Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Unol Daleithiau America

Oddi ar Wicipedia
Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Unol Daleithiau America
Lliwiau cartref
Lliwiau oddi cartref
Cwpan y Byd
Ymddangosiadau7
Arwyddlun tîm rygbi'r undeb UDA
Arwyddlun tîm rygbi'r undeb UDA

Mae tîm rygbi’r undeb Unol Daleithiau America yn cynrychioli’r UDA yn rhyngwladol ym myd chwaraeon rygbi'r undeb. Fe'i dosbarthir gan World Rugby (yr hen Fwrdd Rygbi Rhyngwladol y Byd, IRB) yn yr ail ddosbarth cryfder (ail lefel). Chwaraewyd y gêm ryngwladol gyntaf ym 1912 yn erbyn Awstralia. Mae'r tîm wedi gallu cymhwyso bedair gwaith ar gyfer Cwpan Rygbi'r Byd ac er 2003 mae'n cymryd rhan yng Nghwpan Churchill flynyddol a hefyd bellach, Pencampwriaeth Rygbi yr Americas. Dathlwyd eu llwyddiannau mwyaf gan yr Americanwyr sawl degawd yn ôl, pan ddaethant yn bencampwyr Olympaidd ym 1920 a 1924. Enw Undeb Rygbi Undol Daleithiau America yw USA Rugby.

Llysenw'r tîm yw USA Eagles.

Hanes[golygu | golygu cod]

The U.S. rugby team for the October 1920 test match vs France
France vs U.S. rugby match during the 1924 Summer Olympics
The U.S. team that won gold in the 1924 Summer Olympics in Paris

Cyflwynodd mewnfudwyr o Brydain rygbi’r UD yng nghanol y 19g. Sefydlwyd y clybiau cyntaf yn 1872 yn ardal Bae San Francisco gyda'r Prydeinwyr yn perthyn iddynt. Ym 1874 cynhaliwyd y gêm rygbi ryngwladol gyntaf yng Ngogledd America yn Cambridge, Massachusetts rhwng prifysgolion Prifysgol McGill a Harvard. Hyd yn oed heddiw, mae'r ddwy brifysgol yn cystadlu bob mis Tachwedd ac yn chwarae am "Gwpan Covo" ar ôl y rheolau rygbi gwreiddiol.

Ym 1876, ffurfiodd prifysgolion Yale, Harvard, Princeton, a Columbia y Gymdeithas Bêl-droed Ryng-golegol, a oedd yn llywodraethu yn unol â rheolau rygbi (heblaw am wahaniaeth bach mewn sgorio). Yn ddiweddarach, datblygodd pêl-droed Americanaidd o'r rheolau cychwynnol hyn. Cynhaliwyd y gêm ryngwladol gyntaf ym 1912 ym Mhrifysgol Berkeley, yn erbyn Awstralia, gydag Awstralia'n ennill, 12: 8.

Ar 1 Ionawr 1880 dechreuwyd gweld yr hollt gyntaf rhwng rygbi ac esblygiad hyn a ddaeth yn Bêl-droed Americanaidd wrth i Walter Camp, capten tîm Prifysgol Yale, ddisodli'r sgarmes am y "line of scrimmage".[1] Yn 1906 mabwysiadwyd yr hawl i chwaraewyr Pêl-droed Americanaid daflu'r bêl ymlaen, gan wahaniaethu eto oddi ar rygbi'r undeb. Yn 1910 teithiodd tîm yr UDA i Seland Newydd ac Awstralia gan chwarae 20 gêm.

Cyn Gemau Olympaidd 1920, nid oedd rygbi wedi cael ei chwarae yn llawer o'r UD ers dros ddegawd. Dim ond yng Nghaliffornia yr oedd y gamp yn dal i fod yn eang - fel y mae British Columbia a Vancouver yng Nghanada sydd hefyd ar lan orllewinnol y wlad. Pan gyrhaeddodd y tîm cenedlaethol y gemau Olympaidd yn Antwerp, roedd Tsiecoslofacia a Rwmania wedi tynnu allan o'r twrnamaint, arhosodd Ffrainc a'r Unol Daleithiau fel yr unig gyfranogwyr. Enillodd yr Americanwyr y gêm yn hollol rhyfeddol o 8-0 a daethant yn bencampwr Olympaidd.[1]

Yn wyneb Gemau Olympaidd yr Haf 1924 eto lluniwyd tîm cenedlaethol. Roedd y tîm hefyd yn cynnwys rhai chwaraewyr pêl-droed Americanaidd nad oeddent erioed wedi chwarae rygbi o'r blaen. Curodd yr Americanwyr Rwmania 39-0 a sgorio yn y rownd derfynol ar Ffrainc. Unwaith eto fe wnaethant reoli syrpréis wrth guro pencampwyr Ewrop oedd yn teyrnasu gyda 17: 3. Yn fuan ar ôl y gemau hyn, aeth rygbi’r IOC allan o’r rhaglen a suddodd rygbi i’r Unol Daleithiau yn ddibwys yn llwyr.[1] Wedi'r Gemau yn 1924 penderfynod yr IOC hepgor rygbi fel gêm yn y campau a gyda hynny, suddodd rygbi fel camp a allai ddod yn boblogaidd yn yr Unol Daleithiau.

Ail-wynt a Chwpan y Byd[golygu | golygu cod]

Australia scrum against the U.S. at the 2011 RWC.

Ar ddechrau'r 1960au, fe ddeffrodd y diddordeb yn araf eto. Yn 1975, sefydlwyd Cymdeithas Rygbi’r Unol Daleithiau a chynhaliwyd 1976 yn Anaheim ar ôl ymyrraeth dros 50 mlynedd eto mewn gêm ryngwladol. Chwaraewyd y gêm rygnwladol gyntaf gan dîm yr UDA ar ei newydd wedd ar 31 Ionawr 1976 yn erbyn Awstralia lle collodd yr Americanwyr 12-24 yn eu gêm yn Anahein, Califfornia.[1] Yn y blynyddoedd canlynol, sefydlodd yr Americanwyr eu hunain ychydig yn is na brig y byd. Yn 1987 cawsant eu gwahodd gan Bwrdd Rygbi Rhyngwladol, yr IRB ar gystadlu yn y Cwpan Rygbi'r Byd cyntaf ac ennill yn eu gêm gyntaf yng Nghwpan y Byd yn erbyn Siapan. Yng Nghwpan y Byd 1991, fe gollon nhw bob un o'r tair gêm rownd ragbrofol ym 1995, doedden nhw ddim yn gymwys.

Er i'r cymhwyster ar gyfer Cwpan y Byd 1999 lwyddo, ond unwaith eto dim ond trechu oedd yn y rownd gyntaf. Yng Nghwpan y Byd 2003, roedd yr Americanwyr unwaith eto yn fuddugol yn erbyn Japan, ond yn methu unwaith eto â'r cymhwyster rownd yr wyth olaf. Bedair blynedd yn ddiweddarach, ni allent ennill o gwbl. Yng Nghwpan y Byd 2011 llwyddodd yn rownd ragbrofol C buddugoliaeth dros Rwsia. Yn 2015, fe wnaethant ymddeol yn fuddugol a heb bwyntiau yn rownd ragbrofol Cwpan y Byd.

Tîm Merched UDA[golygu | golygu cod]

Sefydlwyd gwreiddiau tîm merched cenedlaethol yn 1985. Galwyd y tîm yn Wivern gan deithio i Loegr a Ffrainc a pheidio colli yn gêm.[1]

Prif gystadlaethau[golygu | golygu cod]

Enillodd yr UDA Pencampwriaeth Rygbi yr Americas ("Americas Rugby Championship") yn 2017 wedi iddynt gael gêm gyfartal gyda Tîm A yr Ariannin. Dyma tlws gyntaf i'r tîm ennill mewn dros 90 mlynedd. Bu iddynt ennill yn 2018 hefyd.

Maent wedi cymhwyso i bob un Cwpan Rygbi'r Byd heblaw 1995.

Record[golygu | golygu cod]

Overall record and rankings[golygu | golygu cod]

30 safle uchaf ar 10 Chwefror 2020[2]
Safle Newid* Tîm Pwyntiau
1 steady  De Affrica 094.19
2 steady  Seland Newydd 092.11
3 steady  Lloegr 087.80
4 increase  Iwerddon 085.36
5 Decrease  Cymru 084.28
6 steady  Ffrainc 082.37
7 steady  Awstralia 081.90
8 steady  Japan 079.28
9 steady  Yr Alban 078.58
10 steady  Yr Ariannin 078.31
11 steady  Ffiji 076.21
12 increase  Georgia 072.70
13 Decrease  Yr Eidal 072.04
14 steady  Tonga 071.44
15 steady  Samoa 070.72
16 steady  Sbaen 068.28
17 steady  Unol Daleithiau America 068.10
18 steady  Wrwgwái 067.41
19 steady  Rwmania 065.11
20 increase  Portiwgal 062.40
21 steady  Hong Cong 061.23
22 increase  Canada 061.12
23 increase  Namibia 061.01
24 increase  Yr Iseldiroedd 060.08
25 Decrease  Rwsia 059.90
26 steady  Brasil 058.89
27 steady  Gwlad Belg 057.57
28 steady  Yr Almaen 054.64
29 steady  Chile 053.83
30 steady  De Corea 053.11
*Newid o'r wythnos flaenorol
Safleoedd blaenorol United States
Ffynhonnell: World Rugby - Diweddarwyd y graff i 7 Ionawr 2019[2]

Gweler isod dabl o'r gemau prawf cystadleuol mae tîm cenedlaethol yr Unol Daleithiau wedi eu chware hyd at 16 Awst 2019.[3]

Gwrthwynebydd Chwarae Ennill Colli Cyfartal % Ennill Pwyntiau o blaid Pwyntiau yn erbyn Gwahaniaeth
 Yr Ariannin 8 0 8 0 0% 119 247 -128
Nodyn:RuA 1 0 1 0 0% 30 34 -4
 Awstralia 9 0 9 0 0% 100 394 -294
 Australia XV 1 0 1 0 0% 22 26 -4
Nodyn:Country data BAR 1 1 0 0 100% 91 0 +91
 Bermiwda 1 1 0 0 100% 60 3 +57
 Brasil 4 3 1 0 75.00% 150 71 +79
 Canada 62 22 38 2 35.48% 1119 1433 -314
 Chile 6 5 1 0 83.33% 285 73 +212
 Lloegr 5 0 5 0 0% 52 253 -201
 England XV 2 0 2 0 0% 11 96 -107
Nodyn:RuA 4 0 4 0 0% 29 194 -165
 Ffiji 6 1 5 0 16.67% 97 143 -46
 Ffrainc 7 1 6 0 14.29% 93 181 -88
 France XV 1 1 0 0 100% 8 0 +8
 Georgia 6 3 3 0 50% 146 117 +29
 Yr Almaen 1 1 0 0 100% 46 17 +29
 Hong Cong 7 3 4 0 42.86% 152 191 -39
 Iwerddon 10 0 10 0 0% 115 425 -310
 Ireland XV 1 0 1 0 0% 7 32 -25
Nodyn:RuA 2 0 2 0 0% 22 74 -52
 yr Eidal 5 0 5 0 0% 74 154 -80
 Japan 24 13 10 1 56.25% 675 560 +115
 Seland Newydd 3 0 3 0 0% 15 171 -156
 New Zealand XV 1 0 1 0 0% 6 53 -47
 Māori 1 0 1 0 0% 6 74 -68
 Portiwgal 2 2 0 0 100% 83 22 +61
 Rwmania 9 7 2 0 77.78% 230 104 +126
 Rwsia 8 8 0 0 100% 280 110 +170
 Samoa 7 2 5 0 28.57% 128 156 -28
 yr Alban 6 1 5 0 16.67% 96 249 -153
 Scotland XV 1 0 1 0 0% 12 41 -29
Nodyn:RuA 1 0 1 0 0% 9 13 -4
 De Affrica 4 0 4 0 0% 42 209 -167
 Yr Undeb Sofietaidd 1 0 1 0 0% 16 31 -15
 Sbaen 3 3 0 0 100% 169 29 +140
 Tonga 9 1 8 0 11.11% 134 241 -107
 Tiwnisia 1 1 0 0 100% 47 13 +34
 Wrwgwái 18 14 3 1 77.78% 578 314 +264
 Cymru 7 0 7 0 0% 86 315 -229
 Wales XV 1 0 1 0 0% 18 24 -6
Total 256 94 158 4 36.72% 5436 6844 -1408

Dolenni[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-09-25. Cyrchwyd 2019-09-08.
  2. 2.0 2.1 "Men's World Rankings". World Rugby. Cyrchwyd 30 Medi 2019.
  3. "Rugby Union - ESPN Scrum - Statsguru - Test matches - Team records". ESPN scrum. Cyrchwyd September 21, 2015.
Eginyn erthygl sydd uchod am rygbi'r undeb. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.