Alex Salmond
| Y Gwir Anrhydeddus Alex Salmond AGA |
|
|---|---|
 |
|
| Prif Weinidog yr Alban | |
| Yn ei swydd 16 Mai 2007 – 19 Tachwedd 2014 |
|
| Rhagflaenydd | Jack McConnell |
| Arweinydd yr SNP | |
| Yn ei swydd 3 Medi 2004 – 14 Tachwedd 2014 |
|
| Rhagflaenydd | John Swinney |
| Ar ei ôl | Nicola Sturgeon |
| Yn ei swydd 22 Medi 1990 – 26 Medi 2000 |
|
| Rhagflaenydd | Gordon Wilson |
| Ar ei ôl | John Swinney |
| Aelod Senedd yr Alban dros Dwyrain Swydd Aberdeen |
|
| Yn ei swydd | |
| Dechrau 5 Mai 2011 |
|
| Rhagflaenydd | Sefydlu'r etholaeth |
| Aelod Senedd yr Alban dros Gordon |
|
| Yn ei swydd 3 Mai 2007 – 5 Mai 2011 |
|
| Rhagflaenydd | Nora Radcliffe |
| Ar ei ôl | Daeth yr etholaeth i ben |
| Etholaeth Senedd yr Alban dros Banff a Buchan |
|
| Yn ei swydd 6 Mai 1999 – 7 Mehefin 2001 |
|
| Rhagflaenydd | Crewyd yr etholaeth |
| Ar ei ôl | Stewart Stevenson |
| Aelod Seneddol dros Banff a Buchan |
|
| Yn ei swydd 11Mehefin 1987 – 6 Mai 2010 |
|
| Rhagflaenydd | Albert McQuarrie |
| Ar ei ôl | Eilidh Whiteford |
| Manylion personol | |
| Ganwyd | Alexander Elliot Anderson Salmond 31 Rhagfyr 1954 Linlithgow, West Lothian, yr Alban |
| Plaid wleidyddol | Plaid Genedlaethol yr Alban |
| Gŵr neu wraig | Moira Salmond |
| Man preswyl | Bute House, Caeredin (Official) Strichen, yr Alban (Private) |
| Alma mater | Prifysgol St Andrews |
| Proffesiwn | Economegydd |
| Crefydd | Eglwys yr Alban[1] |
| Gwefan | Alex Salmond AGA |
 |
|
| Trafferth chwarae'r ffeil hon? Gweler yr Adran Gymorth. | |
Pedwerydd Prif Weinidog yr Alban a chyn-arweinydd Plaid Genedlaethol yr Alban (yr 'SNP') yw Alexander Elliot Anderson Salmond (ganwyd 31 Rhagfyr 1954). Hyd at ei ymddiswyddiad ar 19 Tachwedd 2014 Salmond oedd pedwerydd Prif Weinidog yr Alban; mae'n parhau fel Aelod Senedd yr Alban dros Dwyrain Swydd Aberdeen. Ar 19 Medi 2014, yn dilyn methiant yr ymgyrch dros annibyniaeth, dywedodd na fyddai'n ailsefyll fel Prif Weinidog y wlad; dywedodd "Mae fy nghyfnod i ar ben, ond mae'r freuddwyd yn fyw." Yn fwy na neb arall, ef fu prif ladmerydd dros annibyniaeth i'r Alban o'r 1990au hyd at fis Medi 2014. Ar 19 Tachwedd 2014 yn dilyn cyhoeddi ei ymddiswydiad trwosglwyddodd arweinyddiaeth ei blaid a Phrif Weinidogaeth ei wlad i Nicola Sturgeon.[3]
Y dyddiau cynnar[golygu | golygu cod y dudalen]
Ganwyd Salmond yng nghartref y teulu yn 101 Ffordd Preston, Linlithgow, Dwyrain Lothian, yr Alban ar y diwrnod olaf o 1956 (Hogmany).[4][5] Ef yw'r ail o bedwar plentyn a anwyd i Robert Fyfe Findlay Salmond a Mary Stewart Salmond (née Milne), ill dau'n weithwyr sifil.[6] Trydanydd o ran crefft oedd ei dad Richard a bu ei deulu'n byw yn Linlithgow ers canol y 18g.[7] Daw enwau canol Salmon o enwau gweinidogion yr eglwys leol, arferiad cyffredin iawn yn yr ardal yr adeg honno.[8][9]
Mynychodd Academi Linlithgow Academy rhwng 1966 a 1972 cyn mynd yn ei flaen i Goleg Masnach Caeredin (Edinburgh College of Commerce) rhwng 1972 a 1973, gan ennill HNC mewn astudiaethau busnes,[10] a chael ei dderbyn i astudio ym Mhrifysgol St Andrews, ble'r astudiodd economeg a hanes yr Oesoedd Canol. Cafodd ei ethol yn Is-Lywydd (Addysg) undeb y myfyrwyr yn 1977 a hefyd ei ethol ar Gyngor Cymuned St Andrews yn yr un flwyddyn.[11] Derbyniodd radd 2:2 gradd gydanrhydedd Meistr Mewn Celf (yr Alban) mewn Economeg a'r Oesoedd Canol ym Mai 1978.[11][12]
Ymddiswyddiad fel Prif Weinidog[golygu | golygu cod y dudalen]
Ar 19 Medi 2014, yn dilyn canlyniad Refferendwm yr Alban dros Annibyniaeth, lle gwelwyd mwyafrif o bobl yr Alban, o drwch blewyn, yn gwrthod annibyniaeth, cyhoeddodd Salmond y byddai'n ymddiswyddo fel Prif Weinidog yn Nhachwedd.[13] Nicola Sturgeon oedd yr unig ymgeisydd am arweinyddiaeth yr SNP yn Perth ar 14 Tachwedd,[14][15] ac ymddiswyddodd yn ffurfiol ar y 18 Tachwedd, a dilynwyd ef unwaith eto gan Sturgeon; fe'i dewisiwyd y diwrnod wedyn - y 19fed o Dachwedd.[16][17]
Gweler hefyd[golygu | golygu cod y dudalen]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ Allardyce, Jason (26 Gorffennaf 2009). "Salmond: 'Faith is my driving force'". Llundain: Sunday Times Scotland. http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/scotland/article6727842.ece. Adalwyd 26 Gorffennaf 2009.
- ↑ "Alex Salmond". Desert Island Discs. 16 Ionawr 2011. BBC Radio 4. http://www.bbc.co.uk/programmes/b00xgs41. Adalwyd 18 Ionawr 2014.
- ↑ LibBrooks. "Alex Salmond's resignation could give Nicola Sturgeon her day of destiny". the Guardian. http://www.theguardian.com/politics/2014/sep/19/alex-salmond-resignation-nicola-sturgeon-destiny. Adalwyd 19 Tachwedd 2014.
- ↑ Black, Andrew (11 Ionawr 2012). "BBC News – A profile of SNP leader Alex Salmond". bbc.co.uk. http://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-11510394. Adalwyd 14 Ionawr 2012.
- ↑ David Torrance, Salmond: Against The Odds (Birlinn, 2010), tud. 12
- ↑ "Alex Salmond: The new king of Scotland". Llundain: The Independent. 10 August 2008. http://www.independent.co.uk/news/people/profiles/alex-salmond-the-new-king-of-scotland-889764.html. Adalwyd 7 Ebrill 2010.
- ↑ Torrance, Salmond: Against The Odds, tud. 12
- ↑ St Ninian's Craigmailen Parish Council (PDF). 1975. p. 17. Retrieved 17 Ionawr 2014. Check date values in:
|access-date=(help) - ↑ "General Assembly of the Church of Scotland". Scotland.gov.uk. 2011-05-23. http://www.scotland.gov.uk/News/Speeches/Speeches/First-Minister/genassembly09. Adalwyd 2014-01-17.
- ↑ Torrance, Salmond: Against The Odds, tud. 23
- ↑ 11.0 11.1 Torrance, Salmond: Against The Odds, tud. 29
- ↑ Alex Salmond MSP, Plaid Genedlaethol yr Alban, Adalwyd 7 Ebrill 2010.
- ↑ "Salmond to quit as First Minister". BBC News. Llundain: BBC. 19 Medi 2014. http://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-29277527. Adalwyd 19 Medi 2014.
- ↑ "SNP leadership elections close". SNP. http://www.snp.org/media-centre/news/2014/oct/close-nominations-snp-leadership-elections. Adalwyd 15 Hydref 2014.
- ↑ http://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-scotland-politics-30011423
- ↑ BBC News - The transition from Alex Salmond to Nicola Sturgeon
- ↑ BBC News - Alex Salmond's last day as first minister
| Senedd y Deyrnas Unedig | ||
|---|---|---|
| Rhagflaenydd: Albert McQuarrie |
Aelod Seneddol dros Banff a Buchan 1987 – 2010 |
Olynydd: Dr Eilidh Whiteford |
| Senedd yr Alban | ||
| Rhagflaenydd: swydd newydd |
Aelod Senedd yr Alban dros Banff a Buchan 1999 – 2001 |
Olynydd: Stewart Stevenson |
| Rhagflaenydd: Nora Radcliffe |
Aelod Senedd yr Alban dros Gordon 2007 – presennol |
Olynydd: deiliad |
| Swyddi gwleidyddol | ||
| Rhagflaenydd: Gordon Wilson |
Arweinydd Plaid Genedlaethol yr Alban 1990 – 2000 |
Olynydd: John Swinney |
| Rhagflaenydd: John Swinney |
Arweinydd Plaid Genedlaethol yr Alban 2004 – presennol |
Olynydd: deiliad |
| Rhagflaenydd: Jack McConnell |
Prif Weinidog yr Alban 2007 – presennol |
Olynydd: deiliad |
|
