymraeg (ym mhob ysgol yng Nghymru), Saesneg, Mathemateg, a Gwyddoniaeth (gan gynnwys Ffiseg, Cemeg, Bioleg). Crefydd mewn ysgolion Catholig.
Pynciau ychwanegol (dewisir 3 neu bedwar pwnc gan y disgybl, ond amherir ar y dewis gan na fydd pob pwnc ar gael yn yr ysgol neu, yn fwy penodol, bod dewis pynciau wedi eu rhestri yn ôl argaeledd dysgu athro:
- iaith dramor fodern (Ffrangeg, Almaeneg, Eidaleg, Sbaeneg, Pwyleg, ac ati) Ffrangeg yw'r iaith dramor fwyaf tebygol
- iaith glasurol - mae rhain yn anghyffredin iawn o fewn ysgolion Cymru (Groeg hynafol, Arabeg hynafol, Hebraeg, Lladin, ac ati)
- technegol (electroneg, peirianneg, economeg y cartref, peirianneg a dylunio, arlwyo, ac ati)
- dyniaethau (economeg, daearyddiaeth, hanes, astudiaethau crefyddol, athroniaeth a moeseg, ac ati)
- cymdeithasol (busnes, busnes gyda'r economi, iechyd a gofal iechyd, y gyfraith, seicoleg, cymdeithaseg, ac ati)
- celf (cerddoriaeth, dawns, cyfryngau, ffotograffiaeth, ac ati
- arall (cyfrifeg, mathemateg ychwanegol, seryddiaeth, daeareg, diogelu'r amgylchedd, ystadegau, AG, ac ati)
Gwahaniaethau rhwng Cymru â Lloegr a Gogledd Iwerddon[golygu | golygu cod]
Mae cymwysterau TGAU'r tair gwlad o'r un maint a manwl gywirdeb, ond mae rhai gwahaniaethau allweddol.[1]
Cymru
- Mae'r graddau yn parhau i fod yn A* i G.
- Bydd rhai cyrsiau TGAU yn llinol gyda'r holl arholiadau ar ddiwedd y cwrs; bydd rhai yn fodiwlaidd.
- Mae'n rhaid i fyfyrwyr ailsefyll eu holl arholiadau wrth ailsefyll TGAU llinol; gellir ailddefnyddio marciau asesiad nas cynhelir drwy arholiad.
- Gall myfyrwyr ond ailsefyll pob uned unwaith mewn cyrsiau TGAU modiwlaidd.
Lloegr
- Mae'r graddau o 9 i 1 (9 yw'r radd uchaf).
- Caiff pob arholiad ei gynnal ar ddiwedd y cwrs (cymwysterau llinol).
- Mae'n rhaid i fyfyrwyr ailsefyll eu holl arholiadau wrth ailsefyll y cymhwyster; gellir ailddefnyddio marciau asesiad nas cynhelir drwy arholiad.
Gogledd Iwerddon
- Yn gyffredinol, gall myfyrwyr sefyll cyrsiau TGAU wedi'u graddio A* i G (gan gynnwys gradd C* newydd) a'r rhai wedi'u graddio 9 i 1
Canslo Arholiadau yn 2020[golygu | golygu cod]
Canslwyd arholiadau TGAU Cymru yn 2020 oherwydd Gofid Mawr, covid-19 gan Weinidog Addysg Llywodraeth Cymru, Kirsty Williams oherwydd roedd yn "amhosib gwarantu chwarae teg i bawb mewn arholiadau, meddai, oherwydd effeithiau parhaus y pandemig." Ychwanegodd y byddai arweinwyr ysgolion a cholegau yn gweithio ar "ddull cenedlaethol" i sicrhau cysondeb.[2]
Dolenni[golygu | golygu cod]
- [https://web.archive.org/web/20210921103635/https://www.qualificationswales.org/cymraeg/cymwysterau/tgau-a-safon-uwch/tgau/ Archifwyd 2021-09-21 yn y Peiriant Wayback. TGAU ar wefan Cymwysterau Cymru]
- 'Arweiniad i Arholiad TGAU, gan CBAC]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-09-21. Cyrchwyd 2021-09-21.
- ↑ https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/54878706