Bithynia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 04:56, 12 Chwefror 2010

Teyrnas a thalaith Rufeinig yn Asia Leiaf oedd Bithynia. Yn y dwyrain roedd yn ffinio ar Paphlagonia, yn y gorllewin ar Mysia ac yn y de ar Phrygia, Epictetus a Galatia. Roedd nifer o ddinasoedd pwysig ar lannau'r Propontis (Môr Marmara heddiw), yn cynnwys Nicomedia, Chalcedon, Cius ac Apamea. Yn Bithynia hefyd yr oedd Nicaea, a roddodd ei henw i Gredo Nicea. Mae'n ardal fynyddig, gyda mynyddoedd Olympus "Mysaidd" yn cyrraedd 2,300 medr (7,600 troedfedd).

Yn ôl haneswyr fel Herodotus, Xenophon a Strabo, llwyth Thraciaidd oedd y Bithyniaid yn wreiddiol. Roedd yr ardal yn rhan o deyrnas Lydia dan y brenin Croesus, yna dan reolaeth yr Ymerodraeth Bersaidd pan orchfygwud Croesus gan y Persiaid. Mae'n ymddangos eu bod wedi dod yn deyrnas annibynnol hyd yn oed cyn i Alecsander Fawr orchfygu Persia.

Bu cyfres o frenhinoedd ar y deyrnas annibynnol:

Zipoites I 328-279 CC
Nicomedes I 279-255 CC
Zipoites II 279-276 CC
Etazeta (llywodraethwr) 255 CC
Ziaelas 255-228 CC
Prusias I 228-185 CC
Prusias II 185-149 CC
Nicomedes II 149-128 CC
Nicomedes III 128-94 CC
Nicomedes IV 94-75 CC

Daeth y brenin olaf, Nicomedes IV, dan fygythiad o du Mithridates VI, brenin Pontus, a bu raid iddo ddibynnu ar fyddin Gweriniaeth Rhufain i'w adfer i'w orsedd. Pan fu farw yn 74 OC, gadawodd ei deyrnas i Rufain yn ei ewyllys.

Fel talaith Rufeinig, roedd ffiniau Bithynia yn amrywio, ac ar brydiau fe'i cyfunid a thalaith Pontus.

Taleithiau'r Ymerodraeth Rufeinig tua 120 OC

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
-[[Delwedd:REmpire-29 Bithynia.png|300px|right|thumb|Talaith Rufeinig Bithynia.]]
+[[Delwedd:REmpire-29 Bithynia.png|300px|de|ewin bawd|Talaith Rufeinig Bithynia.]]
 Teyrnas a thalaith Rufeinig yn [[Asia Leiaf]] oedd '''Bithynia'''. Yn y dwyrain roedd yn ffinio ar [[Paphlagonia]], yn y gorllewin ar [[Mysia]] ac yn y de ar [[Phrygia]], [[Epictetus]] a [[Galatia]]. Roedd nifer o ddinasoedd pwysig ar lannau'r Propontis ([[Môr Marmara]] heddiw), yn cynnwys [[Nicomedia]], [[Chalcedon]], [[Cius]] ac [[Apamea (Bithynia)|Apamea]]. Yn Bithynia hefyd yr oedd [[Nicaea (dinas)|Nicaea]], a roddodd ei henw i [[Credo Nicea|Gredo Nicea]]. Mae'n ardal fynyddig, gyda mynyddoedd Olympus "Mysaidd" yn cyrraedd 2,300 medr (7,600 troedfedd).
@@ Llinell 6: / Llinell 6: @@
 Bu cyfres o frenhinoedd ar y deyrnas annibynnol:
-*[[Zipoites I, brenin Bithynia|Zipoites I]] 328-279 CC
+* [[Zipoites I, brenin Bithynia|Zipoites I]] 328-279 CC
-*[[Nicomedes I, brenin Bithynia|Nicomedes I]] 279-255 CC
+* [[Nicomedes I, brenin Bithynia|Nicomedes I]] 279-255 CC
-*[[Zipoites II, brenin Bithynia|Zipoites II]] 279-276 CC
+* [[Zipoites II, brenin Bithynia|Zipoites II]] 279-276 CC
-*[[Etazeta, brenin Bithynia|Etazeta]] (llywodraethwr) 255 CC
+* [[Etazeta, brenin Bithynia|Etazeta]] (llywodraethwr) 255 CC
-*[[Ziaelas, brenin Bithynia|Ziaelas]] 255-228 CC
+* [[Ziaelas, brenin Bithynia|Ziaelas]] 255-228 CC
-*[[Prusias I, brenin Bithynia|Prusias I]] 228-185 CC
+* [[Prusias I, brenin Bithynia|Prusias I]] 228-185 CC
-*[[Prusias II, brenin Bithynia|Prusias II]] 185-149 CC
+* [[Prusias II, brenin Bithynia|Prusias II]] 185-149 CC
-*[[Nicomedes II, brenin Bithynia|Nicomedes II]] 149-128 CC
+* [[Nicomedes II, brenin Bithynia|Nicomedes II]] 149-128 CC
-*[[Nicomedes III, brenin Bithynia|Nicomedes III]] 128-94 CC
+* [[Nicomedes III, brenin Bithynia|Nicomedes III]] 128-94 CC
-*[[Nicomedes IV, brenin Bithynia|Nicomedes IV]] 94-75 CC
+* [[Nicomedes IV, brenin Bithynia|Nicomedes IV]] 94-75 CC
 Daeth y brenin olaf, [[Nicomedes IV, brenin Bithynia|Nicomedes IV]], dan fygythiad o du [[Mithridates VI, brenin Pontus]], a bu raid iddo ddibynnu ar fyddin [[Gweriniaeth Rhufain]] i'w adfer i'w orsedd. Pan fu farw yn [[74]] OC, gadawodd ei deyrnas i Rufain yn ei ewyllys.
@@ Llinell 47: / Llinell 47: @@
 [[it:Bitinia]]
 [[ja:ビテュニア]]
-[[ko:비튀니아]]
+[[ko:비티니아]]
 [[la:Bithynia]]
 [[lt:Bitinija]]