Cae Gaer

Oddi ar Wicipedia
Cae Gaer
Mathcaer Rufeinig, adeilad Rhufeinig Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirPowys Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau52.421965°N 3.730038°W Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethheneb gofrestredig Edit this on Wikidata
Manylion
Dynodwr CadwMG057 Edit this on Wikidata

Caer Rufeinig ym Maldwyn, Powys, yw Cae Gaer (cyfeiriad grid SN824818). Mae'r safle yn gorwedd yn uchel ym mhlwyf Llangurig 2 filltir i'r dwyrain o'r bwlch sy'n cael ei groesi gan draffordd yr A44 heddiw, i'r de o fryniau Pumlumon.

Safle Cae Gaer o'r de

Disgrifiad[golygu | golygu cod]

Dyma un o'r caerau Rhufeinig mwyaf anghysbell ym Mhrydain. Efallai ei bod yn gorwedd ar lwybr ffordd Rufeinig anhysbys y credir ei bod efallai yn cysylltu caerau Caersŵs, i'r gogledd, a'r Trawscoed i'r de.[1]

Lleolir y gaer ar darn o dir agored yng nghanol un o goedwigoedd y Comisiwn Coedwigaeth, ar bwys nant sy'n rhedeg i lawr o'r bryniau i'r de i ymuno yn Afon Tarenig, un o ledneintiau afon Wysg, sydd a'i chymer yn yr afon honno filltir a hanner yn is i lawr.

Caer fechan o siâp paralelogram ydyw. Efallai fod y siâp anghyffredin wedi cael ei phenderfynu oherwydd gofynion y safle, ar lwyfan gyfyng ar lethr y bryn. Bu ganddi ddau borth ond mae'r un deheuol wedi'i erydu i ffwrdd gan y nant. Cafodd y safle ei gloddio yn 1913 a datguddiwyd clawdd tywarch 5 medr o led gydag olion polion ynddi, i gynnal ffens o bren yn ôl pob tebyg. Ni chafwyd unrhyw dystiolaeth archaeolegol i ddangos pryd y codwyd y gaer.[2]

Cadwraeth[golygu | golygu cod]

Mae'r safle yng ngofal CADW ac yn agored i'r cyhoedd. Cofrestrwyd yr heneb hon gyda'r rhif SAM unigryw: MG057.[3]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. Christopher Houlder, Wales: an Archaeological Guide (Llundain, 1978).
  2. I. A. Richmond, 'Roman Wales' yn Prehistoric and Early Wales (Llundain, 1965).
  3. Cofrestr Cadw.


Caerau Rhufeinig Cymru
Brithdir | Bryn-y-Gefeiliau | Brynbuga | Cae Gaer | Caer Ffordun | Caer Gai | Caerau | Caerdydd | Caersws | Gelli-gaer | Caer Gybi | Caerhun (Canovium) | Caerllion | Castell Caerdydd | Castell Collen | Y Gaer | Gelligaer | Llanfor | Llanio | Maridunum | Nidum | Pen Llystyn | Pen y Gaer | Pennal | Segontium | Tomen y Mur | Trawscoed | Varis