Gŵyl AmGen 2020

Oddi ar Wicipedia
Gŵyl AmGen 2020
Enghraifft o'r canlynolgŵyl ddiwylliannol Edit this on Wikidata
Logo Gŵyl AmGen

Gŵyl ddiwylliannol yw Gŵyl AmGen sy’n bartneriaeth rhwng BBC Cymru a'r Eisteddfod Genedlaethol. Fe'i datblygwyd yn sgil y pandemig coronafirws yn 2020 a olygodd fod Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion 2020 wedi ei gohirio yn wreiddiol tan y flwyddyn ganlynol.[1] Datblygodd yr ŵyl y flwyddyn ganlynol gyda Eisteddfod AmGen 2021, gydag Eisteddfod Tregaron yn cael ei gynllunio i gael ei gynnal yn flwyddyn 2022.[2]

Cynhaliwyd yr ŵyl rhwng 30 Gorffennaf a 2 Awst, gyda rhaglenni a chynnwys ar draws BBC Radio Cymru, BBC Radio Cymru 2 a BBC Cymru Fyw.

Yn ystod y digwyddiad cyhoeddwyd enillydd gwobr Llyfr y Flwyddyn 2020, sef Ifan Morgan Jones gyda'r nofel Babel. Hefyd cyhoeddwyd enillydd Albwm Cymraeg y flwyddyn, sef Ani Glass - Mirores.

Cystadlaethau[golygu | golygu cod]

Stôl Farddoniaeth[golygu | golygu cod]

Yr her oedd ysgrifennu darn o farddoniaeth gaeth neu rydd rhwng 24 a 30 llinell ar y testun Ymlaen. Y beirniaid oedd yr Archdderwydd Myrddin ap Dafydd a Mererid Hopwood.

Yr enillydd oedd Terwyn Tomos, cyn-athro yn wreiddiol o Glydau, Sir Benfro ac sydd nawr yn byw yn Llandudoch. Roedd ei gywydd buddugol, dan y ffugenw 'Pererin', yn trafod ei filltir sgwâr a’i gymuned yng Nghwm Degwel wrth iddo ddod i werthfawrogi'r hyn sydd o dan ei drwyn.[3] Roedd 34 o ymgeiswyr ac yn ail yn y gystadleuaeth oedd Morgan Owen, gydag Elan Grug Muse a Llŷr Gwyn Lewis yn gydradd drydydd.[4]

Stôl Ryddiaith[golygu | golygu cod]

Yr her oedd ysgrifennu darn o ryddiaith hyd at 500 gair ar y testun Gobaith. Y beirniaid oedd Manon Steffan Ros a Guto Dafydd.

Yr enillydd oedd Llŷr Gwyn Lewis o Gaernarfon yn wreiddiol (bellach yng Nghaerdydd). Roedd ei waith, o dan y ffugenw Claf Abercuawg, yn stori fer sy'n sôn am gyfrif Twitter lle mae'r byd rhithiol yn plethu gyda'r byd go iawn. Roedd 67 wedi ymgeisio - yn ail oedd Iwan Teifion Davies o Landudoch, ac yn drydydd oedd Elen Jones o Ddinbych.[5]

Dysgwr y Flwyddyn[golygu | golygu cod]

Roedd hon yn gystadleuaeth ar y cyd gan yr Eisteddfod Genedlaethol, BBC Radio Cymru a'r Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol. Y beirniaid oedd Betsan Moses, prif weithredwr yr Eisteddfod Genedlaethol, Aran Jones, cyd-sylfaenydd SaySomethingInWelsh a Dona Lewis, dirprwy brif weithredwr a chyfarwyddwr cynllunio a datblygu'r Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol.

Yr enillydd oedd Jazz Langdon, athrawes 27 oed o Arberth, Sir Benfro. Roedd pedwar arall ar y rhestr fer, sef Mathias Maurer, Siân Sexton, Elisabeth Haljas a Barry Lord. Cafodd y pump eu cyfweld gan Shân Cothi ar BBC Radio Cymru.[6]

Llywyddion[golygu | golygu cod]

  • Dydd Gwener, 31 Gorffennaf – Toda Ogunbanwo o Benygroes. Soniodd am hiliaeth yng Nghymru gan ddweud nad yw dioddefwyr yn siarad digon am eu profiadau.[7]
  • Dydd Sadwrn, 1 Awst - Seren Jones o Gaerdydd. Dywedodd fod angen i'r Cymry beidio bod mor "amddiffynnol" am eu hunaniaeth ac yn fwy agored i groesawu pobl o bob lliw a llun.[8]
  • Dydd Sul, 2 Awst - Josh Nadimi sy'n wreiddiol o Lantrisant ac sy'n llawfeddyg yn Ysbyty Prifysgol Caerdydd. Trafododd yr "anghyfartaledd iechyd" sydd yn effeithio ar bobl o gefndiroedd du, Asiaidd neu leiafrifoedd ethnig a'r pwysau trwm ar weithwyr iechyd yn ystod y cyfnod diweddar.[9]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. Cyhoeddi dwy brif gystadleuaeth Gŵyl AmGen Radio Cymru , BBC, 4 Gorffennaf 2020. Cyrchwyd ar 31 Gorffennaf 2020.
  2. "Gohirio Eisteddfod Genedlaethol Tregaron eto nes 2022". BBC Cymru Fyw. 2021-01-26. Cyrchwyd 2021-08-05.
  3. Cyn-athro o Sir Benfro yn ennill Stôl Farddoniaeth y Steddfod AmGen , Golwg360, 1 Awst 2020.
  4. "Terwyn Tomos yw enillydd Stôl Farddoniaeth Gŵyl AmGen". BBC Cymru Fyw. 2020-07-31. Cyrchwyd 2020-07-31.
  5. Llŷr Gwyn Lewis yw enillydd Stôl Ryddiaith Gŵyl AmGen 2020 , BBC Cymru Fyw, 1 Awst 2020.
  6. Jazz Langdon yw enillydd cystadleuaeth Dysgwr yr Ŵyl AmGen , BBC Cymru Fyw, 1 Awst 2020.
  7. Araith Llywydd y Dydd: Toda Ogunbanwo , BBC Cymru Fyw, 31 Gorffennaf 2020.
  8. Cymuned Cymru'n rhy 'amddiffynnol o'i hunaniaeth' , BBC Cymru Fyw, 1 Awst 2020.
  9. BAME: Angen taclo ‘anghyfartaledd’ ym maes iechyd , BBC Cymru Fyw, 2 Awst 2020.

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]