Hywel Teifi Edwards

Hywel Teifi Edwards
Ganwyd	15 Hydref 1934
Bu farw	4 Ionawr 2010  (75 oed) Llanelli
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Aberystwyth
Galwedigaeth	Hanesydd
Plant	Huw Edwards

Beirniad llenyddol a hanesydd diwylliannol oedd Hywel Teifi Edwards (15 Hydref 1934 – 4 Ionawr 2010). Roedd yn arbennigwr ar hanes yr Eisteddfod Genedlaethol.

Bywgraffiad

Cafodd ei fagu yn Aberarth, Ceredigion, ac aeth i Ysgol Ramadeg Aberaeron a Choleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth. Bu'n athro Cymraeg yn Ysgol Ramadeg y Garw, lle y cyfarfu a'i wraig Aerona, cyn ymuno ag Adran Addysg Oedolion Coleg Prifysgol Abertawe fel tiwtor llenyddiaeth Gymraeg. Daeth yn athro cadeiriol a Phennaeth Adran Gymraeg y coleg cyn iddo fe ymddeol.

Ei arbenigedd oedd hanes y bedwaredd ganrif ar bymtheg ac yn enwedig hanes yr Eisteddfod Genedlaethol. Roedd yn gyfrannwr cyson ar deledu a radio Cymraeg. Safodd fel ymgeisydd seneddol dros etholaeth Llanelli yn 1983 a thros etholaeth Caerfyrddin yn 1987. Roedd yn dad i'r newyddiadurwr Huw Edwards. Bu farw ar 4 Ionawr 2010 yn Hosbis Tŷ Bryngwyn yn Llanelli ar ôl cyfnod byr o salwch.

Cofiant

Enillodd Tudur Hallam gadair Eisteddfod Genedlaethol Blaenau Gwent 2010 am ei awdl yn cofio am Hywel Teifi.

Lansiwyd Academi Hywel Teifi fel rhan o Brifysgol Abertawe yn Eisteddfod Genedlaethol Blaenau Gwent 2010.

Llyfryddiaeth ddethol

• Yr Eisteddfod 1176-1976 Gomer (1976)
• Gŵyl Gwalia: Yr Eisteddfod yn Oes Aur Victoria 1858-1868 Gomer (1980)
• Codi'r hen wlad yn ei hol, 1850-1914, Gomer (1989)
• Eisteddfod Ffair y Byd, Chicago, 1893, Gomer (1990)
• Arwr glew erwau'r glo, 1850-1950, Gomer (1994)
• Codi'r Llen Gomer (1998)
• O'r pentre gwyn i Gwmderi, Gomer Press (2004)
• Hanes Eglwys Bryn Seion, Llangennech (2007)
• The National Pageant of Wales, Gomer (2009)