Alex Salmond

Oddi ar Wicipedia
Jump to navigation Jump to search
Y Gwir Anrhydeddus

Alex Salmond
AGA
Alex Salmond, First Minister of Scotland.jpg
Prif Weinidog yr Alban
Yn ei swydd
16 Mai 2007 – 19 Tachwedd 2014
Rhagflaenwyd gan Jack McConnell
Arweinydd yr SNP
Yn ei swydd
3 Medi 2004 – 14 Tachwedd 2014
Rhagflaenwyd gan John Swinney
Dilynwyd gan Nicola Sturgeon
Yn ei swydd
22 Medi 1990 – 26 Medi 2000
Rhagflaenwyd gan Gordon Wilson
Dilynwyd gan John Swinney
Aelod Senedd yr Alban
dros Dwyrain Swydd Aberdeen
Deiliad
Cychwyn y swydd
5 Mai 2011
Rhagflaenwyd gan Sefydlu'r etholaeth
Aelod Senedd yr Alban
dros Gordon
Yn ei swydd
3 Mai 2007 – 5 Mai 2011
Rhagflaenwyd gan Nora Radcliffe
Dilynwyd gan Daeth yr etholaeth i ben
Etholaeth Senedd yr Alban
dros Banff a Buchan
Yn ei swydd
6 Mai 1999 – 7 Mehefin 2001
Rhagflaenwyd gan Crewyd yr etholaeth
Dilynwyd gan Stewart Stevenson
Aelod Seneddol
dros Banff a Buchan
Yn ei swydd
11Mehefin 1987 – 6 Mai 2010
Rhagflaenwyd gan Albert McQuarrie
Dilynwyd gan Eilidh Whiteford
Manylion personol
Ganwyd Alexander Elliot Anderson Salmond
(1954-12-31) 31 Rhagfyr 1954 (64 oed)
Linlithgow, West Lothian, yr Alban
Plaid wleidyddol Plaid Genedlaethol yr Alban
Priod Moira Salmond
Cartref Bute House, Caeredin (Official)
Strichen, yr Alban (Private)
Alma mater Prifysgol St Andrews
Galwedigaeth Economegydd
Gwefan Alex Salmond AGA
o ragen radio'r BBC: Desert Island Discs, 16 Ionawr 2011[2]
Trafferth chwarae'r ffeil hon? Gweler yr Adran Gymorth.

Pedwerydd Prif Weinidog yr Alban a chyn-arweinydd Plaid Genedlaethol yr Alban (yr 'SNP') yw Alexander Elliot Anderson Salmond (ganwyd 31 Rhagfyr 1954). Hyd at ei ymddiswyddiad ar 19 Tachwedd 2014 Salmond oedd pedwerydd Prif Weinidog yr Alban; mae'n parhau fel Aelod Senedd yr Alban dros Dwyrain Swydd Aberdeen. Ar 19 Medi 2014, yn dilyn methiant yr ymgyrch dros annibyniaeth, dywedodd na fyddai'n ailsefyll fel Prif Weinidog y wlad; dywedodd "Mae fy nghyfnod i ar ben, ond mae'r freuddwyd yn fyw." Yn fwy na neb arall, ef fu prif ladmerydd dros annibyniaeth i'r Alban o'r 1990au hyd at fis Medi 2014. Ar 19 Tachwedd 2014 yn dilyn cyhoeddi ei ymddiswydiad trwosglwyddodd arweinyddiaeth ei blaid a Phrif Weinidogaeth ei wlad i Nicola Sturgeon.[3]

Y dyddiau cynnar[golygu | golygu cod y dudalen]

Ganwyd Salmond yng nghartref y teulu yn 101 Ffordd Preston, Linlithgow, Dwyrain Lothian, yr Alban ar y diwrnod olaf o 1956 (Hogmany).[4][5] Ef yw'r ail o bedwar plentyn a anwyd i Robert Fyfe Findlay Salmond a Mary Stewart Salmond (née Milne), ill dau'n weithwyr sifil.[6] Trydanydd o ran crefft oedd ei dad Richard a bu ei deulu'n byw yn Linlithgow ers canol y 18g.[7] Daw enwau canol Salmon o enwau gweinidogion yr eglwys leol, arferiad cyffredin iawn yn yr ardal yr adeg honno.[8][9]

Mynychodd Academi Linlithgow Academy rhwng 1966 a 1972 cyn mynd yn ei flaen i Goleg Masnach Caeredin (Edinburgh College of Commerce) rhwng 1972 a 1973, gan ennill HNC mewn astudiaethau busnes,[10] a chael ei dderbyn i astudio ym Mhrifysgol St Andrews, ble'r astudiodd economeg a hanes yr Oesoedd Canol. Cafodd ei ethol yn Is-Lywydd (Addysg) undeb y myfyrwyr yn 1977 a hefyd ei ethol ar Gyngor Cymuned St Andrews yn yr un flwyddyn.[11] Derbyniodd radd 2:2 gradd gydanrhydedd Meistr Mewn Celf (yr Alban) mewn Economeg a'r Oesoedd Canol ym Mai 1978.[11][12]

Ymddiswyddiad fel Prif Weinidog[golygu | golygu cod y dudalen]

Ar 19 Medi 2014, yn dilyn canlyniad Refferendwm yr Alban dros Annibyniaeth, lle gwelwyd mwyafrif o bobl yr Alban, o drwch blewyn, yn gwrthod annibyniaeth, cyhoeddodd Salmond y byddai'n ymddiswyddo fel Prif Weinidog yn Nhachwedd.[13] Nicola Sturgeon oedd yr unig ymgeisydd am arweinyddiaeth yr SNP yn Perth ar 14 Tachwedd,[14][15] ac ymddiswyddodd yn ffurfiol ar y 18 Tachwedd, a dilynwyd ef unwaith eto gan Sturgeon; fe'i dewisiwyd y diwrnod wedyn - y 19fed o Dachwedd.[16][17]

Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]

  1. ↑ Allardyce, Jason (26 Gorffennaf 2009). "Salmond: 'Faith is my driving force'". Llundain: Sunday Times Scotland. http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/scotland/article6727842.ece. Adalwyd 26 Gorffennaf 2009.
  2. ↑ "Alex Salmond". Desert Island Discs. 16 Ionawr 2011. BBC Radio 4. http://www.bbc.co.uk/programmes/b00xgs41. Adalwyd 18 Ionawr 2014.
  3. ↑ LibBrooks. "Alex Salmond's resignation could give Nicola Sturgeon her day of destiny". the Guardian. Cyrchwyd 19 Tachwedd 2014.
  4. ↑ Black, Andrew (11 Ionawr 2012). "BBC News – A profile of SNP leader Alex Salmond". bbc.co.uk. Cyrchwyd 14 Ionawr 2012.
  5. ↑ David Torrance, Salmond: Against The Odds (Birlinn, 2010), tud. 12
  6. ↑ "Alex Salmond: The new king of Scotland". Llundain: The Independent. 10 August 2008. http://www.independent.co.uk/news/people/profiles/alex-salmond-the-new-king-of-scotland-889764.html. Adalwyd 7 Ebrill 2010.
  7. ↑ Torrance, Salmond: Against The Odds, tud. 12
  8. ↑ St Ninian's Craigmailen Parish Council (PDF). 1975. p. 17. Cyrchwyd 17 Ionawr 2014.
  9. ↑ "General Assembly of the Church of Scotland". Scotland.gov.uk. 2011-05-23. Cyrchwyd 2014-01-17.
  10. ↑ Torrance, Salmond: Against The Odds, tud. 23
  11. ↑ 11.0 11.1 Torrance, Salmond: Against The Odds, tud. 29
  12. ↑ Alex Salmond MSP, Plaid Genedlaethol yr Alban, Adalwyd 7 Ebrill 2010.
  13. ↑ "Salmond to quit as First Minister". BBC News. Llundain: BBC. 19 Medi 2014. Cyrchwyd 19 Medi 2014.
  14. ↑ "SNP leadership elections close". SNP. SNP. Cyrchwyd 15 Hydref 2014.
  15. ↑ http://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-scotland-politics-30011423
  16. ↑ BBC News - The transition from Alex Salmond to Nicola Sturgeon
  17. ↑ BBC News - Alex Salmond's last day as first minister
Senedd y Deyrnas Unedig
Rhagflaenydd:
Albert McQuarrie 		Aelod Seneddol dros Banff a Buchan
1987 – 2010 		Olynydd:
Dr Eilidh Whiteford
Senedd yr Alban
Rhagflaenydd:
swydd newydd 		Aelod Senedd yr Alban dros Banff a Buchan
1999 – 2001 		Olynydd:
Stewart Stevenson
Rhagflaenydd:
Nora Radcliffe 		Aelod Senedd yr Alban dros Gordon
2007 – presennol 		Olynydd:
deiliad
Swyddi gwleidyddol
Rhagflaenydd:
Gordon Wilson 		Arweinydd Plaid Genedlaethol yr Alban
1990 – 2000 		Olynydd:
John Swinney
Rhagflaenydd:
John Swinney 		Arweinydd Plaid Genedlaethol yr Alban
2004 – presennol 		Olynydd:
deiliad
Rhagflaenydd:
Jack McConnell 		Prif Weinidog yr Alban
2007 – presennol 		Olynydd:
deiliad
Awdurdod
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Alex_Salmond&oldid=7921571"