Mererid Hopwood

Mererid Hopwood
Mererid Hopwood
Ganwyd	Elin Mererid Hopwood ; 18 Chwefror 1964 ; Caerdydd
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Aberystwyth; Ysgol Llanhari ;
Galwedigaeth	bardd, cyflwynydd teledu, llenor, darlithydd
Gwobr/au	Cymrawd Cymdeithas Ddysgedig Cymru

Darlithydd a bardd o Gymraes yw Mererid Hopwood (ganwyd 18 Chwefror 1964). Hi oedd y ferch gyntaf erioed i ennill Cadair yr Eisteddfod Genedlaethol, a gwnaeth hynny yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Dinbych 2001.^[1] Mae'n brifardd dwbl ac yn brif lenor ac mae galw mawr amdani i ddarlithio a chynnal gweithdai barddoni.

Bywyd cynnar ac addysg

Fe'i ganwyd a magwyd yng Nghaerdydd ond roedd ei theulu yn hannu o Bontiago, Sir Benfro. Mynychodd ysgolion Bryntaf a Llanhari. Graddiodd mewn Almaeneg a Sbaeneg yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth ac aeth ymlaen i gwblhau doethuriaeth yng Ngholeg y Brifysgol, Llundain.^[2]

Gyrfa

Cychwynnodd ddarlithio yn adrannau'r Gymraeg ac Ieithoedd Modern ym Mhrifysgol Abertawe. Bu'n bennaeth ar swyddfa gorllewin Cymru Cyngor y Celfyddydau cyn ymadael i weithio fel awdur a darlithydd ar ei liwt ei hun. Bu hefyd yn Athro Ieithoedd a'r Cwricwlwm Cymreig ym Mhrifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant. Roedd yn Fardd Plant Cymru yn 2005.

Yn Hydref 2020 cafodd ei phenodi'n Athro’r Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd ym Mhrifysgol Aberystwyth gan ddechrau yn y swydd ar ddechrau mis Ionawr 2021.^[3]

Ym Mehefin 2023 cyhoeddwyd mai Hopwood fydd Archdderwydd Gorsedd y Beirdd am y cyfnod 2024-2027.^[4] Trosglwyddwyd yr awenau iddi gan Myrddin ap Dafydd ar 27 Ebrill 2024 yn seremoni gyhoeddi Eisteddfod Wrecsam 2025.^[5]

Bywyd personol

Mae'n byw yn Llangynnwr, Sir Gaerfyrddin gyda'i gŵr Martin ac mae ganddynt tri plentyn - Hanna, Miriam a Llewelyn.

Llyfryddiaeth

Barddoniaeth

Nes Draw (2015)

Rhyddiaith

O Ran (Gwasg Gomer, 2008)

Llyfrau oedolion

(gol. gyda David Basker a Rhys W. Williams) Sarah Kirsch, Contemporary German Writers Series (Gwasg Prifysgol Cymru, 1997)
(gol.) Cerddi Sir Benfro (Gwasg Gomer, 2002)
Singing in Chains: Listening to Welsh Verse (Gwasg Gomer, 2005)
(gydag eraill) Hon: Ynys y Galon: Delweddau o Ynys Gwales yng Ngwaith Iwan Bala (Gwasg Gomer, 2007)
(gol. gyda Tudur Dylan Jones) Nadolig Llawen (Cyhoeddiadau Barddas, 2007)
(gyda Damian Walford Davies) Beddau'r Beirdd (Gwasg Gomer, 2014)
(gyda Karen Owen) Glaniad - Cerddi Dwy wrth Groesi Paith Patagonia (Gwasg Carreg Gwalch, 2015)

Llyfrau plant

(gyda Ceri Wyn Jones, Tudur Dylan Jones, Sonia Edwards ac Elinor Wyn Reynolds) Byd Llawn Hud (Gwasg Gomer, 2004)
(gyda Tudur Dylan Jones, Gwion Hallam, Caryl Parry Jones, Mei Mac a Ceri Wyn Jones) Caneuon y Coridorau (Gwasg Carreg Gwalch, 2005)
Plentyn (Dref Wen, Gorffennaf 2005)
O'r Môr i Ben y Mynydd (Gwasg Gomer, 2006)
Y Tandem Hud (Gwasg Gwynedd, 2006)
(gol.) Cerddi'r Gof (Dref Wen, 2006)
Ar Bwys... (Gwasg Gomer, 2007)
Gwersylla (Y Lolfa, 2010)
Y Sw (Y Lolfa, 2010)
Trysor Mam-gu (Gwasg Gomer, 2010)
Cynghanedd i Blant (Cyhoeddiadau Barddas, 2010)
Straeon o'r Mabinogi (Gwasg Gomer, 2012)
(gydag Ann-Marie Gealy) Bric, Bloc a Bwced (Cyhoeddiadau y Drindod Dewi Sant, 2012)
(gyda Tudur Dylan Jones) Beibl Odl y Plant (Cyhoeddiadau'r Gair, 2013)
Dosbarth Miss Prydderch a'r Carped Hud (Gwasg Gomer, 2017)
Dosbarth Miss Prydderch a Silff y Sarff (Gwasg Gomer, 2017)
Dosbarth Miss Prydderch a Lleidr y Lleisiau (Gwasg Gomer, 2017)
Dosbarth Miss Prydderch a'r Eisteddfod Genedlaethol (Gwasg Gomer, 2018)
Holl Hanes Cymru: Llyfr Hopcyn ap Tomos (Canolfan Peniarth, 2017)
Nest (Canolfan Peniarth, 2017)
Dosbarth Miss Prydderch a'r Dreigiau (Gwasg Gomer, 2018)
Dosbarth Miss Prydderch a Dewin y Dŵr (Gwasg Gomer, 2019)
(gyda Tudur Dylan Jones) Aled Acen Grom (Canolfan Peniarth, 2018)
(gyda Tudur Dylan Jones) Alys Atalnod (Canolfan Peniarth, 2018)
(gyda Tudur Dylan Jones) Arwel Atalnod Llawn (Canolfan Peniarth, 2018)
(gyda Tudur Dylan Jones) Catrin Collnod (Canolfan Peniarth, 2018)
(gyda Tudur Dylan Jones) Dan a Dyfan Dyfynnod (Canolfan Peniarth, 2018)
(gyda Tudur Dylan Jones) Elen Ebychnod (Canolfan Peniarth, 2018)
(gyda Tudur Dylan Jones) Gafin Gofynnod (Canolfan Peniarth, 2018)
(gyda Tudur Dylan Jones) Bai ar Gam? (Canolfan Peniarth, 2019)
(gyda Tudur Dylan Jones) Paul Robeson (Canolfan Peniarth, 2019)
(gyda Tudur Dylan Jones) Pleidiol Wyf i'm Gwlad (Canolfan Peniarth, 2019)
(gyda Tudur Dylan Jones) Archwilio'r Amgylchedd yn y Dref: Cyfres 1 (Canolfan Peniarth, 2019)
- Anifeiliaid y Dref
- Bwyd o Bedwar Ban Byd
- Croesi'r Ffordd
- Hamdden yr Haf
- Lliwiau
- Rwy'n Clywed â'm Clust Fach i...
- Rwy'n Gweld â'm Llygad Fach i ...
- Teithio
(gyda Tudur Dylan Jones) Archwilio'r Amgylchedd yn y Dref: Cyfres 2 (Canolfan Peniarth, 2019)
- Bwrw Glaw
- Darllen y Dref
- Deffro Roco
- Dyddiaduron Betsan
- Gofal Gofal
- Maes Awyr
- Trip i'r Farchnad
Ar Gof: Y Lloer a'r Sêr (Atebol, 2020)

Gwobrau ac anrhydeddau

Gweler hefyd

Y Sbectol Hud, soned gan Mererid Hopwood

Cyfeiriadau

↑ Merch yn ennill Y Gadair am y tro cyntaf , BBC Cymru Fyw, 10 Awst 2001. Cyrchwyd ar 22 Gorffennaf 2018.
↑ Mererid yn cipio'r Goron , BBC Cymru, 4 Awst 2003. Cyrchwyd ar 22 Gorffennaf 2018.
↑ Prifardd yn cael ei phenodi’n Athro’r Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd Prifysgol Aberystwyth. Prifysgol Aberystwyth (13 Hydref 2020).
↑ Ethol y Prifardd a'r Prif Lenor Mererid Hopwood yn Archdderwydd. Eisteddfod.
↑ "Eisteddfod Wrecsam: 'Her codi arian ond digon o frwdfrydedd'". BBC Cymru Fyw. 2024-04-27. Cyrchwyd 2024-04-27.

[1] Merch yn ennill Y Gadair am y tro cyntaf , BBC Cymru Fyw, 10 Awst 2001. Cyrchwyd ar 22 Gorffennaf 2018.

[2] Mererid yn cipio'r Goron , BBC Cymru, 4 Awst 2003. Cyrchwyd ar 22 Gorffennaf 2018.

[3] Prifardd yn cael ei phenodi’n Athro’r Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd Prifysgol Aberystwyth. Prifysgol Aberystwyth (13 Hydref 2020).

[4] Ethol y Prifardd a'r Prif Lenor Mererid Hopwood yn Archdderwydd. Eisteddfod.

[5] "Eisteddfod Wrecsam: 'Her codi arian ond digon o frwdfrydedd'". BBC Cymru Fyw. 2024-04-27. Cyrchwyd 2024-04-27.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]