Anhwylder gorbryder cymdeithasol

Oddi ar Wicipedia
Anhwylder gorbryder cymdeithasol
Enghraifft o'r canlynoldosbarth o glefyd Edit this on Wikidata
Mathffobia, clefyd, anhwylder gorbryder Edit this on Wikidata

Mae anhwylder gorbryder cymdeithasol, a elwir hefyd yn ffobia cymdeithasol. Nodweddion anhwylder gorbryder yw teimlo ofn a phryder mewn sefyllfaoedd cymdeithasol. Gall achosi gofid sylweddol ac effaith ar y gallu i weithredu mewn rhai agweddau ar fywyd bob dydd.[1] Gall yr ofnau hyn gael eu sbarduno gan bryder fod eraill yn eu barnu, neu wrth i eraill eu barnu'n wirioneddol. Mae unigolion ag anhwylder pryder cymdeithasol yn ofni sylwadau negyddol gan bobl eraill.

Mae symptomau corfforol yn aml yn cynnwys gwrido a chwysu gormodol, crynu, calon-guriad a chyfog. Gall atal dweud fod yn symptom, ynghyd â siarad yn gyflym. Gall pyliau o banig hefyd ddigwydd yn sgil cyfnodau o ofn a theimlo anghysur dwys. Gall rhai dioddefwyr ddefnyddio alcohol neu gyffuriau eraill i leihau ofnau ac swildod mewn digwyddiadau cymdeithasol. Mae'n gyffredin i ddioddefwyr ffobia cymdeithasol hunan-feddyginiaethu, yn enwedig os nad ydynt wedi'u diagnosio, heb eu trin, neu'r ddau. Gall hyn arwain at anhwylder defnyddio alcohol, anhwylderau bwyta neu fathau eraill o anhwylderau defnyddio sylweddau . Cyfeirir at anhwylder gorbryder cymdeithasol weithiau fel y salwch colli cyfleoedd pan fydd "unigolion yn gwneud dewisiadau mawr yn eu bywydau i ymdopi â'u salwch".[2] [3] Yn ôl canllawiau ICD-10, y prif feini prawf ar gyfer diagnosio ffobia cymdeithasol yw ofn bod yn ganolbwynt sylw, neu ofn ymddwyn mewn ffordd a fydd yn achosi embaras neu sy'n codi cywilydd, symptomau gorbryder ac osgoi.[4] Gellir defnyddio graddfeydd sgorio safonol i sgrinio am anhwylder gorbryder cymdeithasol ac i fesur difrifoldeb y gorbryde

Cam cyntaf y driniaeth ar gyfer anhwylder gorbryder cymdeithasol yw therapi ymddygiad gwybyddol (CBT).[5] Mae meddyginiaethau fel SSRIs yn effeithiol ar gyfer ffobia cymdeithasol, yn enwedig paroxetine .[6] Mae CBT yn effeithiol wrth drin yr anhwylder hwn, p'un a yw'n cael ei gyflwyno mewn sesiwn unigol neu mewn grŵp.[7] Mae'r cydrannau gwybyddol ac ymddygiadol yn ceisio newid patrymau meddwl ac adweithiau corfforol yn ystod sefyllfaoedd sy'n achosi gorbryder. Mae'r sylw a roddir i anhwylder gorbryder cymdeithasol wedi cynyddu'n sylweddol ers 1999 gyda chymeradwyaeth a marchnata cyffuriau ar gyfer ei drin. Mae meddyginiaethau dan bresgripsiwn yn cynnwys sawl dosbarth o gyffuriau gwrth-iselder: SSRIs, SNRIs, ac MAOIs.[8] Meddyginiaethau cyffredin eraill a ddefnyddir yw beta atalyddion a benzodiazepines.

Gweler Hefyd[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. National Institute for Health and Clinical Excellence: Guidance.
  2. Stein, MD, Murray B.; Gorman, MD, Jack M. (2001). "Unmasking social anxiety disorder". Journal of Psychiatry & Neuroscience. 3 26 (3): 185–9. PMC 1408304. PMID 11394188. http://www.collectionscanada.gc.ca/eppp-archive/100/201/300/cdn_medical_association/jpn/vol-26/issue-3/pdf/pg185.pdf. Adalwyd 17 March 2014.
  3. Shields, Margot (2004). "Social anxiety disorder— beyond shyness". How Healthy Are Canadians? Statistics Canada Annual Report 15: 58. https://www150.statcan.gc.ca/n1/en/pub/82-003-s/2004000/pdf/7419-eng.pdf?st=thihnetD. Adalwyd 17 March 2014.
  4. Social Phobia (F40.1) in ICD-10: Diagnostic Criteria and Clinical descriptions and guidelines.
  5. Pilling, S; Mayo-Wilson, E; Mavranezouli, I; Kew, K; Taylor, C; Clark, DM; Guideline Development, Group (May 22, 2013). "Recognition, assessment and treatment of social anxiety disorder: summary of NICE guidance.". BMJ (Clinical Research Ed.) 346: f2541. doi:10.1136/bmj.f2541. PMID 23697669. http://centaur.reading.ac.uk/40688/1/Recognition%2C%20assessment%20and%20treatment%20of%20social%20anxiety%20disorder%20summary%20of%20NICE%20guidance.pdf.
  6. Liebowitz, Michael R.; Schneier, Franklin R.; Bragdon, Laura B.; Blanco, Carlos (2013-02-01). "The evidence-based pharmacotherapy of social anxiety disorder". International Journal of Neuropsychopharmacology 16 (1): 235–249. doi:10.1017/S1461145712000119. ISSN 1461-1457. PMID 22436306.
  7. Hofmann, S. G.; Smits, J. A. (2008). "Cognitive-behavioral therapy for adult anxiety disorders: A meta-analysis of randomized placebo-controlled trials". The Journal of Clinical Psychiatry 69 (4): 621–632. doi:10.4088/JCP.v69n0415. PMC 2409267. PMID 18363421. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2409267.
  8. Blanco, C.; Bragdon, L. B.; Schneier, F. R.; Liebowitz, M. R. (2012). "The evidence-based pharmacotherapy of social anxiety disorder". The International Journal of Neuropsychopharmacology 16 (1): 235–249. doi:10.1017/S1461145712000119. PMID 22436306.

Dolennau allanol[golygu | golygu cod]