Cynulliad Gogledd Iwerddon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Dileu Pwyllgorau |
Aelodaeth |
||
Llinell 71: | Llinell 71: | ||
Yn Awst 2015 roedd Unoliaethwyr Ulster (UUP) yn ystyried rhoi’r gorau i rannu grym pwerau yng Ngogledd Iwerddon, a ffurfio gwrthblaid eu hunain yn dilyn honiadau y gallai’r IRA fod yn weithredol o hyd. Daw’r penderfyniad yn sgil asesiad gan wasanaeth Heddlu Gogledd Iwerddon (PSNI) fod elfennau o’r IRA yn dal i weithredu, yn groes i Gytundeb Gwener y Groglith. Dywedodd Prif Gwnstabl gwasanaeth Heddlu Gogledd Iwerddon, George Hamilton fod posiblirwydd cryf fod rhai o aelodau'r IRA fod wedi bod ynghlwm â llofruddiaeth Kevin McGuigan. Ond yn ôl [[Gerry Adams]], arweinydd y blaid [[Sinn Fein]] roedd yr IRA wedi "mynd i ffwrdd". Galwodd y Gweinidog dros Gyfiawnder, Frances Fitzgerald, am "arolwg newydd" o weithgareddau’r IRA gan yr heddlu. |
Yn Awst 2015 roedd Unoliaethwyr Ulster (UUP) yn ystyried rhoi’r gorau i rannu grym pwerau yng Ngogledd Iwerddon, a ffurfio gwrthblaid eu hunain yn dilyn honiadau y gallai’r IRA fod yn weithredol o hyd. Daw’r penderfyniad yn sgil asesiad gan wasanaeth Heddlu Gogledd Iwerddon (PSNI) fod elfennau o’r IRA yn dal i weithredu, yn groes i Gytundeb Gwener y Groglith. Dywedodd Prif Gwnstabl gwasanaeth Heddlu Gogledd Iwerddon, George Hamilton fod posiblirwydd cryf fod rhai o aelodau'r IRA fod wedi bod ynghlwm â llofruddiaeth Kevin McGuigan. Ond yn ôl [[Gerry Adams]], arweinydd y blaid [[Sinn Fein]] roedd yr IRA wedi "mynd i ffwrdd". Galwodd y Gweinidog dros Gyfiawnder, Frances Fitzgerald, am "arolwg newydd" o weithgareddau’r IRA gan yr heddlu. |
||
==Aelodau== |
|||
Manylwyd ar aelodaeth y Cynulliad yn Neddf Gogledd Iwerddon 1998. Yn wreiddiol roedd gan y Cynulliad 108 aelod (MLAs) a etholwyd o 18 etholaeth wyth-aelod. Yn dilyn y ''Assembly Members (Reduction of Numbers) Act (Northern Ireland) 2016'', cafwyd gostyngwyd nifer yr aelodau ymhob etholaeth o 6 i 5.<ref>{{cite web|url=http://www.legislation.gov.uk/nia/2016/29|title=Assembly Members (Reduction of Numbers) Act (Northern Ireland) 2016|publisher=}}</ref> Felly, pan gynhalwyd Etholiad Cyffredinol Gogledd Iwerddon ym Mawrth 2017, roedd cyfanswm o 90 aelod.<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.com/news/uk-northern-ireland-politics-35555322|title=Stormont election: How results are calculated and reported|date=23 Chwefror 2017|publisher=|via=www.bbc.com}}</ref> |
|||
{{Wide image|NI Assembly seat share by designation.svg|1000px|Shows the proportion of seats obtained at each election to the Northern Ireland Assembly by those members designated as Unionist, those members designated as Nationalist and those members designated as Other.}} |
|||
==Gweler hefyd== |
==Gweler hefyd== |
Fersiwn yn ôl 18:04, 9 Mawrth 2017
Mae'r erthygl hon yn cofnodi mater cyfoes. Gall y wybodaeth sydd ynddi newid o ddydd i ddydd. |
Cynulliad Gogledd Iwerddon Tionól Thuaisceart Éireann Norlin Airlan Assemblie | |
---|---|
6ed Cynulliad | |
Gwybodaeth gyffredinol | |
Math | Unicamera |
Arweinyddiaeth | |
Llefarydd | Robin Newton, DUP ers 12 Mai 2016 |
Cyfansoddiad | |
Aelodau | 90 |
Grwpiau gwleidyddol | ' |
Tâl | £48,000 a chostau |
Etholiadau | |
Etholiad diwethaf | 2 Mawrth 2017 |
Etholiad nesaf | 5 Mai 2022 (neu gynt) |
Man cyfarfod | |
Siambr y Cynulliad | |
Man cyfarfod | |
Adeilad y Senedd, Stormont, Belfast | |
Gwefan | |
niassembly.gov.uk |
Cynulliad Gogledd Iwerddon (Gwyddeleg: Tionól Thuaisceart Éireann,[1]) yw'r corff deddfwriaethol datganoledig ar gyfer materion mewnol Gogledd Iwerddon. Mae'n cwrdd yn Adeilad y Senedd (Stormont), Belffast.
Mae'n un o ddau sefydliad "cyd-ddibynol" (mutually inter-dependent) a grewyd yn 1998 gan Gytundeb Gwener y Groglith, yr ail sefydliad yw Cyngor Gweinidogion y Gogledd/De, ar y cyd gyda Gweriniaeth Iwerddon. Pwrpas y cytundeb hwn oedd tawelu 'Yr Helyntion' milwrol a fu yng Ngogledd Iwerddon am gyfnod o 30 mlynedd. Mae Cynulliad Gogledd Iwerddon wedi'i ethol yn ddemocrataidd o 108 o aelodau a elwir yn 'Aelodau Cynulliad Deddfwriaethol (Gogledd Iwerddon)' (byrfodd arferol: MLA). Defnyddir math o sytem pleidlais sengl drosglwyddadwy sydd hefyd yn ymgorffori'r system Cynrychiolaeth gyfrannol. Penodir y Gweinidogion i Bwyllgor Gwaith Cynulliad Gogledd Iwerddon drwy rannu pwer, gan ddefnyddio dull D'Hondt, sy'n sicrhau fod gan y ddwy brif garfan (yr Unoliaethwyr a'r Cenedlaetholwyr) ran o'r gacen.
Ychwanegwyd at bwerau'r Cynulliad ar 12 Ebrill 2010, pan gafodd y Cynulliad bwerau'n ymwneud â'r Heddlu a Chyfraith.
Gohiriadau
Gohiriwyd y Cynulliad ar sawl achlysur, gyda'r gohiriad hiraf rhwng 14 Hydref 2002 a 7 Mai 2007. Yn ystod y cyfnodau hyn, trosglwyddir holl bwerau'r Cynulliad i Swyddfa Gogledd Iwerddon, ac felly'n cael ei weinyddu gan Lywodraeth Prydain.[2]
- 11 Chwefror – 30 Mai 2000
- 10 Awst 2001 (gohiriad 24 awr)
- 22 Medi 2001 (gohiriad 24 awr)
- 14 Hydref 2002 – 7 Mai 2007
Yn Awst 2015 roedd Unoliaethwyr Ulster (UUP) yn ystyried rhoi’r gorau i rannu grym pwerau yng Ngogledd Iwerddon, a ffurfio gwrthblaid eu hunain yn dilyn honiadau y gallai’r IRA fod yn weithredol o hyd. Daw’r penderfyniad yn sgil asesiad gan wasanaeth Heddlu Gogledd Iwerddon (PSNI) fod elfennau o’r IRA yn dal i weithredu, yn groes i Gytundeb Gwener y Groglith. Dywedodd Prif Gwnstabl gwasanaeth Heddlu Gogledd Iwerddon, George Hamilton fod posiblirwydd cryf fod rhai o aelodau'r IRA fod wedi bod ynghlwm â llofruddiaeth Kevin McGuigan. Ond yn ôl Gerry Adams, arweinydd y blaid Sinn Fein roedd yr IRA wedi "mynd i ffwrdd". Galwodd y Gweinidog dros Gyfiawnder, Frances Fitzgerald, am "arolwg newydd" o weithgareddau’r IRA gan yr heddlu.
Aelodau
Manylwyd ar aelodaeth y Cynulliad yn Neddf Gogledd Iwerddon 1998. Yn wreiddiol roedd gan y Cynulliad 108 aelod (MLAs) a etholwyd o 18 etholaeth wyth-aelod. Yn dilyn y Assembly Members (Reduction of Numbers) Act (Northern Ireland) 2016, cafwyd gostyngwyd nifer yr aelodau ymhob etholaeth o 6 i 5.[3] Felly, pan gynhalwyd Etholiad Cyffredinol Gogledd Iwerddon ym Mawrth 2017, roedd cyfanswm o 90 aelod.[4]
Gweler hefyd
Cyfeiriaduau
- ↑ "Comhaontú idir Rialtas na hÉireann agus Rialtas Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann ag Bunú Comhlachtaí Forfheidhmithe" (yn Irish). Oireachtas. Cyrchwyd 8 June 2008.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ↑ Gwefan y BBC; adalwyd 2015
- ↑ "Assembly Members (Reduction of Numbers) Act (Northern Ireland) 2016".
- ↑ "Stormont election: How results are calculated and reported". 23 Chwefror 2017 – drwy www.bbc.com.