Y Cwiltiaid
| Enghraifft o'r canlynol | band  |
|---|---|
| Dod i'r brig | 1960s |
| Dechrau/Sefydlu | 1965 |
| Genre | cerddoriaeth boblogaidd, Cerddoriaeth pop a roc Cymreig, Canu gwerin |
,_built_1879_NLW3361906.jpg)
Grŵp gitâr a canu harmoni clòs oedd y Cwiltiaid. Roeddent yn rhan o don pop Cymraeg ysgafn yr 1960au canol. Roeddent yn canu caneuon gwerin a gwreiddiol. Roeddent yn hanu o ardal Banc Siôn Cwilt ger Talgarreg a Synod Inn yng Ngheredigion. Oddi ar hynny y dewiswyd yr enw 'Y Cwiltiaid'.[1]
Sefydlwyd y Cwiltiaid yn 1965 gan y tri aelod oedd yn aelodau o Gapel Undodaidd Llwydrhydowen yn Mhontsiân. Perfformio mewn cyngherddau Nadolig. Ysbrydolwyd y tri ffrind gan y poblogrwydd mewn pop Cymraeg ysgafn yr 1960au canol gan grwpiau fel Hogia Llandegai, Hogia'r Wyddfa gan ddechrau drwy ddynwared caneuon y Beatles.[1]
Y Grŵp[golygu | golygu cod]
Y tri aelod oedd Morus Elfryn (Elfryn Jones yn wreiddiol), Tom Jones a John Jones. Roeddent yn eu hugeiniau cynnar, ac nid oeddent yn frodyr.[2] Bu Morus yn aelod maes o law o grŵp Y Dyniadon Ynfyd Hirfelyn Tesog a byw ym Mharis am gyfnod. Fel saer bu hefyd iddo helpu adeiladu stiwdio Recordiau Sain. Bu farw ym mis Mawrth 2022.[3]
Er nad oedd y grŵp yn cael eu gweld fel band protest, roedd rhai caneuon fel 'Marw a Wnaeth dy Dad' sy'n trafod marwolaethau mewn swyddi peryglus fel rhai mewn pyllau glo, chwareli llechi, ffatrïoedd a gydag olew yn brotest cynnil.[1]
Bu i'r grŵp berfformio ymhob un o hen siroedd Cymru [1] ac yng nghyngerdd enwog 'Pinaclau Pop' a gynhaliwyd ym Mhafiliwn Pontrhydfendigaid ar 29 Mehefin 1968 i godi arian i Eisteddfod Genedlaeth yr Urdd, Aberystwyth 1969 ynghyd a pherfformwyr adnabyddus eraill bu'n perfformio fel Dafydd Iwan, Heather Jones, Hogia Llandegai, Y Derwyddon, Y Pelydrau, Aled a Reg, Mari Griffith, Y Diliau gyda Ryan Davies yn cyflwyno i gynulleidfa o 3,000 o bobl.[4]
Gwisg[golygu | golygu cod]
Roedd y grŵp yn drawiadol am wisgo dillad wedi eu gwneud o gwilt Cymreig, gan gynnwys trowsus a chrysau.[1]
Disgyddiaeth[golygu | golygu cod]
Cyhoeddwyd sawl record gan Y Cwiltiaid.[5]
- Y Cwiltiaid!' sengl 7" EP, Recordiau Qualiton QEP 4050 1967
- Caneuon: Ochr A: Y Cadno Coch, A2 Yr Yns Ger Y Lli. Ochr B B1 Fy Ngweddi Fach Yw, B2 Rho Imi Nerth I Wneud Fy Rhan.
- Y Cwiltiaid 7", EP, Recordiau Cambrian CEP 409 1968
- Caneuon: Ochr A: Pan Oeddwn, A2 Wyt Ti'n Cofio. Ochr B, B1 Dyma Fy Ngwlad, B2 Hafan Deg
- Y Cwiltiaid 7" EP Recordiau Cambrian CEP 422 1970
- Caneuon: Ochr A: Rwyf Yn Dy Garu; A2 Elen. Ochr B1 Heno; B2 Mynd Na'th Nghariad
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- Morus Elfryn yn hel atgofion am Y Cwiltiaid Rhaglen ar Y Cwiltiaid ar raglen Rhys Mwyn ar BBC Radio Cymru
- Cân 'Marw a wnaeth dy Dad' gan Morus Elfryn o'r Cwiltiaid ar CD amlgyfrannog Welsh Rarebeats (2005) Finders Keepers Records – FKR003LP
- Welsh Rarebeats ar lwyfan ffrydio Spotify yn cynnwys cân gan Morus Elfryn
- Cân 'Pan Oeddwn' a 'Wyt ti'n Cofio' ffilm o chwarae'r record ar Youtube - Cambrian Recordings CEP 409 1968
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "Morus Elfryn yn hel atgofion am Y Cwiltiaid". Rhaglen Rhys Mwyn ar BBC Radio Cymru. 11 Chwefror 2019. Cyrchwyd 7 Ebrill 2024.
- ↑ "Y Cwiltiaid (broliant cefn record sengl)". Qualiton. 1967.
- ↑ "Teyrngedau i Morus Elfryn, cerddor a rheolwr cynhyrchu "uchel iawn ei barch"". Golwg360. 2022.
- ↑ "'Pinaclau Pop' - Robat Gruffudd (1969)". Tudalen Facebook Y Lolfa. 19 Gorffennaf 2016.
- ↑ "Y Cwiltiaid". Discogs. Cyrchwyd 7 Ebrill 2024.
