Rhyfeloedd y Rhosynnau: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
→Brwydrau Pwysig y Rhyfeloedd y Rhosynnau: Ailenwi rhannau o Swydd Efrog ayb using AWB |
BDim crynodeb golygu |
||
Llinell 6: | Llinell 6: | ||
Uchafbwynt y rhyfeloedd oedd buddugoliaeth [[Harri Tudur]] ym [[Brwydr Bosworth|Mrwydr Bosworth]] yn [[1485]]; diolch i'r cymorth a gafodd gan y Cymry a heidiai i'w gefnogi pan laniodd yn [[Sir Benfro]], trechodd Harri y brenin [[Rhisiart III o Loegr|Rhisiart III]] a chipiodd goron [[Lloegr]] gan agor [[Cyfnod y Tuduriaid yng Nghymru|cyfnod y Tuduriaid]]. |
Uchafbwynt y rhyfeloedd oedd buddugoliaeth [[Harri Tudur]] ym [[Brwydr Bosworth|Mrwydr Bosworth]] yn [[1485]]; diolch i'r cymorth a gafodd gan y Cymry a heidiai i'w gefnogi pan laniodd yn [[Sir Benfro]], trechodd Harri y brenin [[Rhisiart III o Loegr|Rhisiart III]] a chipiodd goron [[Lloegr]] gan agor [[Cyfnod y Tuduriaid yng Nghymru|cyfnod y Tuduriaid]]. |
||
== Rhyfeloedd y Rhosynnau yng Nghymru == |
|||
Er na fu brwydrau o bwys yng [[Cymru|Nghymru]], yr oedd Cymru'n ffynhonnell bwysig o filwyr i'r ddwy blaid. Y ddau arweinydd pwysicaf yng Nghymru oedd y ddau [[Iarll Penfro]], [[Siaspar Tudur]] dros y Lancastriaid a [[William Herbert]] dros yr Iorciaid. Yn ddiweddarach yr oedd gan Syr [[Rhys ap Thomas]] ran bwysig mewn codi milwyr i Harri Tudur yng Nghymru cyn [[brwydr Bosworth]]. Tueddai'r rhan fwyaf o'r [[Cymry]] i ochri â phlaid y [[Lancastriaid]] yn erbyn yr [[Iorciaid]], ond yr oedd hefyd gryn gefnogaeth i'r Iorciaid. Roedd [[Guto'r Glyn]] er enghraifft yn blediwr selog i'r Iorciaid. Ym [[Brwydr Mortimer's Cross|Mrwydr Mortimer's Cross]] yr oedd llawer o Gymry yn y ddwy fyddin, ac wedi i'r Iorciaid ennill y dydd, dienyddiwyd [[Owain Tudur]]. Bu farw Tywysog Cymru, [[Edward o San Steffan]], ym [[Brwydr Tewkesbury|Mrwydr Tewkesbury]] ar 4 Mai 1471. |
Er na fu brwydrau o bwys yng [[Cymru|Nghymru]], yr oedd Cymru'n ffynhonnell bwysig o filwyr i'r ddwy blaid. Y ddau arweinydd pwysicaf yng Nghymru oedd y ddau [[Iarll Penfro]], [[Siaspar Tudur]] dros y Lancastriaid a [[William Herbert]] dros yr Iorciaid. Yn ddiweddarach yr oedd gan Syr [[Rhys ap Thomas]] ran bwysig mewn codi milwyr i Harri Tudur yng Nghymru cyn [[brwydr Bosworth]]. Tueddai'r rhan fwyaf o'r [[Cymry]] i ochri â phlaid y [[Lancastriaid]] yn erbyn yr [[Iorciaid]], ond yr oedd hefyd gryn gefnogaeth i'r Iorciaid. Roedd [[Guto'r Glyn]] er enghraifft yn blediwr selog i'r Iorciaid. Ym [[Brwydr Mortimer's Cross|Mrwydr Mortimer's Cross]] yr oedd llawer o Gymry yn y ddwy fyddin, ac wedi i'r Iorciaid ennill y dydd, dienyddiwyd [[Owain Tudur]]. Bu farw Tywysog Cymru, [[Edward o San Steffan]], ym [[Brwydr Tewkesbury|Mrwydr Tewkesbury]] ar 4 Mai 1471. |
||
==Brwydrau Pwysig y Rhyfeloedd y Rhosynnau== |
|||
{{Prif|Rhestr brwydrau Cymru}} |
{{Prif|Rhestr brwydrau Cymru}} |
||
Llinell 20: | Llinell 20: | ||
*[[Brwydr Stoke]] ([[1487]]) |
*[[Brwydr Stoke]] ([[1487]]) |
||
{{ |
{{comin|Category:Wars of the Roses|Rhyfeloedd y Rhosynnau}} |
||
{{Cyswllt erthygl ddethol|es}} |
{{Cyswllt erthygl ddethol|es}} |
||
Llinell 29: | Llinell 29: | ||
[[Categori:Rhyfeloedd y Rhosynnau| ]] |
[[Categori:Rhyfeloedd y Rhosynnau| ]] |
||
[[Categori: |
[[Categori:15fed ganrif yng Nghymru]] |
||
[[Categori:Hanes Lloegr]] |
[[Categori:Hanes Lloegr]] |
||
{{eginyn hanes}} |
{{eginyn hanes}} |
Fersiwn yn ôl 19:46, 24 Medi 2013
Roedd Rhyfeloedd y Rhosynnau yn gyfres o ryfeloedd a ymladdwyd o 1455 i 1485 rhwng cefnogwyr Teulu'r Lancastriaid) a Theulu'r Iorciaid). Fe'i gelwir "Rhyfeloedd y Rhosynnau" am fod y rhosyn coch yn cynrychioli Lancaster a'r rhosyn gwyn yn cynrychioli Iorc. Y wobr fawr yn y rhyfeloedd hyn oedd Coron Lloegr. Er eu bod yn rhyfel cartref Seisnig ar un ystyr roedd yn anorfod fod Cymru'n cael ei thynnu i mewn iddynt.
Uchafbwynt y rhyfeloedd oedd buddugoliaeth Harri Tudur ym Mrwydr Bosworth yn 1485; diolch i'r cymorth a gafodd gan y Cymry a heidiai i'w gefnogi pan laniodd yn Sir Benfro, trechodd Harri y brenin Rhisiart III a chipiodd goron Lloegr gan agor cyfnod y Tuduriaid.
Rhyfeloedd y Rhosynnau yng Nghymru
Er na fu brwydrau o bwys yng Nghymru, yr oedd Cymru'n ffynhonnell bwysig o filwyr i'r ddwy blaid. Y ddau arweinydd pwysicaf yng Nghymru oedd y ddau Iarll Penfro, Siaspar Tudur dros y Lancastriaid a William Herbert dros yr Iorciaid. Yn ddiweddarach yr oedd gan Syr Rhys ap Thomas ran bwysig mewn codi milwyr i Harri Tudur yng Nghymru cyn brwydr Bosworth. Tueddai'r rhan fwyaf o'r Cymry i ochri â phlaid y Lancastriaid yn erbyn yr Iorciaid, ond yr oedd hefyd gryn gefnogaeth i'r Iorciaid. Roedd Guto'r Glyn er enghraifft yn blediwr selog i'r Iorciaid. Ym Mrwydr Mortimer's Cross yr oedd llawer o Gymry yn y ddwy fyddin, ac wedi i'r Iorciaid ennill y dydd, dienyddiwyd Owain Tudur. Bu farw Tywysog Cymru, Edward o San Steffan, ym Mrwydr Tewkesbury ar 4 Mai 1471.
Brwydrau Pwysig y Rhyfeloedd y Rhosynnau
- Prif: Rhestr brwydrau Cymru
- Brwydr Wakefield (1460)
- Brwydr Mortimer's Cross (1461)
- Brwydr Towton (1461)
- Brwydr Barnet (1471)
- Brwydr Tewkesbury (1471)
- Brwydr Bosworth (1485)
- Brwydr Stoke (1487)
Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol